خون افرادی که عمر بسیار طولانی دارند با بقیه افراد تفاوت های کلیدی دارند

حالا پژوهش جدید دانشمندان سوئدی برخی از نشانگرهای زیستی مشترک، مانند سطح کلسترول و گلوکوز، را در افراد بالای ۹۰ سال آشکار کرده است. به‌نظر می‌رسد خون افرادی که طول عمر بسیار طولانی دارند با بقیه تفاوت دارد.

دانشمندان مدت‌ها است که روی باشگاه نودساله‌ها و صدساله‌ها مطالعه کرده‌اند. درواقع، راز طول عمر زیاد و بیشترین طول عمر ممکن برای انسان‌ها برای هزاران سال پرسش آدمیان بوده است. با این حال، مطالعات روی این افراد معمولاً در مقیاس‌های کوچک هستند و آن‌هایی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند از این آزمایش‌ها حذف می‌شوند.

حالا دانشمندان سوئدی موسسه کارولینسکا می‌گویند بزرگ‌ترین مجموعه داده نشانگرهای زیستی افراد با عمر طولانی و هم‌تایان‌شان با عمر کمتر را جمع‌آوری کرده‌اند. این مجموعه شامل داده‌های ۴۴٬۰۰۰ سوئدی است که از سن ۶۴ تا ۹۹ سال مرتباً مورد ارزیابی سلامت قرار گرفته‌اند. بررسی این داده‌ها می‌تواند تفاوت خون افراد با طول عمر زیاد و کم را آشکار کند.

از میان افرادی که برای حداکثر ۳۵ سال داده‌های پزشکی خود را در اختیار پژوهشگران قرار می‌دادند، ۱٬۲۲۴ نفر، یعنی ۲٫۷ درصد، به سن ۱۰۰ سالگی رسیدند. اکثر این صدساله‌ها، ۸۵ درصد آن‌ها، زن بودند.

پژوهشگران به مطالعه ۱۲ نشانگر زیستی متفاوت در خون پرداختند؛ از جمله نشانگرهای مرتبط با التهاب، متابولیسم، عملکرد کبد و کلیه، و سوءتغذیه احتمالی و کم‌خونی. این‌ها نشانگرهایی بودند که در پژوهش‌های قبلی ارتباط‌شان با طول عمر و مرگ‌ومیر نشان داده شده بود.

محدوده نشانگرهای زیستی مطالعه‌شده در جمعیت آزمایش؛ چارک‌های آبی برای افرادی است که به صدسالگی رسیدند، چارک‌های قرمز برای افرادی که نرسیدند. ناحیه سبزرنگ در هر نمودار محدوده نرمال این نشانگرها را نشان می‌دهد.

Murata et. al, 2024

تفاوت خون، تفاوت طول عمر

یافته‌های پژوهشگران نشان می‌داد آن‌هایی که به صدسالگی رسیدند، به‌طور کلی از شصت‌سالگی سطح گلوکز (نشانگر زیستی متابولیسم)، کراتینین (نشانگر کبد) و اوریک اسید (نشانگر التهاب) پایین‌تری داشتند. با این که مقدار میانه این نشانه‌ها برای هر دو گروه تقریباً ثابت بود، اما صدساله‌ها به‌ندرت مقادیری بسیار پایین یا بسیار بالا داشتند.

در بسیاری از این افراد، چه صدساله‌ها و چه غیر صدساله‌ها، مقادیر نشانگرهای زیستی بیرون از محدوده‌ای بودند که در دستورالعمل‌های بالینی نرمال درنظر گرفته می‌شود. دلیل این امر احتمالاً این است که این دستورالعمل‌ها برای جمعیت‌های جوان‌تر و سالم‌تر تهیه می‌شوند.

به‌غیر از آلانین آمینوترانسفراز (alat - یکی از نشانگرهای زیستی عملکرد کبد) و آلبومین (نشانگر سوءتغذیه) باقی نشانگرهای بررسی‌شده با احتمال صدساله شدن ارتباط داشتند. این ارتباط بعد از محاسبه اثر سن، جنسیت و بار بیماری نیز وجود داشت.

تفاوت این نشانگرهای زیستی در برخی مواد اندک و در برخی موارد بزرگ‌تر بود. برای مثال، افرادی که اوریک اسید کمتری داشتند، با احتمال ۴ درصد به سن ۱۰۰ سالگی می‌رسیدند ــ این عدد برای افراد با اوریک اسید بالا ۱٫۵ درصد بود.

حتی تفاوت‌های کوچک نیز می‌توانند ارتباطی میان سلامت متابولیک، تغذیه و طول عمر بسیار زیاد نشان دهند.

البته این مطالعه نمی‌تواند تعیین کند که کدام عوامل سبک زندگی یا ژنتیکی تفاوت‌های نشانگرهای زیستی را رقم می‌زنند. اما دانشمندان گمان دارند عواملی نظیر تغذیه سالم و مصرف الکل نقشی اساسی دارند. احتمالاً بهتر است به عملکرد کلیه و کبد و سطح گلوکز و اوریک اسید بدن خود توجه بیشتری نشان دهید.

البته در رسیدن به طول عمرهای بسیار زیاد شانس دخالت زیادی دارد. با این حال تفاوت مشاهده‌شده در نشانگرهای زیستی می‌تواند نشان دهد که ژن‌ها و سبک زندگی نیز نقش ویژه‌ای در طول عمر زیاد ایفا می‌کنند.