کارهای ساده روزانه‌ای که آلزایمر را ضربه فنی می‌کند

متخصص اعصاب و روان گفت: سلول‌های مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، در حالت تخریب و معدوم شدن تدریجی و پیشرونده است. بهمن حیدریان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، اظهار کرد: آمیلوئید نوعی پروتئین است که با سلول‌های مرده و در حال مرگ مغز ترکیب می‌شود. ترکیب این پروتئین با سلول‌های مرده را پولک‌های آمیلوئید می‌نامند. این پولک نه تنها مانع از ارتباط بین سلول‌های عصبی طبیعی می‌شود، بلکه باعث تخریب سلول‌های اطراف خود می‌شوند و بتدریج با از دست دادن قدرت ازدیاد و رشد، این ترکیب باعث معدوم شدن سلول‌های مغزی شده که با نوع پولک متفاوت است.

وی تصریح کرد: این عوامل نه تنها باعث تخریب داربستی می‌شوند که سلول‌های عصبی بر روی آنها تکیه کرده‌اند بلکه مسیر تغذیه سلولی، از جسم سلول عصبی به آکسون یا رشته بلند سلول عصبی را معدوم می‌سازند. این فعالیت تخریبی نه تنها رابطه اطلاعاتی بین سلول‌ها را از بین می‌برد بلکه باعث گرسنگی و مرگ سلول‌ها می‌شود.

حیدریان با اشاره به اینکه پولک‌ها و گرهک‌ها تنها عوامل آسیب‌رسان در آلزایمر نیستند. آنها باعث تخریب سلول‌های مغز شده و در نتیجه تولید میانجی‌های عصبی را متوقف می‌کنند، ادامه داد: روند آسیب در بیماری آلزایمر از قسمت هیپوکامپ مغز شروع می‌شود. هیپوکامپ قسمتی از مغز است که مسئول نگهداری اطلاعات مربوط به حافظه کوتاه‌مدت می‌باشد و نقش مهمی در یادگیری دارد. معمولا بیماری آلزایمر از این قسمت آغاز شده و با درگیر کردن سایر قسمت‌های مغز در صحبت کردن، خواندن، محاسبه تصمیم گیری و هماهنگی حرکات بدن نیز اختلال ایجاد می‌کند و سیر بیماری همیشه به یک منوال نیست و از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

حیدریان با بیان اینکه ۲۵ درصد دچار بیماری خانوادگی با تظاهر دیررس و ۷۵ -۱۵ درصد مبتلا به بیماری تک‌گیر می‌شوند، افزود: بیماری آلزایمر ۲ تا ۵ درصد اشخاص مسن را دربر می‌گیرد و گاهی هم بر اشخاص جوان‌تر حمله می‌کند. منطقه آسیب‌دیده مغز و استیل کولین در تشکیل خاطرات جدید وارد عمل می‌شوند و خاطرات و رویدادهای دور، معمولا کمتر آسیب می‌بینند.

وی افزود: از دست دادن حافظه، مشکل در انجام امور زندگی و کارهای روزانه، مشکلات زبانی، سردرگمی زمانی و مکانی، کاهش قوه قضاوت، قراردادن اشیاء در جای غلط و تغییر در رفتار و خلق و خو، طرز فکر و رفتار بیمار مبتلا به آلزایمر تغییر کرده و تحت کنترل آنها نیست و چون کنترلی بر روی بیماری خود ندارند قادر به تمایز خوب و بد، صحیح و غلط نبوده و ممکن است به راحتی، نزدیکترین فردی که برایشان خدمتی انجام می‌دهد را رنجانیده و حتی پرخاشگری نمایند.

متخصص اعصاب و روان با بیان اینکه علائم این بیماری با از دست دادن قدرت حفظ اطلاعات بخصوص حافظه موقت در دوران پیری آغاز شده و به تدریج با از دست دادن قدرت تشخیص زمان، افسردگی، از دست دادن قدرت تکلم، گوشه‌گیری و سرانجام مرگ در اثر ناراحتی‌های تنفسی به پایان می‌رسد، یادآور شد: مرگ پس از پنج تا ده سال از بروز علائم اتفاق می‌افتد؛ اما بیماری حدود بیست سال قبل از ظهور علائم بر اثر ناراحتی‌های تنفسی، آغاز می‌شود.

وی درمان‌های دارویی را تنها باعث کندشدن سیر بیماری عنوان کرد و اظهار کرد: این بیماری درمان قطعی ندارد و در برخی داروها توانسته است تا ۳۰ درصد سیر بیماری را کنترل کرده و باعث بهبود شناخت شود. البته به درمان غیر دارویی نیز باید اشاره کرد که شناسایی و رفع عللی است که سبب پرخاشگری بیمار می‌شود. این درمان شامل ماساژ بیمار، معطر کردن محیط، موزیک آرام و ورزش‌های سبک است.

حیدریان در بخش دیگری به برخی از خصوصیات افراد مبتلا به آلزایمر اشاره کرد و گفت: توانایی یادگیری بسیار کم، از دست رفتن حافظه قدیمی، ناتوانی در تشخیص شکل جدیدی از اطلاعات قبلی، استفاده از راه‌های جبرانی برای کاهش حافظه نزدیک، از دست دادن توانایی ارتباط با محیط یا کنترل عملکردهای جسمانی و اقدام به رفع نیازهای خود بدون توجه به ملاحظات اجتماعی از جمله این موارد است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا آلزایمر قابل پیشگیری است، خاطرنشان کرد: تاکنون هیچ راه تضمین شده‌ای برای پیشگیری از آلزایمر وجود ندارد. اما براساس تحقیقات اخیر، افرادی که مطالعه مرتب و منظم دارند، بازی‌های فکری انجام می‌دهند، جدول حل می‌کنند و ... کمتر در معرض ابتلا به این بیماری خواهند بود. همچنین ۳۰ دقیقه ورزش روزانه تاثیر بسزایی در سلامت قلب، ماهیچه‌ها و مغز دارد و پیاده‌روی، باغبانی و تمیز کردن منزل نیز مهمترین فاکتور متغیر برای از دست دادن حافظه است. مصرف مایعات به مقدار کافی و اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز از دیگر فاکتورهای مهم و موثر در ابتلا به آلزایمر است.