کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود؟ نقش تغذیه در سلامت مو

درباره‌ی شایع‌ترین دلایل ریزش مو صحبت می‌کنیم. همچنین به این سوال که کمبود کدام ویتامین‌ها باعث ریزش مو می‌شود، پاسخ می‌دهیم. اگر شما هم از این مشکل آزاردهنده شکایت دارید، توصیه می‌کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما بمانید.

علت ریزش مو

درمان ریزش مو به علت بروز آن بستگی دارد. چون عوامل زیادی وجود دارند که می‌توانند به از دست دادن مو منجر شوند. این عوامل عبارتند از:

۱. ریزش موی ارثی

هم مردان و هم زنان به این نوع ریزش مو که بسیار شایع است، مبتلا می‌شوند. به این عارضه در مردان «ریزش مو با الگوی مردانه» و در زنان «ریزش مو با الگوی زنانه» می‌گویند. پزشکان هم از آن به‌عنوان «آلوپسی آندروژنیک» یاد می‌کنند.

آلوپسی آندروژنیک به این معنی است که شما ژن‌هایی را به ارث برده‌اید که باعث کوچک شدن فولیکول‌های مو و در نهایت توقف رشد مو می‌شوند. کم‌پشت شدن مو اولین علامت این عارضه در زنان است. اما مردان ممکن است متوجه عقب رفتن خط مو یا یک نقطه‌ی طاس در بالای سر شوند.

۲. سن

با افزایش سن، اکثر افراد متوجه مقداری ریزش مو می‌شوند؛ چون سرعت رشد مو کاهش می‌یابد. همچنین مو شروع به از دست دادن رنگ خود می‌کند. خط رویش موی زنان هم به‌طور طبیعی به‌سمت عقب می‌رود.

۳. آلوپسی آره‌آتا

آلوپسی آره‌آتا یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو می‌شود. در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است موهای شما در هر جایی از بدن از جمله پوست سر، داخل بینی و گوش شروع به ریزش کنند. بعضی از افراد مژه یا ابروهای خود را هم از دست می‌دهند.

۴. زایمان، بیماری یا سایر عوامل استرس‌زا

چند ماه پس از زایمان، بهبودی از یک بیماری جدی یا انجام عمل جراحی ممکن است متوجه شوید که تعداد بیشتری تار مو در برس یا روی بالش شما باقی می‌ماند. این اتفاق همچنین می‌تواند پس از پشت سر گذاشتن یک دوره‌ی استرس‌زا مانند طلاق یا از دست دادن یکی از عزیزان رخ دهد.

اگر استرس از بین برود، بدن شما دوباره تنظیم شده و ریزش مو متوقف می‌شود. در این صورت به احتمال زیاد بعد از ۶ تا ۹ ماه متوجه می‌شوید که حجم موهایتان به حالت عادی برگشته است.

۵. برهم خوردن تعادل هورمون‌ها

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با عدم تعادل هورمون‌ها است. این سندرم علائم مختلفی دارد که ریزش مو یکی از آن‌ها است. قطع مصرف بعضی از قرص‌های ضدبارداری هم ممکن است به‌طور موقت تعادل هورمون‌ها را مختل کند.

۶. سایر دلایل ریزش مو

گاهی‌اوقات ریزش مو از مشکلات زیر ناشی می‌شود:

• کمبود پروتئین: قبل از اینکه بگوییم کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود، باید به این نکته اشاره کنیم که دریافت ناکافی سایر مواد مغذی هم ممکن است روی موها تاثیر منفی داشته باشد. به‌‎عنوان مثال، کمبود پروتئین روی رشد و ساختار مو تاثیر می‌گذارد و باعث ریزش مو می‌شود.
• درمان سرطان: اگر برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی سر و گردن قرار بگیرید، ممکن است طی چند هفته پس از شروع درمان تمام یا بیشتر موهای خود را از دست بدهید.
• نحوه‌ی مراقبت از مو: اگر بیش از حد موهای خود را رنگ، صاف یا فر کنید، به آن‌ها آسیب می‌زنید که این موضوع به‌مرور زمان باعث ریزش مو می‌شود.
• مدل مو: اگر موهای خود را دائما به سمت عقب بکشید و محکم ببندید، احتمال دارد دچار ریزش موی دائمی شوید. نام پزشکی این عارضه «آلوپسی کششی» است.
• عفونت پوست سر: عفونت باعث پوسته‌پوسته شدن و گاهی‌اوقات التهاب پوست سر می‌شود. همچنین احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد.
• مصرف دارو: ریزش مو یکی از عوارض جانبی مصرف بعضی از داروها است. اگر فکر می‌کنید یک داروی خاص باعث ریزش موی شما شده است، با پزشک درباره‌ی این موضوع صحبت کنید. هرگز قبل از مشورت با پزشک، مصرف دارو را قطع نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید. چرا که این کار ممکن است مشکلات جدی برای سلامتی شما ایجاد کند.
• پسوریازیس پوست سر: بسیاری از افراد مبتلا به پسوریازیس پلاکی به پسوریازیس پوست سر هم مبتلا می‌شوند. این عارضه باعث ریزش مو می‌شود. موها پس از درمان پسوریازیس پوست سر دوباره رشد می‌کنند، اما این امر زمان‌بر است.
• کشیدن مو: بعضی از افراد موهای خود را هنگام استرس می‌کشند که این کار باعث ریزش آن‌ها می‌شود. پزشکان از اصطلاح «تریکوتیلومانیا» (Trichotillomania) برای توصیف این وضعیت استفاده می‌کنند.
• آلوپسی اسکار (جای زخم): این مشکل زمانی ایجاد می‌شود که التهاب فولیکول‌های مو را از بین می‌برد. درنتیجه، مو دیگر نمی‌تواند رشد کند. در پزشکی به این بیماری «آلوپسی سیکاتریسیل» (Cicatricial alopecia) می‌گویند.
• عفونت مقاربتی: اگر عفونت‌های مقاربتی مثل سیفلیس درمان نشوند، دچار ریزش مو می‌شوید. سیفلیس می‌تواند روی موهای پوست سر، ابروها، ریش و سایر نقاط بدن تاثیر بگذارد.
• بیماری تیروئید: در صورت ابتلا به اختلال غده‌ی تیروئید ممکن است از کم‌پشت شدن موهای خود شکایت داشته باشید. بعضی از افراد هنگام برس زدن متوجه می‌شوند که موهایشان به‌صورت تکه‌ای بیرون می‌آیند.
• سموم: مسمومیت با آرسنیک، تالیوم، جیوه و لیتیوم احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد. زیاده‌روی در مصرف بعضی از مکمل‌های غذایی از جمله ویتامین A و سلنیوم هم ممکن است باعث ریزش مو شود.

