آنهایی که دوقلو می‌خواهند بخوانند

همه ما با دیدن کودکان دوقلو به وجد می‌آییم و مجذوب آنها می‌شویم و چگونگی شکل‌گیری و بارداری نوزادان دوقلو عجیب و مرموز به نظرمان عجیب می‌رسد. در سال‌های اخیر به دلیل افزایش استفاده از داروهای باروری، تولد نوزادان دو یا چندقلو افزایش یافته است. اگر خواهان به دنیا آمدن بچه‌های دو یا چندقلو هستید، حتماً این متن را بخوانید؛ زیرا به چگونگی شکل‌گیری چندقلوها و راه‌های افزایش احتمال به دنیا آوردن آنها اشاره خواهیم کرد.

چگونه دوقلوها به وجود می‌آیند؟

عوامل متعددی موجب شکل‌گیری دوقلوها می‌شود که عبارتند از:

ترکیب و باروری بیش از یک عدد تخمک با اسپرم که می‌تواند به دلیل مصرف داروهای باروری باشد. (اگرچه بدون مصرف دارو نیز این احتمال وجود دارد). در برخی موارد، فقط یک تخمک بارور می‌شود و سپس به دو تخمک مجزا تقسیم می‌گردد و بدین ترتیب، دوقلوهای همسان شکل می‌گیرد. این حالت نیز ممکن است به دلیل استفاده از داروهای باروری باشد. در لقاح مصنوعی، بیش از 2 الی 3 تخمک بارور و درون رحم قرار داده می‌شود که گاه فقط یکی از آنها شکل می‌گیرد و تبدیل به جنین می‌شود و گاه تمامی تخمک‌های کاشته شده تبدیل به جنین ‌شوند. در تمامی این موارد امکان دارد که دو نوزاد، دو جفت و دو عدد کیسه آمینوتیک تشکیل شود و یا دو نوزاد و یک عدد جفت شکل بگیرد.

سلامت در بارداری چندقلویی

رژیم غذایی صحیح، استراحت کافی و مراجعه منظم به پزشک از اقدامات حیاتی است که هر خانمی برای داشتن بارداری سالم باید آنها را رعایت کند و مادران چندقلوها به نسبت سایر مادران باید بیشتر به این مسائل توجه داشته باشند. مراقبت‌های ویژه پیش از تولد، در سلامت این مادران اهمیت ویژه‌ای دارد.

تغذیه

اگر چندقلو باردار هستید، به طور کلی باید رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و مصرف کلسیم و اسیدفولیک را افزایش دهید. زنان باردار به نسبت سایر افراد باید کلسیم بیشتری دریافت کنند و به همین منظور بهتر است شیر، آب پرتقال، کلم بروکلی، ماهی ساردین و سایر غذاهای غنی از کلسیم را به رژیم غذایی خود بیفزایند. همچنین یک ماه قبل از بارداری مصرف اسیدفولیک را آغاز و در طول سه ماه اول بارداری ادامه دهید. با این کار خطر ابتلا به مشکلات بارداری نوزاد کاهش می‌یابد. کم‌خونی یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که در مادران چندقلو، به دلیل کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون ایجاد و خود موجب کاهش اشتها و خستگی شدید در طول بارداری و کاهش اکسیژن می‌شود. بنابراین مصرف آهن در دوران بارداری، یکی از ضروریات تغذیه‌ای است. جذب آهن زمانی که به همراه ویتامین C مصرف شود، آسان‌تر خواهد بود. جنین به مواد مغذی زیادی از جمله روی، مس، ویتامین C و ویتامین D نیاز دارد.

وزن

به طور کلی، انتظار می‌رود اضافه وزن به وزن قبل از بارداری و تعداد نوزادها بستگی دارد. در مجموع بابت هر جنین باید روزانه 300 کالری اضافه مصرف شود. بهتر است وعده‌های غذایی افزایش و حجم آنها در هر وعده کاهش یابد.

