سلامت | بیماری سلیاک
بیماری سلیاک رابیشتر بشناسید| علل و درمان
بیماری سلیاک یا نارسایی ایمنی سلیاک، یک بیماری اتوایمنی است که با آسیب به روده باریک و جذب نامناسب غذاهای حاوی گلوتن همراه است.
این بیماری معمولاً در افرادی که ژنتیک خاصی دارند، بروز می‌کند. علائم بیماری سلیاک شامل درد شکم، اسهال، تهوع، استفراغ، کاهش وزن، خستگی و بی‌حالی است. در صورت عدم درمان، مشکلات جدی مانند کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی، بروز بیماری‌های دیگر و حتی سرطان معده و روده ممکن است رخ دهد. درمان بیماران با بیماری سلیاک شامل رعایت رژیم غذایی حاوی گلوتن نبود، مصرف داروهای ضد التهاب و کورتیکواستروئیدها و در صورت لزوم، جراحی است.
علل بیماری سلیاک چیست ؟
بیماری سلیاک به دلیل واکنش نامناسب سیستم ایمنی بدن به گلوتن در غذاها بروز می‌کند. افرادی که ژنتیک خاصی دارند، بیشتر در معرض خطر بروز این بیماری هستند. همچنین، عوامل محیطی مانند عفونت‌های ویروسی و بخش‌های خاصی از باکتری‌ها نیز ممکن است در بروز بیماری سلیاک نقش داشته باشند.
علائم بیماری سلیاک
1. درد شکم و نفخ شدید
2. اسهال مزمن یا چرکی
3. کاهش وزن ناگهانی یا نامنظم
4. خستگی و ضعف عمومی
5. تغییرات در رفتار و حالت روحی مانند افسردگی، اضطراب و عصبانیت
6. بروز بیماری‌های دیگر مانند بیماری های قلبی، مشکلات استخوانی، کبد چرب و غیره
7. بروز بیماری‌های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و راش
8. کاهش شدید در جذب مواد مغذی در بدن
9. عدم تحمل به لاکتوز و دیگر مواد غذایی
10. بروز آسم و حساسیت های ناشی از غذاهای خاص
در صورت بروز هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
درمان بیماری سلیاک
درمان بیماری سلیاک شامل رعایت یک رژیم غذایی خاص به نام رژیم بدون گلوتن است. این رژیم غذایی باید توسط یک تغذیه‌شناس یا پزشک متخصص تغذیه تهیه و تنظیم شود. در این رژیم غذایی، باید از مصرف غذاهای حاوی گلوتن (مثل گندم، جو، کنجد، جو دو ردیفه و…) خودداری شود و به جای آن از غذاهای بدون گلوتن (مثل برنج، ذرت، سبوس برنج، آرد برنج و…) استفاده شود. همچنین، برای کاهش علائم بیماری ممکن است پزشک داروهایی مانند ضد التهاب‌ها، ضد اسهال و… تجویز کند. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی باشد. همچنین، در صورتی که بیمار دچار نقص شدید مواد مغذی شده باشد، نیاز به مکمل‌های ویتامینی و معدنی نیز مطرح خواهد شد.
همچنین، برای کاهش عوارض بیماری سلیاک، ممکن است پزشک یا تغذیه‌شناس به بیمار نکاتی را در خصوص تغذیه و سبک زندگی مناسب بدهد. به عنوان مثال، مصرف مواد غذایی با حجم بالا و فیبر بالا می‌تواند باعث افزایش عوارض شود. همچنین، باید از مصرف الکل و دخانیات خودداری کرد و به دنبال رعایت یک سبک زندگی سالم باشید.
در صورتی که بیماری سلیاک درمان نشود، ممکن است عوارض جدی و خطرناکی برای سلامتی بیمار به وجود آید، از جمله کاهش وزن، کاهش جذب مواد مغذی، فلج، ناتوانی جسمانی و حتی سرطان روده. بنابراین، در صورت تشخیص بیماری سلیاک، باید سریعاً به درمان آن پرداخته شود.