روش‌های مختلفی برای درمان بعضی از انواع ریزش مو یا پیشگیری از آن‌ها در دسترس است که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به داروهای موضعی و خوراکی اشاره کرد. بعضی از راهکارهای خانگی هم ممکن است کمک‌کننده باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر، مقاله‌ی «ماسک مو برای جلوگیری از ریزش مو» و «بررسی شامپو ضدریزش مو الی ژن» را بخوانید.

ریزش مو ناشی از کمبود ویتامین و مواد معدنی

متاسفانه، در مورد اینکه کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود، پاسخ روشن و واضحی وجود ندارد. چون ارتباط رژیم غذایی با سلامت مو بسیار پیچیده بوده و به اندازه‌ی کافی بررسی نشده است. با این حال، به نظر می‌رسد که دریافت ناکافی ویتامین‌ها و مواد معدنی زیر ممکن است با ریزش مو مرتبط باشد:

۱. ویتامین‌های گروه B

ویتامین‌های گروه B در بسیاری از عملکردهای بدن از جمله تقسیم سلولی نقش دارند. بیوتین (ویتامین B7) به بدن کمک می کند که غذا را به انرژی تبدیل کرده و ارتباطات سلولی را مدیریت کند. ریزش مو می‌تواند یکی از علائم کمبود بیوتین باشد. اما باید بدانید که کمبود این ویتامین نادر است.

کمبود ریبوفلاوین (ویتامین B2)، فولات (ویتامین B9) و ویتامین B12 هم ممکن است به ریزش مو منجر شود. اما تحقیقات کمی نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌ آن‌ها به رشد مجدد مو کمک کند. اگر فکر می‌کنید به‌دلیل کمبود ویتامین‌های گروه B با مشکل ریزش مو مواجه شده‌اید، از پزشک یا متخصص تغذیه بپرسید که آیا به مکمل نیاز دارید یا خیر.

۲. ویتامین D

ویتامین D یکی از ویتامین‌های ضروری برای بدن است که در جذب کلسیم، تقویت استخوان‌ها و تنظیم عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد. همچنین ممکن است بر چرخه‌ی رشد مو تاثیر بگذارد و به حفظ سلامت آن کمک کند.

کمبود ویتامین D با ریزش مو در افراد مبتلا به راشیتیسم یا ریکتز (نرم شدن و ضعیف شدن استخوان‌ها به‌دلیل کمبود شدید ویتامین D) و افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا (یک بیماری خودایمنی که به‌دلیل حمله‌ی سیستم ایمنی به فولیکول‌های مو رخ می‌دهد) مرتبط است.

۳. آهن

آهن ویتامین نیست و جزء مواد معدنی طبقه‌بندی می‌شود. اما کمبود آن ممکن است با ریزش مو همراه باشد. وجود آهن برای داشتن گلبول‌های قرمز سالم که اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند، مهم است. اگر آهن کافی از رژیم غذایی خود دریافت نکنید، ممکن است دچار کم‌خونی یا کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون شوید که این موضوع دلیل ریزش مو است.

بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که آهن با تنظیم ژن‌های مختلف در فولیکول‌ها در رشد مو نقش دارد. کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از آن می‌تواند باعث تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium) یا ریزش موی سریع شود. این عارضه در بین زنان به‌خصوص کسانی که خون زیادی در دوران قاعدگی از دست می‌دهند، رایج است.

