روش تشخیص اضافه وزن در خانه
بر اساس پیش‌بینی‌های اطلس ۲۰۲۳ فدراسیون جهانی چاقی، بیش از نیمی از جمعیت جهان یعنی بیش از ۴ میلیارد نفر تا سال ۲۰۳۵ دچار اضافه وزن یا چاقی خواهند شد.
این مطالعه برای ارزیابی های خود از BMI استفاده کرده است، رقمی که با تقسیم وزن افراد بر حسب کیلوگرم بر مجذور قد آنها بر حسب متر محاسبه می شود؛ نتیجه بالای ۲۵ کیلوگرم اضافه وزن و بالای ۳۰ کیلوگرم چاق محسوب می شود. اما برخی از کارشناسان ادعا می کنند که این روش اندازه گیری باید حذف شود و نسبت دور کمر به باسن یا WHR جایگزین شود.
سنجش BMI چه ایرادی دارد؟
BMI توزیع ماهیچه یا چربی را در نظر نمی‌گیرد و برا اساس نتیجه این سنجش، زیر ۱۸.۵ را کم وزن، ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ را وزن سالم، ۲۵ تا ۲۹.۹ را و ۳۰ یا بیشتر را چاق دسته بندی می کند.
WHR یا نسبت دور کمر به باسن چیست؟
اما به گفته طرفداران WHR، بررسی نسبت دور باسن به کمر به پزشکان راه بهتری برای اندازه گیری چاقی ارائه می دهد. این روش نشان می دهد که وزند اضافی در اطراف شکم تجمع یافته است یا خیر. این نسبت با تقسیم اندازه دور کمر بر باسن محاسبه می شود.
ارزش عدد WHR در مردان و زنان متفاوت است
در زنان، اگر نسبت دور باسن به کمر رقم ۰.۸ یا کمتر باشد، کم خطر محسوب می شود. ۰.۸۱ تا ۰.۸۵، خطر متوسط و ۰.۸۵ یا بالاتر پر خطر است.
در مردان ۰.۹۵ یا کمتر، کم خطر محسوب می شود. ۰.۹۶ تا ۱، خطر متوسط و ۱ یا بالاتر، پر خطر است.
ارتباط نسبت دور باسن به کمر با سلامتی
محققان در سال ۲۰۱۸ از کلینیک مایو مستقر در مینه سوتا، ایالات متحده، و بیمارستان دانشگاه سنت آن در جمهوری چک، BMI را با اندازه‌گیری دور کمر و باسن مقایسه کردند. این محققان دریافتند افرادی که وزن طبیعی دارند اما چربی بیشتری در اطراف شکم خود دارند، در مقایسه با کسانی که وزن خود را در اطراف شکم خود ذخیره نمی کنند، ۸۷ درصد افزایش خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی را دارند.
نتایج همچنین نشان داد شرکت‌کنندگان در صورت داشتن وزن متوسط، با تجمع چربی دور شکم، ۵۲ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت و کلسترول بالا بودند.
مطالعه ای که در انجمن اروپایی مطالعه دیابت در استکهلم ارائه شد، همچنین بر حذف BMI به نفع سنجش نسبت دور کمر به باسن استدلال می کند. داشتن WHR بالاتر، خطر مرگ را به صورت خطی افزایش می‌دهد.
ارتباط عدد نسبت دور باسن به کمر یا WHR با بیماری ها
افرادی‌که وزن بیشتری در اطراف میان‌تنه خود دارند (بدن سیبی شکل) بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲ و مرگ زودرس هستند؛ نسبت به افرادی‌که وزن بیشتری را در باسن و ران خود دارند (بدن گلابی شکل). حتی اگر BMI شما در حد نرمالی باشد، اما نسبت کمر به باسن شما در محدوده مجاز نباشد، خطر ابتلا به بیماری ممکن است افزایش یابد.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی، زنان و مردانی که نسبت کمر به باسن‌شان بالای عدد ۱ است، باید برای سلامتی خود نگران باشند و دستورات تغذیه و سلامتی را برای پیشگیری از خطرات سلامتی رعایت کنند.
از بین سه شاخص سلامتی یعنی شاخص توده بدنی، درصد چربی و نسبت دور کمر به باسن، مورد آخر معتبرتر و دقیق‌تر است؛ چراکه تفاوت ساختارهای بدنی را در نظر می‌گیرد و شاخص دقیق‌تری برای پیش‌بینی بیماری‌های قلبی عروقی است. همچنین مقدار توزیع چربی بدن، خطر فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ را به ما گوشزد می‌کند.
روش محاسبه نسبت دور کمر به باسن
برای اجرای این آزمون از یک متر نواری می توانید استفاده کنید. جهت محاسبه محیط کمر آخرین دنده که قابل لمس است در نظر بگیرید. برای اندازه گیری محیط لگن عریض ترین بخش لگن و باسن را متر کنید. برای اندازه گیری دقیق تر نکات زیر را رعایت نمایید:
۱. اندازه گیری باید در حالت ایستاده باشد بطوری که وزن متوازن روی دو پا تقسیم شود.
۲. پاها باید جفت و کنار هم باشد.
۳. هنگام اندازه گیری متر موازی با زمین باشد.
۴. دوبار اندازه بگیرید و اگر اختلاف مقادیر بدست آمده بیشتر از ۱ سانتی متر بود اندازه گیری را تکرار نمایید و اگر اختلاف مقادیر بدست آمده کمتر از ۱ سانتی متر بود میانگین را وارد نمایید..
۵. دقت نمایید واحد اندازه گیری محیط کمر و لگن یکسان باشد مثلا هر دو به سانتی متر باشد.