استراحت

به نظر می‌رسد که با افزایش تعداد جنین، مادر به مشکلات بیشتری مواجه شود. تغذیه صحیح به دفع استرس کمک خواهد کرد. حتی یک حمام آب گرم و خوابیدن درون وان حمام نیز موجب آرامش می‌شود. فقط برای بلند شدن ازدرون وان حمام حتماً از شخص دیگری کمک بگیرید. همکاری همسر و کمک او در ایجاد آرامش بسیار مؤثر است. مردان باید به خاطر بسپارند که تغییرات هورمونی زیادی در بدن زنان اتفاق می‌افتد. ارتباط و تفاهم از جمله رموز زندگی آرام و شاد است.

چه عواملی تولد چندقلوها را افزایش می‌دهد؟

وراثت: سابقه خانوادگی در خانواده زوجین، احتمال تولد نوزاد چندقلو را افزایش می‌دهد.

تعداد بارداری‌های قبلی: اگر بیش از یک بار زایمان داشته‌اید و یکی از بارداری‌های شما دوقلو بوده است، احتمال تولد نوزاد دوقلو در شما افزایش می‌یابد.

تأخیر در بارداری و بالا رفتن سن: احتمال بارداری چندقلویی در مادران مسن به نسبت مادران جوان بیشتر است. به نظر می‌رسد که تخمک‌گذاری در خانم‌های مسن‌تر سریع‌تر انجام می‌شود. 17 درصد از مادران بالای 45 سال، دارای فرزندان چندقلو هستند. هر پنج سال که سن خانم افزایش می‌یابد، 9 درصد احتمال ابتلا به بارداری چندقلویی افزایش می‌یابد و البته در کنار آن نوزاد در معرض خطر بیشتری از نظر ابتلا به اختلالات کروموزمی قرار می‌گیرد و مادر نیز مشکلات بیشتری خواهد داشت؛ از جمله ابتلا به دیابت بارداری و احتمال سقط جنین.

درمان‌های نازایی: داروهای باروری که موجب تحریک تخمدان‌ها می‌شوند کمک می‌کنند تخمک‌های بیشتری از رحم آزاد شود، همچنین کاشت تخمک و لقاح مصنوعی، تا حد زیادی احتمال بارداری چندقلویی را افزایش می‌دهند. براساس پژوهش‌ها با افزایش چاقی احتمال تولد نوزاد چندقلو نیز افزایش می‌یابد. پژوهشگران متوجه شدند در مادرانی که شاخص توده بدن یا BMI آنها 30 یا بیشتر است، احتمال بارداری چندقلو افزایش خواهد یافت. در مطالعات انجام شدهنشان داد زنانی که از لبنیات استفاده می‌کنند، پنج برابر بیشتر احتمال بارداری چندقلویی دارند. بیشتر خانم‌ها تصور می‌کنند که در دوران شیردهی احتمال بارداری آنها وجود ندارد؛ در حالی که بسیاری از مادران دوقلوها نظری مخالف آن دارند، زنانی که طی شیردهی باردار می‌شوند، احتمال بارداری چندقلو در آنها 9 برابر بیش از سایر افراد می‌باشد! به نظر می‌رسد که قرص‌های ضدبارداری 99 درصد در جلوگیری از بارداری مؤثر است. در آن 1 درصد باقیمانده بارداری خانم تحت تأثیر قرص و هورمون‌ها قرار می‌گیرد و احتمال بارداری چندقلویی افزایش می‌یابد.

