کافئین: رازهای ناگفته و خطرات مصرف بیش از حد

خبرنگار نشریه امریکایی "آتلانتیک" در مقاله‌ای درباره این که مصرف چه میزان کافئین برای ما بی ضرر خواهد بود و ابهامات مرتبط با آن می‌نویسد: "روز سه شنبه در نهایت تصمیم گرفتم کنجکاوی‌ای که درباره نوشیدنی انرژی زای "پانرا" را داشتم برطرف سازم این که پانرا تا چه اندازه می‌تواند قدرتمند باشد.

ظرف مدت چند دقیقه پس از نوشیدن اولین جرعه نوشیدنی سرشار کافئین پانرا با طعم توت فرنگی – لیمو - نعناع متوجه شدم که چرا بسیاری آن را به یک ماده غیر قانونی تشبیه کرده اند. دید چشمان ام شفاف‌تر شد و کف دستان ام عرق کرد. نوشیدنی لیموناد پانرا دارای میزان کافئین بیش تری نسبت به یک نوشیدنی انرژی زای معمولی است.

از زمان معرفی آن محصول در سال ۲۰۲۲ میلادی دو شکایت قضایی علیه سازنده آن نوشیدنی مطرح شده است. در یک مورد سازندگان نوشیدنی انرژی زای پانرا اکنون با شکایت خانواده دانشجویی مواجه شدند که پس از نوشیدن نوشیدنی کافئین دار برند پانرا جان اش را از دست داد.

سارا کاتز مبتلا به یک عارضه قلبی به نام سندرم Long QT نوع ۱ بود. نوشیدن آن نوشیدنی بر ضربان قلب او تاثیر گذاشت و باعث فوت اش شد. در دادخواست شکایت خانواده او آمده که آن جوان ۲۱ ساله در تاریخ ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۲ میلادی نوشیدنی انرژی زا را نوشید و همان روز فوت کرد.

آن نوشیدنی حاوی ۳۹۰ میلی گرم یا معادل چهار فنجان قهوه سیاه کافئین بوده است. اگرچه در هر دو مورد شکایت‌های قبلی افراد فوت شده دچار مشکلات مرتبط با سلامتی بودند که باعث حساسیت بدن شان به کافئین شده بود.

سومین شکایت از پانرا در ماه جاری مطرح شد شکایتی که در آن این ادعا مطرح شده که نوشیدنی انرژی زای لیموناد آن برند باعث ایجاد مشکلات قلبی پایدار در یک جوان سالم ۲۷ ساله شده است.

پس از طرح شکایات در مورد مرگ‌های رخ داده مسئولان برند پانرا منکر آن شدند که آن نوشیدنی علت مرگ بوده است با این وجود، آن برند پس از افزایش انتقادات به دنبال شکایت‌های مطرح شده علیه آن محتوای کافئین در نوشیدنی‌های خود را کاهش داده است. توجه بر روی نوشیدنی لیموناد پانرا یک پرسش قدیمی را دوباره مطرح می‌سازد: چه میزان کافئین برای بدن مان زیاد است؟ شما در هیچ کجا پاسخ ساده‌ای برای این پرسش پیدا نخواهید کرد.

مصرف کافئین به طور گسترده‌ای مفید قلمداد شده، زیرا باعث افزایش هوشیاری، بهره وری و حتی خلق و خو می‌شود، اما نکته‌ای وجود دارد که نوشیدن کافئین را حساس می‌سازد. مشکل آن است که تعیین حد مرز درباره میزان مصرف آن عملا غیر ممکن است.

اکثر افراد پس از نوشیدن نوشیدنی‌های انرژای کافئین داری، چون لیموناد پانرا نگران مرگ نیستند. اثرات آن نوشیدنی‌ها اگرچه ناراحت کننده به نظر می‌رسند، اما معمولا جزئی قلمداد می‌شوند. من پس از نوشیدن آن نوشیدنی نیمی از بدن ام به قدری درگیر بود که تا چند ساعت آینده نمی‌توانستم افکاری را که در اطراف مغزم می‌چرخند بفهمم.

