از کجا بفهمیم کسی دروغ می‌گوید؟

دروغ گفتن یکی از عادت‌های رفتاری ناپسندی است که به اعتبار افراد خدشه وارد می‌کند. قطعا هیچ‌کس دوست ندارد فریب بخورد، اما خیلی از دروغگوها اینقدر در دروغگویی مهارت دارند که به سختی می‌شود مچ‌شان را گرفت. با این حال، وقتی کسی یک مشت چرند و پرند سرهم می‌کند، نشانه‌هایی در رفتارش بروز می‌کنند که حاکی از دروغ گفتن هستند و چنانچه به اندازه‌ی کافی دقیق باشید، می‌توانید با شناسایی این نشانه‌ها به دروغ گفتن طرف مقابل پی ببرید. در این مقاله قصد داریم در مورد راهکاری صحبت کنیم که فرآیند شناسایی آدم‌های دروغگو را راحت‌تر می‌کند.

۱. قبل از هر چیزی در مورد شخص مورد نظر تحقیق کنید

قبل از روز ملاقات، در مورد طرف مقابل‌ تحقیق کنید. مثلا می‌توانید به صفحات اجتماعی شخص مورد نظر سر بزنید. سعی کنید به دنبال اطلاعات پیش‌پا افتاده‌ای بگردید که بعید است طرف مقابل درباره‌ی‌شان دروغ بگوید. حتی اطلاعات خیلی ساده مثل اینکه شخص مورد نظر آخرین بار به کجا سفر کرده، به دردتان می‌خورد. سپس، به دنبال اطلاعاتی بگردید که طرف مقابل احتمالا از صحبت کردن درباره‌ی‌شان احساس راحتی نخواهد کرد.

۲. سر صحبت را با موضوعات سرگرم‌کننده باز کنید

وقتی سوالی می‌پرسید که خودتان از قبل جواب درستش را می‌دانید، به زبان بدن او دقت کنید. مثلا با اینکه می‌دانید طرف مقابل همین چند هفته پیش به فلان کشور سفر کرده (شاید از روی عکس‌هایی که در اینستاگرام به اشتراک گذاشته فهمیده باشید)، باز می‌توانید به عمد بپرسید «تعطیلات کجا رفته بودی؟» تا ببینید چه جوابی می‌دهد. چنانچه راستش را گفت اما حالتش ناآرام و مضطرب بود، بدانید که این حالتش به دلیل دروغ گفتن نیست، بلکه فقط احساس راحتی نمی‌کند. در این مرحله، از روی چند نشانه‌ی زیر نیز می‌توانید اطلاعات مفیدی کسب کنید.

حرکات چشم‌ها

معمولا گفته می‌شود فردی که موقع صحبت به گوشه‌ی سمت راستِ بالا یا گوشه‌ی سمت چپِ بالا نگاه می‌کند، حرفش راست نیست. کارشناسان زبان بدن معتقدند نگاه آدم‌های دروغگو خیلی وقت‌ها به سمت نزدیک‌ترین خروجی متمایل می‌شود، چرا که به خاطر دروغ گفتن دچار استرس می‌شوند و به لحاظ روانی دل‌شان می‌خواهد پا به فرار بگذارند. چنین افرادی ممکن است به دلیل اینکه منتظرند زودتر خلاص شوند، مدام به ساعت‌شان نگاه کنند.

خشکی گلو

معمولا گفته می‌شود آدم‌های دروغگو قبل از اینکه شروع به صحبت کنند، گلوی‌ خود را صاف می‌کنند، چرا که گلوی‌شان به دلیل هجوم استرس خشک می‌شود. در این حالت، رطوبتی که به طور طبیعی در گلو وجود دارد، به شکل عرق به سطح پوست راه پیدا می‌کند و موجب خشکی گلو می‌شود. دروغگوها دقیقا به همین دلیل خشکی گلو، آب دهان‌شان را به سختی قورت می‌دهند و دچار حالت پرش سیبک گلو می‌شوند.

طرز نشستن

به گفته‌ی کارشناسان زبان بدن، آدم‌های دروغگو اغلب عادت دارند بدن خود را اندکی به سمت عقب متمایل کنند تا فاصله‌ی‌شان با طرف مقابل حفظ شود. این طرز نشستن نشانه‌ی اضطراب است. دروغگوها چون خودشان می‌دانند که روراست نیستند، می‌ترسند که طرف مقابل مچ‌شان را بگیرد و دست‌شان رو شود.

رفتارهای غیرکلامی علیرغم اطلاعاتی که در اختیارتان قرار می‌دهند، شاخصه‌های کاملا مطمئنی برای سنجش صداقت افراد نیستند. به بیان دیگر، ارتباط زبان بدن با دروغ گفتن کاملا نسبی بوده و همیشه معیار مناسبی برای سنجش صداقت نیست. شاید خیلی‌ از افراد موقع صحبت کردن مثلا به گوشه‌ی سمت راستِ بالا نگاه کنند، اما نه به دلیل دروغ گفتن، بلکه به دلیل اینکه هول کرده‌اند یا دست‌پاچه شده‌اند. پس یادتان باشد علائم اضطراب در زبان بدن همیشه نشانه‌ی دروغ گفتن نیستند و لازم است بتوانید اضطراب ناشی از دروغ گفتن را از سایر اضطراب‌ها تشخیص دهید.