خطرات ناشی از تولد چندقلوها

رایج‌ترین خطر در تولد چندقلوها، تولد زودرس آنهاست. یک حاملگی طبیعی و معمولی حدود 40 هفته طول خواهد کشید؛ اما اغلب دوقلوها 35- 37 هفتگی به دنیا می‌آیند (نزدیک‌ به نیمی از دوقلوها قبل از 37 هفتگی به دنیا می‌آیند). نوزادان نارس، اغلب مشکلات پزشکی فراوانی دارند و معمولاً تا طی دوره کامل بارداری در دستگاه‌های مخصوص و در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان از آنها نگهداری می‌شود. هر چقدر زمان تولد آنها به زمان و موعد مقرر نزدیک‌تر باشد، در معرض خطر کمتری قرار خواهند داشت. علاوه بر احتمال تولد زودرس نوزادان، مشکلات پزشکی دیگری نیز ممکن است در طول بارداری رخ دهد؛ مثل فشار خون بالا، دیابت حاملگی، مشکلات جفت، رشد جنین و ... دوقلوها معمولاً بیشتر در معرض ابتلا به فلج مغزی و تأخیر در رشد هستند. به دلیل تمامی این نگرانی‌ها، بسیاری از پزشکان در درمان‌های باروری، زوجین را به کلاس‌های مشاوره می‌فرستند و آنها را با خطرات تولد چندقلویی آشنا می‌کنند.

سوال های رایج درباره تولد چندقلوها

جین شفیلد، متخصص پزشکی مادر و جنین جانز هاپکینز به هشت سوال متداول پاسخ می دهد.

آیا دوقلوها جفت و کیسه آمنیوتیک مشترک دارند؟

در حالی که برخی از دوقلوها ممکن است جفت و کیسه آمنیوتیک مشترک داشته باشند، این مورد در اکثریت قریب به اتفاق حاملگی ها صادق نیست. در اینجا سه احتمال عمده وجود دارد:

دو جفت و دو کیسه آمنیوتیک: بارداری دوقلو با دو جفت و دو کیسه آمنیوتیک بهترین بارداری دوقلویی است، زیرا هر نوزاد منبع تغذیه و غشای محافظ خود را دارد.

یک جفت و دو کیسه آمنیوتیک: در بارداری هایی با یک جفت و دو کیسه آمنیوتیک، قطعا دوقلوهای همسان خواهید داشت. علاوه بر این، هنگامی که نوزادان شما جفت مشترک دارند، خطر بیشتری برای عوارضی مانند سندرم انتقال خون دوقلو به دوقلو وجود دارد. پزشک برای بررسی مشکلات احتمالی بارداری شما را به دقت زیر نظر خواهد گرفت.

یک جفت و یک کیسه آمنیوتیک: این خطرناک ترین و نادرترین نوع بارداری دوقلو است. عوارض جنینی می تواند به دلیل گره خوردن بند ناف یا عدم تعادل در مواد مغذی، خون یا سایر سیستم های حیاتی باشد.

آیا در بارداری دوقلو باید کالری دریافتی خود را دو برابر کنم؟

یک تصور غلط رایج در مورد بارداری دوقلو این است که شما باید کالری دریافتی خود را دوبرابر کنید تا مواد مغذی کافی برای نوزادتان فراهم کنید. با این حال، دستورالعمل های تغذیه بارداری صرفاً بر اساس تعداد نوزادانی که حامله می شوید نیست. در عوض، آنها بر اساس شاخص توده بدنی شما در زمان بارداری هستند.

پزشک بر اساس وزن اولیه شما توصیه های فردی را ارائه می دهد. به طور متوسط، تخمین زده می شود که کالری مورد نیاز یک زن برای بارداری دوقلو حدود 40 درصد افزایش می یابد. با این حال، مهم‌ترین چیز این است که یک زن تا حد امکان سالم غذا بخورد.

آیا باید ویتامین های مختلف دوران بارداری برای دوقلوها مصرف کنم؟

اگر دوقلو باردار هستید، باید همان ویتامین های دوران بارداری را که برای هر بارداری مصرف می کنید، مصرف کنید، اما پزشک اسید فولیک و آهن اضافی را توصیه می کند. اسید فولیک اضافی و آهن اضافی به جلوگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن کمک می کند، که در بارداری چندقلو شایع تر است.

