با کودکان بدغذا چه کنیم؟

بدغذایی کودکان از جمله معضلاتی است که خانواده‌های زیادی با آن درگیر هستند. در بسیاری از دورهمی‌ها و مهمانی‌ها پدران و مادرانی را می‌بینید که کودکان‌شان علاقه‌ای به خوردن غذا از خود نشان نمی‌دهند و والدینی که بشقاب به دست دنبال آن‌ها برای دادن یک قاشق غذا هستند. این که چرا این کودکان تمایلی به خوردن غذا ندارند و خانواده‌ها چگونه می‌توانند این مشکل را رفع کنند. شاید سوال بسیاری از آن‌ها باشد.  

دکتر سمیرا ابراهیم‌اف متخصص تغذیه درباره بدغذایی کودکان می‌گوید:

 معمولا بدغذایی در بچه‌ها این گونه تعبیر می‌شود که آن‌ها از پذیرفتن غذاهای جدید امتناع می‌کنند و محدودیت خوراک دارند، یعنی فقط یک سری از غذاها را می‌خورند و تنوع غذایی ندارند.

وی در ادامه عوامل تاثیرگذار بر روی بدغذایی کودکان را این گونه عنوان می‌کند:

یک سری عوامل ژنتیکی هستند که در تعیین ذائقه نقش دارند. به هر حال هر کسی ذائقه‌ای دارد. جدای از ذائقه در خیلی از مواقع رفتارهای غلط غذایی خانواده عامل اصلی ایجاد بدغذایی بچه‌ها است. در سنین پایین زمانی که تغذیه تکمیلی شروع می‌شود بچه‌ها باید با طعم‌های مختلف آشنا شوند. غذاها باید به مقدار کم، و در زمان خودشان مصرف شوند. این گونه نباشد که به بچه‌ 6 ماه، غذایی که مربوط به 10 ماهگی‌اش است، را بدهیم.  بنابراین طبق پروتکل‌های تغذیه تکمیلی باید غذاهای مختلف را تست کنند. سر سفره خانواده نیز باید تا جایی که امکان دارد با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر خانواده غذاهای مختلف گذاشته شود. اگر بچه‌ای از خوردن غذایی امتناع کرد نباید آن را برای همیشه از سفره غذایی بچه حذف کنیم. گاهی اوقات لازم است یک غذا را 10 تا 15 بار به بچه ارائه دهیم تا بعد از آن، خوردن یا نخوردن آن را بپذیرد.

مطمئن‌ترین افراد برای بچه‌ها،  پدر و مادرشان هستند از نظر آن‌ها هر کاری که والدین‌شان انجام دهند، پسندیده و قابل انجام است. بنابراین وقتی بچه می‌بیند مادرش میوه می‌خورد این بچه هم به خوردن میوه گرایش پیدا می‌کند. اما اگر مادری هیچ وقت خودش میوه نخورد بچه ممکن است هیچ وقت سراغ خوردن آن نرود، از طرف دیگر این بچه اگر ببیند مادر شکلات می‌خورد یا خواهر و برادر بزرگ‌ترش چیپس و پفک می‌خورند این عادت در او شکل می‌گیرد.

ابراهیم‌اف درباره‌ چگونگی رفتار خانواده‌ها با این مشکل اظهار می‌دارد:

 تنوع غذایی داشته باشند. غذاهایی که خیلی شور یا شیرین هستند را از بچگی، به آن‌ها ندهیم تا بچه‌ها گرایش به این طعم‌ها نداشته باشند، در غیر این صورت در بزرگسالی هم به سمت خوردن این نوع از غذاها می‌روند. در واقع هر چه سفره غذایی خانواده سالم‌تر باشد و کمتر غذاهای ناسالم به بچه داده شود زمینه ایجاد این نوع بدغذایی‌ها که فقط خوردن غذاهای صنعتی است، ایجاد نمی‌شود.

