چگونه از پیشرفت بیماری کلیوی جلوگیری کنیم؟
با مدیریت عوامل خطر و رعایت توصیه‌های پزشکی، می‌توان از پیشرفت بیماری کلیوی و رسیدن به مراحل نهایی آن جلوگیری کرد.
بیماری مزمن کلیه (CKD) وضعیتی است که در آن کلیه‌ها به تدریج توانایی خود را در فیلتر کردن مواد زائد و مایعات اضافی از خون از دست می‌دهند. این بیماری می‌تواند بدون علامت پیشرفت کند و در نهایت منجر به نارسایی کلیه (مرحله نهایی بیماری کلیوی) و نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه شود. خوشبختانه، با تشخیص زودهنگام و اتخاذ تدابیر مناسب، می‌توان سرعت پیشرفت بیماری کلیوی را کند کرد و از عوارض جدی آن جلوگیری نمود.
راه‌های جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی:
کنترل دقیق فشار خون: فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی آسیب به کلیه‌ها و تسریع پیشرفت بیماری کلیوی است. اندازه‌گیری منظم فشار خون و در صورت بالا بودن، درمان آن تحت نظر پزشک، با استفاده از داروها و تغییر سبک زندگی، از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف، رسیدن به فشار خون زیر ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه است.
کنترل دقیق قند خون: دیابت نیز یکی دیگر از عوامل خطر اصلی بیماری‌های کلیوی است. کنترل دقیق قند خون با رژیم غذایی مناسب، ورزش و داروهای تجویز شده توسط پزشک، می‌تواند از آسیب بیشتر به کلیه‌ها جلوگیری کند. هدف، حفظ سطح هموگلوبین A1c زیر ۷ درصد است.
رژیم غذایی مناسب برای بیماری کلیوی:
کاهش مصرف پروتئین: مصرف بیش از حد پروتئین می‌تواند به کلیه‌ها فشار وارد کند. مقدار پروتئین مصرفی باید توسط پزشک یا متخصص تغذیه تعیین شود. معمولاً توصیه می‌شود که افراد مبتلا به بیماری کلیوی، پروتئین کمتری نسبت به افراد سالم مصرف کنند.
کاهش مصرف نمک (سدیم): مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون و احتباس مایعات در بدن می‌شود که برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی مضر است. از مصرف غذاهای فرآوری شده، فست فودها، غذاهای کنسروی و نمکدان سر سفره خودداری کنید.
محدودیت مصرف پتاسیم و فسفر (در صورت لزوم): در مراحل پیشرفته‌تر بیماری کلیوی، ممکن است لازم باشد مصرف پتاسیم و فسفر نیز محدود شود. پزشک یا متخصص تغذیه در این مورد راهنمایی‌های لازم را ارائه خواهد داد.
مصرف کافی کالری: برای جلوگیری از تحلیل عضلات، مصرف کالری کافی از طریق کربوهیدرات‌های پیچیده و چربی‌های سالم ضروری است.
نوشیدن آب کافی (با نظر پزشک):
نوشیدن آب کافی به دفع سموم و مواد زائد از خون کمک می‌کند. با این حال، در مراحل پیشرفته بیماری کلیوی، ممکن است پزشک محدودیت مصرف مایعات را توصیه کند. بنابراین، میزان مصرف آب باید با نظر پزشک تعیین شود.
فعالیت بدنی منظم (با نظر پزشک):
ورزش منظم به کنترل وزن، فشار خون و قند خون کمک می‌کند که همگی از عوامل خطر بیماری‌های کلیوی هستند. با این حال، نوع و شدت ورزش باید با نظر پزشک و با توجه به وضعیت کلیوی فرد تعیین شود.
اجتناب از مصرف خودسرانه داروها:
مصرف خودسرانه و طولانی مدت برخی داروها، به خصوص داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و پیشرفت بیماری کلیوی را تسریع کند. قبل از مصرف هر دارویی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل:
سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل به عروق خونی آسیب می‌رساند و می‌تواند عملکرد کلیه‌ها را مختل کند و پیشرفت بیماری کلیوی را تسریع کند.
مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایش‌های دوره‌ای:
پیگیری منظم با پزشک و انجام آزمایش‌های دوره‌ای (مانند آزمایش خون و ادرار) برای بررسی عملکرد کلیه‌ها و تنظیم برنامه درمانی ضروری است.
کنترل عفونت‌ها:
عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری می‌توانند به کلیه‌ها آسیب برسانند. در صورت بروز عفونت، به پزشک مراجعه کنید و درمان مناسب را دریافت کنید.
مراحل بیماری کلیوی:
بیماری کلیوی به پنج مرحله تقسیم می‌شود که بر اساس میزان عملکرد کلیه‌ها تعیین می‌شود. تشخیص زودهنگام و شروع درمان در مراحل اولیه، می‌تواند از پیشرفت بیماری به مراحل نهایی جلوگیری کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مبتلا به بیماری کلیوی هستید، باید به طور منظم تحت نظر پزشک باشید. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در وضعیت خود، مانند:
تغییر در میزان ادرار
تورم پاها، مچ پا یا صورت
خستگی غیرمعمول
کاهش اشتها
تهوع و استفراغ
خارش پوست
حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
منابع:
چگونه از کلیه‌ها محافظت کنیم؟ علائم اختلالات کلیوی را بشناسید - داروسازی دکتر عبیدی
روش های پیشگیری از انواع بیماری های کلیوی - دکتر نادیا عدنانی - متخصص داخلی
علائم نارسایی کلیه چیست؟و راه های درمان دارویی و گیاهی آن | پذیرش۲۴ - پذیرش24
بیماری کلیوی؛ علائم، علل و درمان
راه های حفظ سلامت کلیه و جلوگیری از بیماری های کلیوی - آب معدنی کرست
این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.