سن بچه دار شدن
چه سنی برای بارداری مناسب است؟ آیا بعد از 40 سالگی هم امکان‌پذیر است؟
با افزایش سن ازدواج، سن بچه‌دار شدن نیز افزایش پیدا کرده است و بسیاری که دوست دارند بچه‌دار شوند نگران هستند که تا چه سنی این امر امکان‌پذیر است. این مقاله تقریباً به همه پرسش‌های احتمالی شما پاسخ داده است.
تب بچه‌دار شدن در هر سنی می‌تواند آدم‌ها را دچار خودش کند. شاید سال‌ها از ادواج‌تان گذشته و احساس می‌کنید دیگر برای بچه‌دار شدن دیر شده است و برای بچه آوردن تردید دارید.
بارداری بعد از 35سالگی به صورت خودکار زنان را در دسته‌بندی «سن بالای مادر» (AMA)، قرار می‌دهد. شما بالاتر از 35سال دارید و حالا وحشت‌زده‌اید که آیا این برچسب درباره شما هم صدق می‌کند یا نه. بهرحال بارداری موفق بعد از 35سالگی هم امکان‌پذیر است. اما بعد از 40 و 45سالگی چطور؟
درحالیکه مسیر بارداری بعد از سن خاصی برای برخی سخت است، برای بقیه نسبتاً ساده اتفاق میفتد. عوامل زیادی در این زمینه نقش بازی می‌کند که شامل وضعیت کلی سلامتی و میزان نزدیکی فرد به دوره یائسگی است.
در این مقاله درباره خطرات بارداری در سنین بالا با شما صحبت می‌کنیم.
موفقیت بارداری در سنین متفاوت
درست است بارداری ساعت زیستی دارد. ساعت زیستی از نخستین قاعدگی شروع می‌شود و وقتی به به یائسگی می‌رسید به پایان می‌رسد. با گذر زمان، فرصت بارداری موفقیت‌آمیز به تدریج کم و کمتر می‌شود زیرا ذخیره تخمکی تقلیل پیدا می‌کند، کیفیت تخمک‌ها کاهش پیدا می‌کند و هورمون‌ها تغییر می‌کنند.
نرخ باروری با میانگین تعداد تخمک‌هایی که یک زن در هر سنی دارد تعیین می‌شود. به طور کلی، زنان در شروع بلوغ 300000 تا 500000تخمک دارند. این تعداد در سن 37سالگی به 25000عدد می‌رسد و به کاهش یافتن ادامه پیدا می‌کند تا اینکه تا سن 51سالگی فرد کمتر از 1000تخمک دارد.
احتمال باردار شدن به صورت طبیعی در هر سنی به شرح زیر است:
زیر 30 سال، 85درصد
30سال، 75درصد
35سال، 66درصد
40سال، 44درصد
حتی اگر کلی تخمک داشته باشید و در دوره 20سالگی یا اوایل دهه 30سالگی باشید، احتمال بارداری‌تان در هر ماه 1 به 4 است. تا زمانیکه به 40سالگی برسید، در هر سیکل بارداری از هر 10زن فقط 1زن باردار خواهد شد.
در مورد زنانی که هم که به روش تکنولوژی مصنوعی (ART) باردار می‌شوند، نرخ تولد زنده موفقیت‌آمیز با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند:
کمتر از 35سال، 31درصد
بین 35 تا 37سال، 24درصد
38 تا 40سال، 16درصد
41 تا 42سال، 8درصد
43سال، 3درصد
چه زمانی حقیقتاً برای بارداری دیر است؟
یائسگی پایان چرخه خونریزی قاعدگی (به مدت یکسال یا بیش‌تر) تعریف می‌شود. بیش‌تر زنان بین سنین اواخر دهه 40 تا 50سالگی به این نقطه عطف در زندگی می‌رسند و میانگین سنی رسیدن به یائسگی نیز 51سال است. بنابراین، به طور کلی امکان دارد که تا سن 50سالگی باردار شد.
اما آیا بارداری در این سنین آسان است؟ به هیچ‌عنوان. آیا بارداری امکان‌پذیر است؟ بله.
قبل از آنکه دوره قاعدگی کاملاً متوقف شود، دوره‌ای به اسم دوره قبل از یائسگی Perimenopause است که زمانیست که چرخه قاعدگی طولانی‌تر و نامنظم‌تر می‌شود.
زنان به طور معمول اواسط دهه 40 وارد دوربه پیش‌قاعدگی می‌شوند اما برخی نیز از اوایل دهه 30 وارد این مرحله می‌شوند. در این دوره شما هنوز تخمک تولید می‌کنید، بنابراین بارداری امکان‌پذیر است اما به سختی به دست می‌آید.
احتمالاً داستان‌هایی شنیده‌اید مبنی بر اینکه زنانی در سنین بالاتر از شما توانسته‌اند باردار بشوند و بارداری‌شان را به سلامت کامل کنند. مثلا یک زن 74ساله در هندو یک دو دختر دوقلو در سال 2019 به دنیا آورد.
آنچه مهم است درباره این زنان بدانید این است که این زنان احتمالاً تحت درمان‌های هورمون‌درمانی و بارداری از طریق IVF بوده‌اند. این موارد نادر هستند و رایج نیستند.
