مهمترین عامل شیوع دیابت چیست؟
کارشناسان معتقدند شیوع و افزایش ابتلا به دیابت در سنین مختلف نشان می‌دهد که با تغییر سبک زندگی و رعایت نکردن تغذیه مناسب، سن ابتلا به دیابت به‌صورت چشمگیری کاهش یافته است.
دیابت یک بیماری با شیوع بالا در کشور و به تبع آن استان قزوین است که سرعت شیوع آن در سنین مختلف نگرانی‌هایی را برای کارشناسان حوزه سلامت به وجود آورده و باعث شده زنگ خطر این بیماری به صدا درآید. دیابت عوارضی همچون خطر ابتلا به حمله قلبی و سکته مغزی به همراه دارد بنابراین ضروری است که نگاه ویژه‌تری نسبت به این مسئله لحاظ شود.
قزوین جزو استان‌های با شیوع بالای این بیماری است؛ در همین راستا به سراغ دکتر نسرین تنکابنی، رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر استان رفتیم تا درباره این بیماری بیشتر مطلع شویم.
عوارض دیابت بر سایر اعضای بدن
وی با بیان اینکه دیابت شایع‌ترین بیماری متابولیک در دنیا است، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: افزایش قند خون در بدن باعث می‌شود که در سلول به دلیل نداشتن انسولین اختلالاتی به وجود آید. درواقع افرادی که مبتلابه دیابت هستند، قند داخل خون آن‌ها باقی می‌ماند و جذب سلول‌ها نمی‌شود.
تنکابنی بیان کرد: به همین دلیل است که افراد دیابتی همیشه احساس گرسنگی دارند و در بیشتر مواقع دچار پرخوری و پرادراری می‌شوند.
وی ادامه داد: متأسفانه وجود قند در خون عوارضی چون نارسایی قلبی، کلیوی و چشم را به وجود می‌آورد و بعد از آن سایر عوارض جدی و پرخطر را شاهدیم.
این پزشک با تشریح انواع دیابت خاطرنشان کرد: دیابت نوع یک، نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن بدن قادر به تولید انسولین نیست؛ بنابراین نیازمند تزریق مداوم انسولین است.
وی در خصوص دیابت نوع ۲ بیان کرد: دیابت نوع ۲، شایع‌ترین نوع دیابت است که عمدتاً ناشی از مقاومت به انسولین و کاهش تدریجی تولید انسولین است که معمولاً با تغییرات سبک زندگی و داروهای خوراکی کنترل می‌شود.
ابتلای ۱۰۵ هزار قزوینی به دیابت
تنکابنی افزود: افزایش دیابت در سنین پایین، زنگ خطر این بیماری را به صدا درآورده است چراکه دهه‌های گذشته اگر می‌خواستند دیابت را تعریف کنند آن را بیماری افراد بالای ۴۰ سال می‌دانستند اما امروز شاهد شیوع این بیماری در افراد زیر ۴۰ سال نیز هستیم. تغییر سبک زندگی، عدم رعایت رژیم غذایی مناسب و افزایش مصرف دخانیات عاملی بر سیر صعودی این بیماری در کشور و به تبع استان قزوین شده است.
وی ادامه داد: فردی که دچار بیماری دیابت می‌شود، این بیماری نه‌تنها بر روی خود فرد بلکه بر روی خانواده و اطرافیان او نیز فشار روحی و جسمی ایجاد می‌کند و متأسفانه باعث مرگ‌های زودرس می‌شود.
رئیس گروه پیشگیری و کنترل بیماری‌های غیرواگیر استان خاطرنشان کرد: در سطح کشور بالغ‌بر ۷/۵ میلیون نفر مبتلابه دیابت هستند و در استان قزوین نیز بر اساس مطالعه انجام شده حدود ۱۰۵ هزار نفر با دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند که ازاین‌بین بالغ‌بر ۵۱ هزار نفر برای درمان به مراکز خدمات جامع سلامت مراجعه کرده‌اند.
وی در پاسخ به این سؤال که طب سنتی تا چه اندازه می‌تواند در کنترل و مهار این بیماری مؤثر باشد، تصریح کرد: به‌عنوان یک پزشک توصیه می‌کنم که افراد برای طی کردن فرآیند درمان خود حتماً به پزشک مراجعه کنند. اگر بیمار اصرار دارد که از طریق طب سنتی دیابت خود را کنترل کند حتماً روند درمان سنتی خود را تحت نظر پزشک متخصص این رشته طی کند.