کافئین به طور معمول منجر به عصبانیت، عصبی بودن، تعریق، بی خوابی و ضربان قلب سریع می‌شود. اگر میزان مصرف آن خفیف باشد چنین علائمی می‌توانند ارزش فواید آن را داشته باشد. با این وجود، مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند اثرات جدی بر سلامتی داشته باشد. دوز‌های بالا یعنی بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در روز کافئین می‌تواند منجر به حالت مسمومیت شود که به عنوان کافئینیسم شناخته می‌شود.

"دیوید جورلینک" استاد سم شناسی در دانشگاه تورنتو که هم چنین در مرکز سموم انتاریو کار می‌کند به من گفت که علائم مصرف بالای کافئین می‌توانند شدید باشند. او می‌گوید: "افراد ممکن است تشنج و بی نظمی‌های تهدید کننده زندگی در ضربان قلب را تجربه کنند و برخی از آنان بر اثر این علائم جان شان را از دست می‌دهند. من می‌ترسم این یکی از راز‌های کوچک کثیف کافئین باشد".

او می‌افزاید: "گهگاه در مورد افرادی که معمولا دانش‌آموزان دبیرستانی هستند یا به کالج می‌روند تماس‌هایی را دریافت کرده ام که مشخص شده آنان برای جرات پیدا کردن یا اقدام به خودکشی چندین قرص کافئین را مصرف کرده اند". بعید است که کافئین زیادی را تنها از طریق نوشیدن نوشیدنی‌ها مصرف کنید، اما افزایش دسترسی به محصولات با کافئین بالا این امکان را بیش از هر زمان دیگری می‌سازد. علاوه بر لیموناد پانرا ده‌ها نوشیدنی انرژی زا حاوی مقادیر مشابهی کافئین هستند و برخی از آن‌ها با طعم‌های الهام گرفته از برای مثال آب نبات هستند. مصرف سریع و متوالی محصولات حاوی کافئین به طور بالقوه خاصیت سمی خواهد داشت، زیرا بدن تان وقت نخواهد داشت که به شما بگوید این کار را متوقف کنید".

او در ادامه می‌نویسد: "ما بیش از هر زمان دیگری به راهی برای ردیابی مصرف کافئین خود نیاز داریم، اما به نظر می‌رسد گزینه خوبی در اختیار نداریم. در تمام شکایت‌ها علیه پانرا استدلال اصلی این است: اگر شرکت به میزان کافی به مشتریان در مورد محتوای کافئین این نوشیدنی هشدار می‌داد شاید به کسی آسیب نمی‌رسید. با این وجود، بسیاری از ما عادت نداریم که در مورد کافئین آن گونه که در مورد میزان کالری و حجم الکل مصرفی فکر می‌کنیم به صورت عددی فکر کنیم.

مصرف کافئین به طور کلی چیزی است که اندازه گیری نمی‌شود، اما تجربه می‌شود. سازمان غذا و داروی ایالات متحده محدودیت روزانه ۴۰۰ میلی گرم کافئین معادل حدود چهار یا پنج فنجان قهوه را توصیه می‌کند. ممکن است برای یک فرد مصرف ۲۳۷ میلی گرم کافئین در روز بی خطر باشد، اما فردی دیگر را روانه بیمارستان کند.  تاثیر یک دوز کافئین به شدت از فردی به فرد دیگر براساس الگوی تاریخی استفاده و همچنین ژنتیک آنان متفاوت است. اگرچه افراد عموما از میزان کافئین مصرفی خود آگاه نیستند، اما تمایل دارند تا حس خوبی از میزان مصرف کافئین مصرفی شان دریافت کنند."

خبرنگار "آتلانتیک" در ادامه می‌افزاید: "مهم‌ترین نگرانی درباره نوشیدن نوشیدنی‌های انرژی توسط کودکان است کودکانی که به دلیل کوچک بودن بیش‌تر در معرض تاثیرات ناشی از مصرف کافئین هستند. زمانی که نوشیدنی‌ها دارای برچسب کافئین بالا هستند کودکان تمایل بیش تری به نوشیدن دارند و این واقعیت که آن نوشیدنی‌ها حاوی مقادیر زیاد قند برای پوشاندن طعم تلخ کافئین هستند به جذابیت آن نوشیدنی‌ها می‌افزاید. طبق گزارشی در سال گذشته کودکی پس از نوشیدن یک قوطی نوشیدنی انرژی زای پرایم دچار ایست قلبی شد."