این متخصص تغذیه استفاده از غذاهای فست فودی را برای کودکان بدغذا و گرایش این کودکان به سمت این نوع از مواد غذایی را این گونه تشریح می‌کند:

اولین قدم این است که بچه‌ها را در مواجهه با این غذاها قرار ندهیم و این که وقتی بچه کار خوبی انجام می‌دهد از غذاهای فست فودی به عنوان جایزه استفاده نکنیم، تا بچه این غذاها را با شادی تلفیق نکند. مثلا زمانی که نمره خوب می‌گیرد جایزه مثلا پیتزا بگیرد این بعد از یک مدت دیگر براش جا می‌افتد که باید فقط از این غذاها استفاده کند. طعم دهنده‌هایی که به این غذاها اضافه می‌شوند و نوع طبخ‌شان جوری است که بچه‌ها راغب‌تر به خوردن آن‌ها هستند و غذاهای سنتی را نمی‌خورند. بنابراین تا جایی که امکان دارد برای آن‌ها تهیه نشود. بچه‌ها معمولا اگر برای مدتی گرسنه بمانند هر غذایی جلویشان بگذارند می‌خورند. این ما هستیم که سلیقه‌اش را دستکاری می‌کنیم بچه می‌فهمد که اگر خودش را لوس کند یا مثلا 2 ساعت غذا نخورد بلاخره غذای دلخواه‌اش برای او آماده می‌شود. اگر مادر بتواند مقاومت و کمی تحمل کند و بلافاصله با هر بدغذایی که پیش می‌آید این غذاهای صنعتی را جلوی بچه نگذارد میل به خوردن آن هم قطعا کمتر می‌شود.

وی در پاسخ به سوالی درباره علاقه نداشتن و نخوردن گوشت از سوی کودکان عنوان می‌کند:

گوشت به هر حال منبع پروتئین است و انواع یا جایگزین‌های آن باید حتما در رژیم غذایی باشد. اگر بچه‌ای گوشت تکه‌ای نمی‌خورد می‌توان از  چرخکرده آن استفاده کرد یا این که بچه‌ای ممکن است، گوشت پخته دوست نداشته باشد می‌توان از  کبابی آن استفاده کرد. به هر حال با مدل‌های مختلفی می‌توان گوشت را درست کرد یا در غذاها به گونه‌ای مخلوط کرد که بچه متوجه آن نشود. تا جایی که ممکن است باید سعی کنید ذائقه بچه از طعم گوشت جدا نشود، چون هر چه که فاصله بگیرد از نخوردن آن دیگر پذیرش‌اش برای بچه سخت‌تر می‌شود.‌

اما یک سری مواد غذایی هم داریم که می‌توانند با درجات مختلف جایگزین گوشت شوند. برای مثال می‌توان از حبوبات در غذای بچه‌ها استفاده کرد تا مقداری پروتئین برای آن‌ها تامین شود یا می‌توان از تخم مرغ استفاده کرد.

ابراهیم‌اف درباره خواص زرده و سفیده تخم مرغ برای کودکان می‌گوید:

تخم‌ مرغ ترکیبی است که زرده و سفیده‌اش اگر در کنار هم باشند بهترین جذب را دارند. پروتئین در سفیده و چربی در زرده آن است. حال اگر بچه ای زرده آن را نمی‌خورد، سفیده‌اش را هم اگر استفاده کند مشکلی ندارد و می‌تواند به عنوان یک منبع پروتئین مخصوصا برای صبحانه مصرف شود.

تقریبا هر 2 عدد سفیده تخم مرغ به اندازه یک تخم مرغ کامل می‌تواند انرژی به بچه برساند. اگر بخواهیم پروتئین خیلی خوبی به بچه برسد باید 2 عدد سفیده را بخورد اما اگر 2 تا سفید هم امکان نداشت، خوردن یک عدد هم کافی است. البته این موضوع به سن بچه و جثه او هم بستگی دارد. همچنین حواس‌مان باشد که بچه حساسیت به سفیده تخم مرغ نداشته باشند چون که پروتئین‌هایی که در سفیده تخم مرغ هستند ممکن است حساسیت‌زا باشند. باید برای کودکان یک سال با مقدار کم شروع کنیم.