چرا بعد از بیدار شدن از خواب باز هم خسته ایم؟
گاهی خسته از خواب بیدارشدن غیرعادی نیست، اما همه ما گاهی بعد از ۸ ساعت خواب، با احساس خستگی بیدار می‌شویم، انگار که اصلاً نخوابیده‌ایم. هر چند طبیعی است گاهی کمی خسته از خواب بیدار شویم؛ اما هر روز صبح خسته و کسل بودن می‌تواند علامت وجود مشکلی باشد.
این خستگی صبحگاهی می‌تواند برای باقی روز مشکلاتی ایجاد کند که مطمئناً آسیب‌زننده‌اند. مهم است که بفهمید چرا بعد از خواب و استراحت «کافی» همچنان خسته‌اید و چه باید بکنید تا احساس بهتری داشته باشید.
چرا خواب مهم است؟
خواب برای حمایت از سلامت و تندرستی مهم است. خواب عمیق تقریباً بر هر بافت و سیستمی در بدن اثر می‌گذارد، از مغز و قلب و ریه‌ها گرفته تا متابولیسم و عملکرد سیستم ایمنی و خلق‌وخو.
درک اهمیت خواب می‌تواند اولین قدم به سمت یک سبک زندگی سالم‌تر باشد.
خواب به بازیابی و ترمیم بدن کمک می‌کند
وقتی می‌خوابید، بدن شما بافت‌هایتان را ترمیم می‌کند، استخوان و عضله می‌سازد و هورمون تولید می‌کند. درست مثل این است که وقتی در خواب هستید، سیستم‌های بدن شما همه چیز را بررسی می‌کنند تا روز بعد که از خواب بیدار شدید مشکلی وجود نداشته باشد. بدون این ترمیم و بازیابی شما احساس ناخوشی و ضعف خواهید کرد و توانایی‌تان برای مبارزه با بیماری‌ها کمتر خواهد شد.
یک برنامه خواب نامنظم می‌تواند ساعت درونی بدن را گیج کند و به‌سختی بتوانید صبح سرحال از خواب بیدار شوید. داشتن برنامه خواب منظم یکی از بهترین راه‌هایی است که مطمئن می‌شوید شب‌ها به‌اندازه کافی می‌خوابید و خوابتان باکیفیت است
خواب مستقیماً بر سلامت جسم اثر می‌گذارد
سلامت جسمی ما و خواب ما ارتباط نزدیکی با هم دارند. خواب باکیفیت می‌تواند میان هورمون‌های سیری و گرسنگی تعادل ایجاد کند و در نتیجه بر عادات غذایی ما اثر بگذارد. از همه مهم‌تر، خواب مستقیماً بر نحوهٔ واکنش بدن ما به انسولین اثر می‌گذارد. انسولین هورمونی است که قند خون را کنترل می‌کند. خواب خوب و کافی می‌تواند زمینه را برای مبارزه بهتر با عفونت‌ها فراهم نماید. کمبود خواب موجب افزایش وزن و دیگر مشکلات سلامتی می‌شود.
خواب خوب، سلامت روان را بهبود می‌دهد
طی خواب، مغز ما، حوادث روز را پردازش می‌کند، حافظه سازی می‌کند و ارتباطات عصبی برقرار می‌کند. این زمان باارزش به ما کمک می‌کند با ذهنی شفاف‌تر آمادهٔ فعالیت‌های روز خود شویم. کمبود خواب می‌تواند بر خلق‌وخو، حافظه و توانایی مدیریت استرس اثر بگذارد. کمبود خواب به‌مرورزمان منجر به اضطراب و افسردگی می‌شود.
واقعاً به چه اندازه خواب نیاز دارید؟
مدت خواب چیزی نیست که برای همه یکسان باشد و مدت‌زمان ایده‌آل خواب در مراحل گوناگون زندگی می‌تواند تغییر کند، خصوصاً با بالارفتن سن. شما باید مدت‌زمان لازم خواب خودتان را پیدا کنید و ببینید هر شب به چند ساعت خواب نیاز دارید تا روز خوب و باانرژی داشته باشید.
سن تعیین‌کننده است:
. نوزادان و کودکان: نوزادان و کودکان خردسال معمولاً به ۱۰ تا ۱۴ ساعت خواب در روز نیاز دارند تا به رشد بهترشان کمک کند.
. نوجوانان: با رسیدن به سن بلوغ و تغییرات هورمونی، نیاز نوجوان به خواب بین ۸ تا ۱۰ ساعت در روز است.
. بزرگسالان و سالمندان: افراد بزرگسال معمولاً به ۷ تا ۹ ساعت خواب نیاز دارند. مدت‌زمان خواب موردنیاز با رسیدن به سالمندی ممکن است کمتر شود، اما کیفیت خواب باید همچنان خوب باشد.