۳. کم‌کم شعله را زیاد کنید

در این مرحله، سعی کنید بحث را کم‌کم به موضوعاتی بکشانید که احتمال می‌دهید طرف مقابل درباره‌ی‌شان دروغ بگوید. مثلا چنانچه از کسب‌وکار این فرد اطلاعاتی کسب کرده‌اید و می‌دانید که اطلاعات‌تان موثق است، درباره‌ی کسب‌وکارش بپرسید تا ببینید چه جوابی می‌دهد. در صورتی که طرف مقابل درباره‌ی کسب‌وکارش دروغ گفت، به تغییراتی که در لحن صدا و حرکاتش حین دروغ گفتن ایجاد می‌شود، دقت کنید.

۴. حالا وقتش است که اصل مطلب را سوال کنید

تا به این مرحله حتما دست‌تان آمده که شخص مورد نظر وقتی راست می‌گوید، زبان بدن و طرز صحبتش چه شکلی می‌شود. حالا وقتش است به سراغ سوالاتی بروید که جواب‌شان را نمی‌دانید. اکنون می‌توانید با رجوع به اطلاعاتی که در مورد رفتار این شخص به دست آورده‌اید، تا حدودی به میزان صداقتش در جوابگویی پی ببرید.

۵. یک سوال تکراری را به سه شکل مختلف بپرسید

هر وقت فکر کردید طرف مقابل‌تان راستش را نگفته، سوال‌تان را سه دفعه، اما هر بار به شکلی متفاوت، مطرح کنید. در لا‌به‌لای جواب‌های طرف مقابل به دنبال پیدا کردن تناقض و ناهماهنگی نباشید، بلکه برعکس، به دنبال شباهت‌ها بگردید. مثلا ببنید آیا چیزی که هر بار در جواب سوال تکراری‌تان می‌گوید، شبیه یک متن از پیش آماده شده است؟ آیا هر بار از جملات تکراری و حساب شده استفاده می‌کند؟ چنانچه احساس کردید طرف مقابل‌تان جملات تکراریِ از پیش آماده شده تحویل‌تان می‌دهد، می‌توانید حدس بزنید که روراست نیست یا شاید دلش نمی‌خواهد همه چیز را بگوید. سیاستمدارها نیز وقتی قصد ندارند همه‌ی حقایق را فاش کنند، دقیقا همین شکلی جواب می‌دهند.

۶. به سرعت جوابگویی طرف مقابل‌تان دقت کنید

دقت کنید طرف مقابل چقدر سریع به سوالات‌تان جواب می‌دهد. مثلا ببینید وقتی سوال می‌پرسید، آیا بدون اینکه فکر کند جواب‌ می‌دهد؟ جواب‌های شتاب‌زده ممکن است نشانه‌ی دروغ گفتن باشند. نوجوانی را تصور کنید که دیر از مدرسه برگشته و والدینش دلیل تأخیرش را جویا شده‌اند. چنانچه این نوجوان فورا بدون اینکه فکر کند، در جواب والدینش بگوید که مثلا کلاس تقویتی داشته، می‌توان اینطور فرض کرد که جواب چنین سوالی را از قبل آماده کرده و داستانی که به هم بافته ساختگی است.

۷. یک جفت چشم و گوش اضافه قرض بگیرید

چنانچه امکانش را داشتید، از شخص دیگری نیز بخواهید که در نزدیکی‌تان حضور داشته باشد و حرکات و رفتار طرف مقابل را زیر نظر بگیرد. این شخص می‌تواند در میز کناری‌تان بنشیند و وانمود کند که دوست یا همکارتان است. درست مثل آدمی که یک جفت چشم و گوش اضافه قرض گرفته باشد، این شخص کمک‌تان خواهد کرد که ارزیابی دقیق‌تری انجام دهید. یادتان باشد فردی که طرف صحبت‌تان است، خیلی زود وقتی وارد بحث شدید، فراموش خواهد کرد که شخص سومی هم در محل حضور دارد. در این شرایط، نیروی کمکی‌تان می‌تواند روی حرکات و رفتار طرف مقابل دقیق شود و شاید به نکاتی توجه کند که احتمالا از دید خودتان پنهان خواهند ماند. مثلا وقتی به حرکات چشم طرف مقابل نگاه می‌کنید، ممکن است متوجه نشوید که این شخص با نوک پا آهسته به زمین ضربه می‌زند.

با این ۷ قدم می‌توانید در مورد صداقت افراد به نتیجه‌گیری مطمئن‌تری برسید. قطعا دوست ندارید با فردی وارد رابطه شوید که به دروغ گفتن عادت دارد، اما از طرفی هم دل‌تان نمی‌خواهد فرصت رابطه‌ای را که پتانسیل موفقیت دارد، صرفا به دلیل اشتباه در سنجش صداقت طرف مقابل از دست بدهید. پس یک بار دیگر یادآور می‌شویم که هر تغییری در حرکات چشم یا لحن صدا و به طور کلی زبان بدن نشانه‌ی دروغ گفتن نیست. اما می‌توانید با راهکاری که گفتیم، مثلا پرسیدن سوالاتی که جواب‌شان را می‌دانید، تا حدودی به چگونگی رفتار فرد حین راستگویی یا دروغگویی پی ببرید.