درمان سرطان با این راهکار مفید!

 این روش درمانی، چه به صورت مستقل و چه در ترکیب با جراحی و شیمی‌درمانی، با دقت بالا تومورها را هدف قرار داده و ضمن حفظ بافت‌های سالم مجاور، عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند. پیشرفت‌های چشمگیر در فناوری پرتودرمانی، از جمله توسعه تکنیک‌هایی مانند IMRT (پرتودرمانی با شدت مدوله شده) و IGRT (پرتودرمانی هدایت‌شونده توسط تصویر)، دقت و اثربخشی این روش را به شکل قابل توجهی افزایش داده و آن را به یک گزینه درمانی حیاتی برای طیف وسیعی از بیماران سرطانی تبدیل کرده است. این پیشرفت‌ها امکان درمان تومورهای پیچیده و صعب‌العلاج را فراهم کرده و امید به بهبودی را برای بسیاری از بیماران افزایش داده است.

انواع پرتو درمانی 

پرتودرمانی، به عنوان یک ابزار قدرتمند در درمان سرطان، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود: پرتودرمانی خارجی و پرتودرمانی داخلی. در پرتودرمانی خارجی، پرتوهای پرانرژی از یک منبع خارجی به سمت تومور هدایت می‌شوند، در حالی که در پرتودرمانی داخلی، منبع پرتوزا در داخل بدن و در نزدیکی تومور قرار می‌گیرد. هر یک از این دسته‌ها، خود شامل روش‌ها و تکنیک‌های متنوعی است که با توجه به نوع سرطان، محل تومور و شرایط بیمار انتخاب می‌شوند.

پرتودرمانی خارجی (External Beam Radiation Therapy – EBRT): در این روش، پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و گاما از یک دستگاه خارج از بدن به سمت تومور هدایت می‌شوند. این روش، رایج‌ترین نوع پرتودرمانی است و می‌تواند به صورت سه‌بعدی (3D-CRT)، با شدت تطبیقی (IMRT) و یا با هدایت تصویر (IGRT) انجام شود.

پرتودرمانی داخلی (Internal Radiation Therapy – Brachytherapy): در این روش، منبع پرتوزا به صورت موقت یا دائم در داخل بدن و در نزدیکی تومور قرار می‌گیرد. این روش، برای درمان سرطان‌های پروستات، دهانه رحم، سینه و برخی دیگر از سرطان‌ها استفاده می‌شود.

پرتودرمانی سیستمیک (Systemic Radiation Therapy): در این روش، مواد رادیواکتیو به صورت خوراکی یا تزریقی وارد بدن می‌شوند و از طریق جریان خون به سلول‌های سرطانی می‌رسند. این روش، برای درمان سرطان‌های تیروئید و برخی دیگر از سرطان‌ها استفاده می‌شود.

پرتودرمانی حین عمل (Intraoperative Radiation Therapy – IORT): در این روش، پرتودرمانی در حین جراحی و پس از برداشتن تومور انجام می‌شود. این روش، برای درمان سرطان‌های پستان، ریه، مغز و برخی دیگر از سرطان‌ها استفاده می‌شود.

هر یک از این روش‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بهترین روش، به عوامل مختلفی مانند نوع سرطان، محل تومور، وضعیت سلامت بیمار و ترجیحات شخصی او بستگی دارد.

عوارض پرتو درمانی 

اگرچه پرتودرمانی یک ابزار قدرتمند در مبارزه با سرطان است، اما مانند هر روش درمانی دیگری، می‌تواند با عوارض جانبی مختلفی همراه باشد. این عوارض می‌توانند از خفیف و قابل تحمل تا شدید متغیر باشند و به عوامل مختلفی مانند نوع سرطان، محل درمان، دوز پرتو، مدت زمان پرتو درمانی و وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارند. خوشبختانه، بسیاری از این عوارض موقتی هستند و با پایان درمان یا با مداخلات پزشکی بهبود می‌یابند. در ادامه به مهم‌ترین عوارض ناشی از رادیوتراپی اشاره می‌کنیم.

عوارض پرتودرمانی:

عوارض پوستی: پوست ناحیه تحت درمان ممکن است دچار تغییراتی شود، از جمله قرمزی (شبیه آفتاب سوختگی)، خشکی، خارش، پوسته پوسته شدن، تاول و حتی تغییر رنگ پوست. در برخی موارد، ممکن است پوست تیره یا روشن‌تر شود و این تغییرات ممکن است دائمی باشند.

ضعف و خستگی: احساس خستگی و ضعف عمومی یکی از شایع‌ترین عوارض پرتودرمانی است. این خستگی می‌تواند ناشی از تخریب سلول‌های سالم در کنار سلول‌های سرطانی و همچنین استرس ناشی از درمان باشد.

ریزش مو: ریزش مو اغلب در ناحیه تحت درمان رخ می‌دهد و معمولاً موقتی است. با این حال، در برخی موارد، موها ممکن است با بافت یا رنگ متفاوتی رشد کنند.

مشکلات گوارشی: پرتودرمانی شکم یا لگن می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، کاهش اشتها و درد شکم شود.

مشکلات دهان و گلو: در صورتی که پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن انجام شود، ممکن است خشکی دهان، زخم‌های دهانی، تغییر در حس چشایی، مشکل در بلع و گلودرد رخ دهد.