در کل، بیماری سلیاک یک بیماری خطرناک است که ممکن است برای سلامتی شما و خانواده‌تان تأثیرات جدی داشته باشد. بنابراین، در صورت داشتن علائم بیماری سلیاک، حتماً به پزشک مراجعه کنید و در صورت تشخیص بیماری، رژیم غذایی بدون گلوتن را رعایت کنید و درمان‌های تجویز شده توسط پزشک را به دقت دنبال کنید.
تاثیر رژیم غذایی بر بیماری سلیاک
رژیم غذایی بدون گلوتن برای بیماران سلیاک بسیار مهم است. این رژیم غذایی شامل محصولاتی است که حاوی گلوتن نیستند، از جمله برنج، ذرت، کینوا، سبوس برنج، سبوس ذرت، سبوس حبوبات، سبوس گندم، پنیر، گوشت، ماهی، مرغ و تخم مرغ. همچنین، باید از مصرف محصولاتی که حاوی گلوتن هستند، مانند نان، کیک، بیسکوییت و غیره، خودداری کرد.
رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن می‌تواند به کاهش عوارض بیماری سلیاک کمک کند و بهبودی سلامتی بیمار منجر شود. همچنین، رعایت این رژیم غذایی ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر مرتبط با سلیاک، مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و سرطان روده کمک کند.
به طور کلی، رعایت رژیم غذایی بدون گلوتن برای بیماران سلیاک بسیار مهم است و ممکن است بهبودی سلامتی آن‌ها را بهبود بخشد. همچنین، پزشکان و تغذیه‌شناسان می‌توانند به بیماران راهنمایی کنند تا در رعایت این رژیم غذایی موفق باشند.
چه افرادی در معرض بیماری سلیاک هستند ؟
افرادی که ژن‌های HLA-DQ2 یا HLA-DQ8 را به ارث می‌برند، در معرض ابتلا به بیماری سلیاک هستند. همچنین، افرادی که خانواده‌ای با سابقه بیماری سلیاک دارند، نیز احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر دارند. علاوه بر این، برخی بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۱، بیماری‌های تیروئید و بیماری‌های روده‌ای مزمن نیز می‌توانند خطر ابتلا به بیماری سلیاک را افزایش دهند.
پیشگیری از ابتلا به بیماری سلیاک
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری سلیاک، می‌توانید رعایت یک سری رژیم غذایی و نکات بهداشتی را در نظر بگیرید:
1. از مصرف غذاهای حاوی گلوتن (مانند گندم، جو، کنجد و …) خودداری کنید.
2. مصرف غذاهایی که حاوی گندم، جو، کنجد و … هستند را به حداقل برسانید.
3. از مصرف آرد گندم، جو، کنجد و … در غذاهای خود خودداری کنید.
4. برای پخت غذاهای خود از آرد جو، آرد برنج، آرد سیب‌زمینی و … استفاده کنید.
5. از محصولات نان بدون گلوتن و دیگر محصولات بدون گلوتن استفاده کنید.
6. از محصولات نان بدون گلوتن و دیگر محصولات بدون گلوتن استفاده کنید.
7. برای پخت غذاهای خود از روغن‌های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن کنجد و … استفاده کنید.
8. توجه داشته باشید که برخی محصولات نان بدون گلوتن حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی هستند که ممکن است برای شما مضر باشد.
9. به رژیم غذایی سالم و با تنوع توجه کنید و از مصرف غذاهای پرفیبر، میوه‌ها و سبزیجات در غذای خود استفاده کنید.
10. از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟
در صورتی که علائمی مانند درد شکم، اسهال، تهوع، استفراغ، کاهش وزن، ضعف عضلانی و … داشته باشید و شک دارید که ممکن است ابتلا به بیماری سلیاک داشته باشید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی برای شما قرار دهد. همچنین در صورتی که در خانواده شما افرادی با بیماری سلیاک وجود دارد، بهتر است با پزشک خود در مورد احتمال ابتلا به این بیماری صحبت کنید.