تنکابنی بیان کرد: متأسفانه مراجعه برخی افراد به عطاری‌ها برای درمان و کنترل برخی بیماری‌ها ازجمله دیابت زیاد است درحالی‌که اقلامی که توسط عطاری‌ها تجویز می‌شود، تنها به‌صورت لحظه‌ای و مقطعی می‌توانند قند خون را کنترل کند، بنابراین فرد در مسیر درمان قرار نمی‌گیرد و دچار عوارض ناشی از بیماری می‌شود.
اثرگذاری طب سنتی در کنار طب نوین
مریم رحمانی، دانشجوی رشته طب سنتی نیز دراین‌باره به ایسنا گفت: درمان قطعی برای دیابت وجود ندارد و باید این بیماری در مسیر درست درمان قرار گیرد.
وی بابیان اینکه افراد مبتلابه دیابت نوع یک باید حتماً انسولین دریافت کنند، افزود: طب سنتی در کنار طب نوین بسیار مؤثر است و در این زمینه می‌تواند تنها در کنترل دیابت نوع ۲ کمک کند. در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که عمدتاً مقاومت انسولینی دارند، مصرف گیاهان دارویی می‌تواند به کنترل بهتر قند خون کمک کند.
رحمانی ادامه داد: دارچین، تخم شنبلیله، گزنه، سیر، سماق، زیره سبز، گردوی نارس و همچنین زنجبیل ازجمله گیاهان دارویی مؤثر بر کنترل دیابت هستند که می‌توانند در کنار علم نوین به کنترل هرچه بیشتر دیابت کمک کنند.
وی در خصوص مصرف این گیاهان دارویی بیان کرد: توجه به وضعیت مزاجی افراد باید در هنگام استفاده از این گیاهان مورد توجه قرار گیرد. ضمن آنکه قطع ناگهانی داروهای شیمیایی مانند متفورمین، گلی‌بن‌کلامید و جایگزین کردن آن‌ها با داروهای گیاهی پیشنهاد نمی‌شود.
این دانشجوی طب سنتی در پایان اظهار کرد: دیابت یک بیماری خود ایمن است و اصلاح سبک زندگی ازجمله داشتن فعالیت فیزیکی مناسب، مصرف کافی فیبر، مدیریت خواب، کنترل استرس و اضطراب نقش بسزایی در کمرنگ شدن این بیماری دارد.
کنترل دیابت با ورزش
فریبا سجادزاده، کارشناس تربیت‌بدنی نیز در این زمینه به ایسنا گفت: فعالیت بدنی افرادی که مبتلابه دیابت هستند، بسیار مهم است. بدن افراد مبتلابه دیابت برای اینکه بتواند قند خون را به انرژی تبدیل کند، نیاز به انسولین دارد و زمانی که افراد در معرض دیابت ورزش می‌کنند بدن آن‌ها به نسبت به انسولین حساس شده و خیلی راحت‌تر می‌توانند سطح قند خون خود را کنترل کنند.
وی افزود: پیاده‌روی، بدن‌سازی، یوگا و شنا از مؤثرترین ورزش‌ها برای افراد دیابتی است. به‌طورکلی ورزش باعث پایین آمدن کلسترول خون می‌شود و در نتیجه میزان انسولین بدن کاهش پیدا می‌کند.
این کارشناس تربیت‌بدنی اظهار کرد: تمرینات بدن‌سازی نیز می‌تواند در کاهش قند خون و افزایش حساسیت بدن نسبت به انسولین مؤثر باشد. در ورزش بدن‌سازی از وزنه‌های آزاد، دستگاه‌های وزنه‌برداری و نوارهای مقاومتی جهت انجام تمرینات ورزشی استفاده می‌شود و بدن‌سازی می‌تواند تلفیقی از حرکات قدرتی و هوازی باشد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بنابراین مبتلایان به دیابت می‌توانند با انجام اصولی تمرینات بدن‌سازی نیز به هدف کنترل قند خون، افزایش توده عضلانی و کاهش وزن دست پیدا کنند.
سجادزاده گفت: ورزش سبب کنترل گلوکز خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود. همچنین افرادی که مبتلا به دیابت نوع ۲ هستند می‌توانند با انجام تمرینات ورزشی از خود در برابر ریسک ابتلا به عارضه‌های قلبی مراقبت کنند.
آن‌طور که در خبرها آمده، تاکنون در استان قزوین بیش از ۵۱ هزار بیمار دیابتی شناسایی و تحت مراقبت و درمان قرار گرفته‌اند که از این تعداد ۱۸ هزار و ۷۹۶ نفر مرد و ۳۲ هزار و ۲۰۰ نفر زن است، یعنی روند ابتلا به دیابت در بانوان بیش از آقایان است که پرداختن به اصلاح سبک زندگی به ویژه در خانم‌ها می‌تواند شیب افزایش ابتلا به دیابت در جامعه را کاهش دهد.