مشکلات ادراری و مثانه: پرتودرمانی در ناحیه لگن می‌تواند باعث تکرر ادرار، سوزش ادرار، خون در ادرار و بی‌اختیاری ادرار شود.

عوارض جنسی: در برخی موارد، پرتودرمانی  در ناحیه لگن می‌تواند منجر به کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ در مردان و خشکی واژن در زنان شود.

عوارض طولانی مدت: در موارد نادر، پرتودرمانی می‌تواند عوارض طولانی مدتی مانند فیبروز (سخت شدن بافت)، لنف ادم (تورم ناشی از تجمع مایع لنفاوی)، مشکلات قلبی و ریوی ایجاد کند.

مهم است که بیماران در مورد هرگونه عارضه جانبی با پزشک خود صحبت کنند. بسیاری از این عوارض را می‌توان با داروها، تغییر در رژیم غذایی، فیزیوتراپی و سایر مداخلات مدیریت کرد.

هزینه رادیوتراپی 

هزینه پرتودرمانی می‌تواند تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گیرد و به همین دلیل، به سختی می‌توان یک رقم دقیق و کلی برای آن ارائه داد. نوع سرطان، مرحله بیماری، تکنیک پرتودرمانی مورد استفاده، تعداد جلسات درمانی، موقعیت جغرافیایی و مرکز درمانی، همه و همه در تعیین هزینه نهایی نقش دارند. به عنوان مثال، پرتودرمانی IMRT و IGRT به دلیل تکنولوژی پیشرفته‌تر، معمولاً هزینه‌ی بالاتری نسبت به پرتودرمانی سه‌بعدی (3D-CRT) دارند. همچنین، هزینه‌ها در بیمارستان‌ها و کلینیک‌های خصوصی معمولاً بیشتر از مراکز دولتی است. به بیماران توصیه می‌شود قبل از شروع فرایند درمان، با پزشک و مرکز درمانی خود در مورد هزینه‌ها و پوشش بیمه‌ای مشورت کنند.

فرق پرتو درمانی با شیمی درمانی چیست؟

پرتودرمانی و شیمی‌درمانی، دو روش درمانی رایج در مبارزه با سرطان هستند، اما در نحوه عملکرد و تأثیرگذاری بر بدن تفاوت‌های اساسی دارند. در پرتودرمانی، از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و گاما برای هدف قرار دادن و تخریب مستقیم سلول‌های سرطانی در یک ناحیه خاص از بدن استفاده می‌شود. این روش درمانی، به صورت موضعی عمل می‌کند و تأثیر آن عمدتاً به منطقه تحت درمان محدود می‌شود. به عنوان مثال، در درمان سرطان پروستات، پرتودرمانی می‌تواند به طور مستقیم بر روی غده پروستات متمرکز شود و سلول‌های سرطانی را از بین ببرد، در حالی که بافت‌های سالم اطراف را تا حد امکان حفظ کند.

در مقابل، شیمی‌درمانی از داروهای ضد سرطان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در سراسر بدن استفاده می‌کند. این داروها از طریق جریان خون به سلول‌های سرطانی می‌رسند و می‌توانند تومورهایی را که در نقاط مختلف بدن پخش شده‌اند، مورد هدف قرار دهند. برای مثال، در درمان سرطان خون (لوسمی)، داروهای شیمی‌درمانی از طریق تزریق وریدی وارد جریان خون می‌شوند و به سلول‌های سرطانی در مغز استخوان، خون و سایر اندام‌ها حمله می‌کنند.

بنابراین، می‌توان گفت پرتودرمانی یک روش درمانی موضعی است که برای درمان تومورهای جامد در یک منطقه خاص از بدن به کار می‌رود، در حالی که شیمی‌درمانی یک روش درمانی سیستمیک است که برای درمان سرطان‌هایی که در سراسر بدن پخش شده‌اند یا خطر انتشار بالایی دارند، استفاده می‌شود. در برخی موارد، ممکن است از هر دو روش درمانی به صورت همزمان یا متوالی برای افزایش اثربخشی درمان و کاهش احتمال عود سرطان استفاده شود.

پرتودرمانی: امیدی نو در مبارزه با سرطان

در پایان، می‌توان گفت رادیوتراپی یا پرتودرمانی  به عنوان یکی از روش های اصلی درمان سرطان، با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، توانسته است گام‌های بلندی در جهت بهبود کیفیت زندگی و افزایش امید به زندگی بیماران بردارد. اگرچه این روش درمانی با عوارض جانبی مختلفی همراه است، اما پیشرفت‌های مستمر در این حوزه، به کاهش این عوارض و افزایش دقت و اثربخشی درمان، کمک شایانی کرده است. انتخاب بین پرتودرمانی، شیمی‌درمانی یا ترکیبی از این دو، تصمیمی حساس است که باید با مشورت پزشک متخصص و با در نظر گرفتن نوع و مرحله سرطان، وضعیت سلامت بیمار و ترجیحات شخصی او گرفته شود. با افزایش آگاهی عمومی درباره پرتودرمانی و مزایای آن، می‌توان امیدوار بود که این روش درمانی به عنوان یک ابزار حیاتی در مبارزه با سرطان، به طور گسترده‌تری مورد استفاده قرار گیرد و به بهبود زندگی میلیون‌ها بیمار در سراسر جهان کمک کند.