قاتل خاموش کبد: هر آنچه باید درباره سرطان کبد بدانید
سرطان کبد، یکی از خطرناک‌ترین و پیچیده‌ترین انواع سرطان، سالانه جان هزاران نفر را در سراسر جهان می‌گیرد. آگاهی از علائم، عوامل خطر و روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری، نقشی حیاتی در حفظ سلامت کبد و افزایش طول عمر دارد.
سرطان کبد، رشد خارج از کنترل سلول‌های بدخیم در بافت کبد است. این بیماری می‌تواند به دو صورت اولیه (شروع از خود کبد) یا ثانویه (متاستاز از سایر نقاط بدن) رخ دهد. سرطان کبد اولیه، شایع‌ترین نوع سرطان کبد، معمولاً در زمینه بیماری‌های مزمن کبدی مانند هپاتیت B و C، سیروز کبدی و کبد چرب غیرالکلی ایجاد می‌شود.
کبد، عضوی حیاتی با عملکردهای متعدد، نقش مهمی در حفظ سلامت بدن ایفا می‌کند. این عضو، مسئول تصفیه خون، تولید صفرا، ذخیره انرژی و بسیاری از فرآیندهای حیاتی دیگر است. اختلال در عملکرد کبد، می‌تواند منجر به بروز مشکلات جدی سلامتی از جمله سرطان کبد شود.
علائم سرطان کبد در مراحل اولیه، معمولاً مبهم و غیر اختصاصی هستند. این علائم می‌توانند شامل خستگی، ضعف، کاهش وزن بی‌دلیل، درد در ناحیه فوقانی شکم، تهوع، استفراغ، زردی پوست و چشم‌ها، و تورم شکم باشند. با پیشرفت بیماری، علائم شدت یافته و عوارض جدی‌تری مانند آسیت (تجمع مایع در شکم)، خونریزی گوارشی و نارسایی کبد بروز می‌کنند.
عوامل خطر متعددی در بروز سرطان کبد نقش دارند. عفونت‌های مزمن ویروسی مانند هپاتیت B و C، مصرف بیش از حد الکل، سیروز کبدی، کبد چرب غیرالکلی، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان‌زا مانند آفلاتوکسین، و برخی بیماری‌های ژنتیکی از جمله این عوامل هستند.
تشخیص سرطان کبد معمولاً با استفاده از ترکیبی از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی، آزمایش خون برای بررسی نشانگرهای توموری، و نمونه‌برداری از بافت کبد انجام می‌شود. تشخیص زودهنگام سرطان کبد، نقش مهمی در افزایش شانس موفقیت درمان دارد.
روش‌های درمان سرطان کبد بسته به مرحله بیماری، نوع سرطان و وضعیت عمومی بیمار متفاوت است. جراحی، پیوند کبد، درمان‌های موضعی مانند رادیوفرکوئنسی و کرایوتراپی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و درمان‌های هدفمند از جمله روش‌های درمانی مورد استفاده هستند.
پیشگیری از سرطان کبد، با کنترل عوامل خطر و اتخاذ سبک زندگی سالم امکان‌پذیر است. واکسیناسیون علیه هپاتیت B، درمان هپاتیت C، پرهیز از مصرف الکل، حفظ وزن مناسب، تغذیه سالم و ورزش منظم، از جمله اقدامات پیشگیرانه‌ای هستند که می‌توان برای کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد انجام داد. همچنین، انجام آزمایش‌های غربالگری منظم برای افراد در معرض خطر، می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.