اکثر زنان بالای 45سال نمی‌توانند بدون کمک IVF و سایر درمان‌های هورمونی باردار شوند. برای همین است که انجمن آمریکایی پزشکی تولیدمثل می‌گوید هر زنی در هر سنی – با کمک پزشکی – و به شرطی که یک «رحم طبیعی» داشته باشد، می‌تواند باردار شود، حتی اگر تخمدان یا عملکرد تخمکی نداشته باشد.
خطرات بارداری بعد از 35سالگی
بسیاری از زنان همچنان می‌توانند بعد از 35سالگی بارداری سالمی داشته باشند. اما، خطراتی نیز، هم برای مادر و هم برای بچه، وجود دارد.
ناباروری: در زنان بالای 35سال بارداری خیلی طولانی‌تر رخ می‌دهد. هر چه به دوران یائسگی نزدیک‌تر شوند این بارداری سخت‌تر و دیرتر رخ می‌دهد. علتش آن است که بدن با تعداد مشخصی تخمک آغاز به کار می‌کند. با گذر زمان تخمک‌ها کم و کمتر می‌شوند. با افزایش سن کیفیت تخمک‌ها ممکن است کاهش پیدا کند که یعنی باوری سخت‌تر می‌شود.
سقط جنین: با کاهش تعداد تخمک‌ها، خطر سقط جنین افزایش پیدا می‌کند. پایان بارداری به دلایلی مثل افزایش فشار خون یا دیابت محتمل‌تر است. خطر مرده‌زایی نیز با افزایش سن بیش‌تر می‌شود.
مسائل مرتبط با کروموزوم: زنان در سنین بالاتر بیش‌تر احتمال دارد فرزندانی با مسائل کروموزومی به دنیال بیاورند. مثلا، خطر تولد کودکان با سندروم دان در زنان 20ساله 1 به 1480 است. در سن 40سالگی این نسبت 1 به 85 می‌شود.
چندقلوزایی: احتمالاً چندقلوزایی خیلی مثبت‌تر از آن است که بتواند خطر باشد اما خطراتی دارد. دلیلش آن است که حمل چندقلو‌ها خطرات افزوده به همراه دارد. تغییرات هورمونی چندقلوزایی بعد از 35سالگی را افزایش می‌دهند.
دیابت بارداری: بارداری در دوران بارداری می‌تواند منجر به درشت‌تر شدن بچه در داخل رحم بشود. وقتی جنین خیلی درشت باشد، احتمال آسیب حین تولد بیش‌تر می‌شود. دیابت همچنین منجر به افزایش فشار خون می‌شود و تولد نارس و سایر مشکلات بارداری را محتمل‌تر می‌کند.
فشار خون بالا: فشار خون بالا یکی دیگر از مشکلات بارداری بالای 40سالگی است.
تولد نوزاد زیر سن: یکی از خطرات بارداری بعد از 35سالگی تولد نوزادانی زیر وزن طبیعی است که می‌تواند آسیب‌های دیگری را برای آن‌ها ایجاد کند.
سزارین: با افزایش مشکلات باروری با افزایش سن، احتمال تولد نوزاد از طریق سزارین بیش‌تر می‌شود. احتمال سزارین از سن 20 تا 40سال 26درصد است که از سن 35 تا 48 به 40درصد افزایش پیدا می‌کند.
روش‌های جایگزین برای بارداری
اگر احساس می‌کنید که برای بچه‌دار شدن دیر شده است می‌توانید راه‌های جایگزین را با مشورت پزشک انتخاب کنید.
تخمک اهدایی از طریق IVF: در این روش بدن را از طریق هورمون‌ها آماده می‌کنید و انتقال جنین به رحم که از طریق تخمک اهدایی تولید شده است، صورت می‌گیرد. این جنین می‌تواند توسط اسپرم شریک زندگی‌تان یا حتی اسپرم اهدایی بارور شود.
رحم اجاره‌ای: این فرایند شامل رحم میزبان می‌شود. شما تصمیم می‌گیرید که بارداری چگون باشد (از طریق اهدای تخمک و IVF، با استفاده از تخمک خودتان، اسپرم شریک زندگی‌تان یا اسپرم اهدایی و ...) و بعد فرایندهای قانونی طی می‌شود.
فریز کردن تخمک: اگر از قبل می‌دانید که نمی‌خواهید فعلاً بچه‌دار شوید، می‌توانید از حالا به فکر فریز کردن تخمک باشید. اگر در اوایل 30سالگی تخمک‌تان را فریز کنید، می‌توانید در پایان 40سالگی از آن استفاده کنید. به این ترتیب با افزایش سن احتمال باروری با تخمک خودتان کاهش پیدا نمی‌کند.
اهدای جنین: چه خودتان IVF انجام دهید و چه یک رحم اجاره‌ای انتخاب کنید، جنین اهدایی همیشه یکی از گزینه‌هاست. جنین‌ها معمولاً فریز شده هستند و به واسطه زوج‌هایی اهدا می‌شوند که از طریق فرایندهای دریافت هورمون بارور نشده‌اند.
فرزندخواندگی: همیشه فرزندخواندگی یکی از راه‌های بچه‌دار شدن است.
برخی از این روش‌ها ممکن است به لحاظ پزشکی، اخلاقی، مذهبی یا فرهنگی در برخی نقاط دنیا انجام نشود اما روندهایی هستند که در بسیاری از کشورها اجرا می‌شوند. بنابراین باید مطمئن شوید که برای شما مناسب باشند.