چگونه از کبد خود در برابر بیماری‌ها محافظت کنیم؟
راهکارهای ساده‌ای که سلامت کبد شما را تضمین می‌کنند.
کبد، بزرگترین اندام داخلی بدن، نقشی حیاتی در حفظ سلامت عمومی ایفا می‌کند. این عضو مهم، وظایف متعددی از جمله تصفیه خون، تولید صفرا، ذخیره انرژی، متابولیسم داروها و سموم و تولید پروتئین‌ها را بر عهده دارد. با اتخاذ سبک زندگی سالم و رعایت برخی نکات تغذیه‌ای، می‌توان از کبد در برابر بیماری‌های مختلف محافظت کرد.
راههای محافظت از کبد:
رژیم غذایی سالم و متعادل:
مصرف میوه و سبزیجات فراوان: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند که به سلامت کبد کمک می‌کنند. به خصوص سبزیجات برگ سبز، چغندر، هویج، سیب، انگور و مرکبات برای کبد مفیدند.
مصرف غلات کامل: غلات کامل مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و جو دوسر، فیبر بالایی دارند و به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کنند.
مصرف پروتئین کافی: پروتئین برای ترمیم و بازسازی سلول‌های کبد ضروری است. منابع خوب پروتئین شامل مرغ، ماهی، حبوبات، تخم مرغ و لبنیات کم‌چرب هستند.
محدود کردن مصرف چربی‌های اشباع و ترانس: چربی‌های اشباع که در گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده یافت می‌شوند و چربی‌های ترانس که در غذاهای فرآوری شده و فست فودها وجود دارند، می‌توانند به کبد آسیب برسانند.
کاهش مصرف قند و شکر: مصرف بیش از حد قند و شکر می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد و بروز بیماری کبد چرب غیرالکلی شود.
مصرف چربی‌های سالم (غیراشباع): چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل و دانه‌ها برای سلامت کبد مفیدند.
نوشیدن آب کافی:
نوشیدن آب کافی به دفع سموم از بدن و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند.
فعالیت بدنی منظم:
ورزش منظم به کاهش وزن، کاهش چربی کبد و بهبود عملکرد آنزیم‌های کبدی کمک می‌کند. حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در بیشتر روزهای هفته توصیه می‌شود.
اجتناب از مصرف الکل:
مصرف الکل یکی از اصلی‌ترین عوامل آسیب به کبد است و می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند کبد چرب الکلی، هپاتیت الکلی و سیروز کبدی شود.
اجتناب از مصرف خودسرانه داروها:
مصرف خودسرانه و طولانی مدت برخی داروها، به خصوص داروهای مسکن و ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌تواند به کبد آسیب برساند. قبل از مصرف هر دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
محافظت در برابر هپاتیت:
واکسیناسیون در برابر هپاتیت A و B می‌تواند از ابتلا به این بیماری‌های ویروسی که می‌توانند به کبد آسیب برسانند، جلوگیری کند. همچنین، رعایت بهداشت و اجتناب از رفتارهای پرخطر جنسی می‌تواند از انتقال هپاتیت C جلوگیری کند.
کنترل وزن:
چاقی و اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی را افزایش می‌دهند. حفظ وزن سالم با رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، به سلامت کبد کمک می‌کند.
مصرف قهوه (به میزان متعادل):
برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف متعادل قهوه می‌تواند از کبد در برابر برخی بیماری‌ها مانند کبد چرب غیرالکلی محافظت کند.
مصرف برخی گیاهان و مکمل‌ها (با مشورت پزشک):
برخی گیاهان مانند خار مریم و زردچوبه و برخی مکمل‌ها ممکن است برای سلامت کبد مفید باشند، اما قبل از مصرف آن‌ها حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
بیماری‌های شایع کبد:
برخی از بیماری‌های شایع کبد عبارتند از:
کبد چرب: تجمع چربی در کبد که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله چاقی، دیابت، مصرف الکل و رژیم غذایی نامناسب باشد.
هپاتیت: التهاب کبد که می‌تواند ناشی از ویروس‌ها (هپاتیت A، B، C، D و E)، مصرف الکل، داروها یا سایر عوامل باشد.
سیروز کبدی: آسیب شدید و برگشت‌ناپذیر به کبد که می‌تواند ناشی از هپاتیت مزمن، مصرف الکل یا سایر عوامل باشد.
در صورت مشاهده چه علائمی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، به پزشک مراجعه کنید:
زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
درد شکم، به خصوص در ناحیه راست بالای شکم
ادرار تیره
مدفوع کم رنگ
خستگی مزمن
کاهش وزن ناخواسته
خارش پوست
منابع:
پیشگیری از کبد چرب + چگونه از چرب شدن کبد جلوگیری کنیم؟ | مجله هومکا
برای مراقبت از کبد چه بخوریم؟ - خبرگزاری میزان
15 بهترین نکته برای کبد سالم - Medicover Hospitals
راههای پیشگیری از کبد چرب برای افراد مستعد به ابتلا - شرکت داروسازی کارن
۵ توصیه طلایی برای سلامت کبد - دنیای اقتصاد
این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.