ساعت سریع مغز/ چرا زمان برای برخی زودتر می‌گذرد؟
اسکیزوفرنی یک اختلال روانی شدید است که بیش از ۲۰ میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولاً در دوره نوجوانی تا اوایل بزرگسالی شروع به ظهور می‌کند و با علائمی مانند توهمات و هذیان‌های مکرر همراه است. اسکیزوفرنی تقریباً تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و یک چالش پیچیده برای سیستم‌های بهداشتی در سراسر جهان محسوب می‌شود.
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که اسکیزوفرنی ممکن است با تغییرات در رشد مغز در بزرگسالی مرتبط باشد. این بیماری در دسته اختلالات عصبی رشدی قرار می‌گیرد، اگرچه برخلاف بیماری‌هایی مانند اوتیسم یا ADHD که در کودکی ظاهر می‌شوند، اسکیزوفرنی معمولاً در سنین بالاتر بروز می‌کند.
یکی از یافته‌های مهم در تحقیقات اخیر، نقش پیری سریع مغز در ایجاد اسکیزوفرنی است. دانشمندان توانسته‌اند این پدیده را از طریق اندازه‌گیری پروتئین نوروفیلامنت سبک (NfL) در خون تشخیص دهند. این پروتئین که از نورون‌های مغز آزاد می‌شود، زمانی که سلول‌های عصبی آسیب می‌بینند یا دچار تخریب می‌شوند، در خون افزایش می‌یابد.
پروتئین NfL به عنوان یک نشانگر زیستی مفید برای تشخیص و نظارت بر بیماری‌های عصبی عمل می‌کند. افزایش سطح این پروتئین با بیماری‌هایی مانند آلزایمر، ام‌اس و پارکینسون نیز مرتبط است. در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، سطح این پروتئین با سرعت بیشتری نسبت به افراد سالم افزایش می‌یابد که نشان‌دهنده پیری سریع‌تر مغز در این بیماران است.
تغییرات ساختاری مغز:
مطالعات تصویربرداری مغز نشان می‌دهد که در اسکیزوفرنی، کاهش ماده خاکستری و سفید مغز با سرعت بیشتری نسبت به پیری طبیعی رخ می‌دهد. ماده خاکستری که حاوی بیشتر نورون‌های مغز است و مسئول پردازش اطلاعات و عملکردهای شناختی است، در این بیماران به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. ماده سفید که ارتباط بین نواحی مختلف مغز را برقرار می‌کند نیز در این بیماران دچار آسیب می‌شود.
چالش‌های سلامت جسمی:
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی با چالش‌های سلامت جسمی متعددی روبرو هستند. میانگین طول عمر این بیماران ۲۰ تا ۳۰ سال کمتر از جمعیت عمومی است که عمدتاً به دلیل بیماری‌های مزمن مانند مشکلات قلبی-عروقی و سرطان است. حدود نیمی از این بیماران حداقل یک بیماری مزمن دیگر مانند چاقی، مشکلات تنفسی یا دردهای مزمن را تجربه می‌کنند.
عوامل خطر و سبک زندگی:
سبک زندگی ناسالم از جمله عواملی است که وضعیت بیماران اسکیزوفرنی را تشدید می‌کند. انزوای اجتماعی، بیکاری، کم‌تحرکی، مصرف سیگار و مواد مخدر از مشکلات شایع در این بیماران است. بسیاری از بیماران برای مقابله با علائم ناراحت کننده بیماری به مصرف مواد مخدر روی می‌آورند که این خود موجب تشدید بیماری می‌شود.
چشم‌اندازهای درمانی:
درک جدید از مکانیسم‌های عصبی اسکیزوفرنی، از جمله نقش پیری سریع مغز، می‌تواند راه را برای توسعه روش‌های تشخیصی و درمانی جدید هموار کند. اندازه‌گیری نشانگرهای زیستی مانند NfL می‌تواند به تشخیص زودهنگام و نظارت بر پیشرفت بیماری کمک کند. همچنین، این یافته‌ها بر اهمیت مداخلات زودهنگام و مدیریت جامع بیماری تأکید دارند.
جمع‌بندی:
اسکیزوفرنی یک اختلال پیچیده با ابعاد مختلف عصبی، روانی و اجتماعی است. درک بهتر مکانیسم‌های عصبی این بیماری، از جمله پیری سریع مغز، می‌تواند به توسعه راهکارهای مؤثرتر برای تشخیص و درمان منجر شود. مدیریت جامع این بیماری نیازمند توجه همزمان به جنبه‌های زیستی، روانی و اجتماعی است تا بتوان کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید و از عوارض ناتوان‌کننده آن جلوگیری کرد