اگر از ریزش مو رنج می‌برید، از پزشک بخواهید که سطح آهن بدن‌تان را با آزمایش خون اندازه‌گیری کرده و در صورت لزوم برایتان مکمل تجویز کند.

۴. ویتامین C

وقتی می‌پرسید کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود، ویتامین C یکی از مواردی است که می‌توان به آن‌ اشاره کرد. این ویتامین که به‌نام اسکوربیک اسید هم شناخته می‌شود، چند نقش مهم در بدن ایفا می‌کند که یکی از آن‌ها افزایش جذب آهن است. همان‌طور که گفته شد، کمبود آهن به کم‌خونی منجر می‌شود و احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد.

کسانی که به‌دلیل کمبود آهن دچار ریزش مو شده‌اند، باید غذاهای حاوی ویتامین C مثل مرکبات، فلفل دلمه‌ای و… را به اندازه‌ی کافی در رژیم غذایی خود بگنجانند. همچنین در صورت لزوم از مکمل‌های حاوی این ویتامین استفاده کنند.

۵. روی

روی هم یک ماده‌ی معدنی مهم است که از عملکرد سلول‌های سالم پشتیبانی می‌کند. کمبود روی نادر است، اما می‌تواند به ریزش مو منجر شود. علاوه بر این، ممکن است با سفید شدن مو و افزایش شکنندگی آن و مشکلات پوستی مرتبط باشد.

در یک مطالعه روی بیش از ۳۰۰ فرد مبتلا به ریزش مو سطوح پایین روی مشاهده شد. اما تحقیقات زیادی در مورد اثربخشی مکمل روی برای درمان ریزش مو وجود ندارد. از سوی دیگر، زیاده‌روی در مصرف مکمل این ماده‌ی معدنی ممکن است عوارض مختلفی مثل کاهش کلسترول خوب (HDL)، کاهش توانایی جذب منیزیم و کمبود مس ایجاد کند.

۶. منیزیم

منیزیم یک نوع ماده‌ی معدنی است که از سلامت مغز حمایت می‌کند. ریزش مو از علائم معمول کمبود منیزیم نیست. اما بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مکمل آن می‌تواند به کاهش ریزش مو در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند.

آیا مصرف زیاد ویتامین هم باعث ریزش مو می‌شود؟

گاهی‌اوقات ریزش مو به‌دلیل دریافت بیش از حد بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی اتفاق می‌افتد. در ادامه به سه نوع ماده‌ی مغذی که مصرف زیاد آن‌ها روی سلامت مو تاثیر منفی دارد، اشاره می‌کنیم.

۱. ویتامین A

ویتامین A به رشد سلولی کمک می‌کند. این موضوع ممکن است برای موها نکته‌ی مثبتی به نظر برسد. اما مصرف بیش از حد این ویتامین در واقع می‌تواند باعث ریزش مو شود. اکثر بزرگسالان نباید در طول روز بیش از ۱۰ هزار واحد بین‌المللی ویتامین A دریافت کنند. این مقدار ویتامین بسیار بیشتر از چیزی است که در یک رژیم غذایی معمولی وجود دارد. اگر مکمل ویتامین A می‌خورید و دچار ریزش مو شده‌اید، با پزشک مشورت کنید.

۲. ویتامین E

تحقیقات کمی در مورد نقش ویتامین E در رشد مو وجود دارد. اما به نظر می‌رسد که مصرف بیش از حد مکمل آن باعث مسمومیت می‌شود و خطر ابتلا به ریزش مو، خونریزی و مشکلات تیروئید را افزایش می‌دهد. در یک مطالعه، کسانی که به‌مدت ۲۸ روز ۶۰۰ واحد بین‌المللی (۳۰ برابر مقدار توصیه‌شده‌ی روزانه) ویتامین E دریافت کردند دچار ریزش مو شدند.

۳. سلنیوم

سلنیوم یک نوع ماده‌ی معدنی است که بدن به مقدار کم به آن نیاز دارد. در تعدادی از تحقیقات مشاهده شده است که مصرف سلنیوم به درمان ریزش مو به‌خصوص در افرادی که شیمی‌درمانی می‌شوند، کمک می‌کند. با این حال، دریافت بیش از حد آن می‌تواند باعث ریزش مو شود. هرگز در طول روز بیش از ۴۰۰ واحد میکروگرم سلنیوم مصرف نکنید.

کلام پایانی

در این مقاله سعی کردیم به این سوال که کمبود کدام ویتامین باعث ریزش مو می‌شود به طور کامل پاسخ دهیم. اکنون می‌دانید که کمبود بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌دلیل تغذیه‌ی نامناسب، سوء جذب یا سایر مشکلات پزشکی می‌تواند چرخه‌ی رشد مو را مختل کند و به ریزش مو منجر شود.

با این حال، ریزش مو دلایل بسیار متنوعی دارد که از عوامل ژنتیکی تا مشکلات هورمونی گسترده هستند. اگر با این مشکل مواجه شدید، برای مشخص شدن علت آن به متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

منابع: aad, verywellhealth, health