آیا لازم است بیشتر به پزشک مراجعه کنم؟

در حالی که هر بارداری متفاوت است، اکثر زنانی که دوقلو دارند، بیشتر از زنانی که تنها یک نوزاد دارند، برای مراجعه به پزشک ویزیت می شوند. اگر دوقلوهای شما یک جفت مشترک دارند، به طور خودکار برنامه نظارتی مکررتری خواهید داشت.

اگر بارداری شما عوارضی نداشته باشد، ویزیت های قبل از زایمان شما ممکن است تا زمانی که به پایان سه ماهه دوم خود نرسیده اید، تفاوت چندانی با بارداری تک قلو نداشته باشد. در آن مرحله، شما بیشتر دیده خواهید شد زیرا خطر پره اکلامپسی و زایمان زودرس بیشتر است.

آیا برای بارداری دوقلو باید به متخصص طب مادر و جنین مراجعه کنم؟

متخصصان طب مادر و جنین حاملگی های پرخطر را مشاهده می کنند، اما هر بارداری دوقلو در این دسته قرار نمی گیرد.

برای یافتن بهترین شیوه ی مراقبت از دوقلوها، مطمئن شوید که پزشک روش هایی ا برای زایمان طبیعی شما ارائه می دهد. انتخاب اینکه سزارین برای شما بهتر است یا زایمان طبیعی را پزشک تشخیص می دهد.

آیا همه بارداری های دوقلو زودتر از موعد به دنیا می آیند؟

کمی بیش از نیمی از بارداری های دوقلو به زایمان زودرس (قبل از هفته 37) ختم می شود. در حالی که 40 هفته دوره کامل حاملگی متوسط بارداری است، اکثر حاملگی های دوقلو تقریباً در هفته 36 (بسته به نوع بارداری دوقلو در محدوده 32-38 هفته) به دنیا می آیند.

متأسفانه، پیشگیری از زایمان زودرس با چند قلو چالش‌برانگیزتر از بارداری تک قلو است، زیرا مداخلات مورد استفاده در حاملگی‌های تک قلو به اندازه چند قلو مؤثر نیستند.

آیا استراحت مطلق می تواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد؟

داده های علمی نشان می دهد که استراحت در بستر مانع از زایمان زودرس نمی شود. در واقع، استراحت در رختخواب می تواند خطر ایجاد لخته خون را افزایش دهد و پیامدهای منفی مالی و اجتماعی داشته باشد.

اگرچه استراحت در رختخواب به دفعات قبلی تجویز نمی شود، اما اگر علائم زایمان زودرس در پایان سه ماهه دوم یا اوایل سه ماهه سوم بارداری خود را نشان می دهید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که سطح فعالیت خود را کاهش دهید.

بین زایمان یک نوزاد با زایمان دوقلوها تفاوت قابل توجهی دارد؟

وقتی زمان زایمان دوقلو فرا می رسد، حتی اگر زایمان طبیعی داشته باشید، به اتاق عمل می روید. این یک اقدام احتیاطی ایمنی است که به عنوان تنظیم دوگانه شناخته می شود. پس از زایمان طبیعی نوزاد اول، خطر کمی سزارین اورژانسی برای نوزاد دوم وجود دارد. همچنین امکان بریچ دوقلو دوم نیز وجود دارد که در صورتی که متخصص زنان و زایمان در این نوع زایمان باتجربه باشد، روشی بی خطر از زایمان طبیعی است.

از بین زنانی که بیش از 32 هفته دوقلو به دنیا می آورند، تنها حدود 4 درصد از کسانی که برای زایمان طبیعی اقدام می کنند، زایمان ترکیبی واژینال و سزارین خواهند داشت. در حالی که اغلب این اتفاق نمی افتد، با زایمان هر دو نوزاد در اتاق عمل، پزشکان آمادگی بیشتری برای محافظت از سلامت مادر و نوزاد دارند.

اگرچه بارداری دوقلو می تواند بسیار متفاوت به نظر برسد، اما پزشک بارداری شما را مانند سایر موارد درمان می کند مگر اینکه عارضه ای رخ دهد.