. تفاوت‌های فردی:
حتی در یک گروه سنی یکسان باز هم هر کسی ممکن است نیاز خواب متفاوتی داشته باشد. برخی از افراد ممکن است با هفت ساعت خواب کاملاً سرحال شوند و عده‌ای نیز شاید به ۹ ساعت خواب نیاز داشته باشند تا باانرژی بیدار شوند. این یک مسئلهٔ شخصی است و شما باید نیازها و شرایط خودتان را بسنجید. سبک زندگی، عوارض و بیماری‌ها و حتی ژنتیک هم می‌توانند بر نیاز به خواب اثر بگذارند.
. کیفیت مقدم بر کمیت: این فقط عدد ساعات خواب نیست که مهم است؛ بلکه کیفیت خواب نیز اهمیت دارد. شاید شما ۹ ساعت در رختخواب باشید؛ اما مرتباً از خواب بیدار شوید و این پهلو آن پهلو کنید تا بخوابید. در این شرایط کیفیت خوابتان کم خواهد بود.
دلایل اینکه بعد از ۸ ساعت خواب هنوز خسته‌اید
پیداکردن علت خسته از خواب بیدارشدن می‌تواند کیفیت خواب شما را به میزان چشمگیری بهتر کرده و کمکتان کند سرحال از خواب بیدار شوید. همه چیز به ایجاد تغییرات کوچک و شدنی در روتین روزانه و بهداشت خواب برمی‌گردد.
ممکن است یک اختلال خواب داشته باشید
حتی اگر دچار بی‌خوابی نباشید، اختلالات خواب می‌توانند بر کیفیت خواب شما اثر بگذارند. مشکلاتی مانند آپنه خواب، سیکل خواب شما را به هم می‌زنند و مانع یک خواب باکیفیت می‌شوند. در نتیجه صبح خسته و کسل بیدار می‌شوید.
شاید درگیر استرس و اضطراب هستید
استرس و اضطراب می‌تواند توانایی شما برای در خواب عمیق ماندن را دچار مشکل کند، چون ذهنتان را شلوغ و درگیر نگه می‌دارد. این مسئله خصوصاً در شب پررنگ‌تر است، یعنی زمانی که بدن در حالت استراحت است و چیزی حواس و فکر شما را پرت نمی‌کند و در نتیجه مغز فرصتی پیدا می‌کند تا درگیر افکار شود.
چه باید بکنید؟ پیش از خواب تکنیک‌های ریلکسیشن را تمرین کنید، مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگای سبک.
برنامه خوابتان منظم نیست
یک برنامه خواب نامنظم می‌تواند ساعت درونی بدن را گیج کند و به‌سختی بتوانید صبح سرحال از خواب بیدار شوید. داشتن برنامه خواب منظم یکی از بهترین راه‌هایی است که مطمئن می‌شوید شب‌ها به‌اندازه کافی می‌خوابید و خوابتان باکیفیت است.
چه باید بکنید؟ بر اساس نیازهای فردی‌تان یک برنامه خواب تعیین کرده و به آن پایبند بمانید، هر روز حتی در تعطیلات. این نظم و عادت می‌تواند ساعت درونی شما را تنظیم کند.
قبل از خواب با تلفن همراه و... مشغول می‌شوید
نور آبی ساطع شده از اسکرین‌ها می‌تواند هورمون‌های خواب را سرکوب کند و نتوانید به‌راحتی به خواب بروید. تلفن همراه یک حواس‌پرت کن است. تلفن همراه را به اتاق‌خواب نبرید و پیش از خواب با آن سرگرم نشوید.
چه باید بکنید؟ حداقل یک ساعت قبل از خواب تلفن همراه نگاه نکنید. در عوض کتاب بخوانید یا یک کار آرامش‌بخش انجام بدهید. عضلات خود را بکشید و به موسیقی ملایم گوش بدهید.
محیط خوابتان مناسب نیست
یک محیط ناراحت و شلوغ می‌تواند مانع خوابتان شود.
چه باید بکنید؟ اتاق‌خوابتان ساکت و تاریک و خنک باشد. تشک و بالش راحتی تهیه کنید تا روی آنها احساس خوب و راحت داشته باشید. می‌توانید از وایت نویز یا گرین نویز هم استفاده کنید.
رژیم غذایی و سبک زندگی مؤثرند
کافئین یا غذاهای سنگین نزدیک به زمان خواب می‌تواند خواب را مختل کند و شب نتوانید به‌خوبی بخوابید. مصرف الکل و قند نزدیک به زمان خواب، کیفیت خواب را کم می‌کند.
چه باید بکنید؟ مصرف مواد غذایی محرک را کم کنید. فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
اگر خسته از خواب بیدار شدید آیا باید دوباره بخوابید؟
اگر گاهی خسته از خواب بیدار می‌شوید، می‌تواند نتیجهٔ یک شب بدخوابی باشد؛ بنابراین کمی بیشتر خوابیدن شاید کمک کند. اما اگر اغلب خسته از خواب بیدار می‌شوید، لازم است علت اصلی را پیدا کنید.