اثرات زنجبیل بر التهاب و سرطان

 زنجبیل ترکیبی است که به عنوان ادویه و ماده‌ی نگهدارنده در هند، چین و جنوب شرقی آسیا بطور گسترده ای مورد استفاده قرار می‌‌گیرد و به نظر می‌‌رسد بومی هندوستان است. زنجبیل (زنجبیل آفیسینال) که از ساقه‌های زیرزمینی به دست می‌‌آید گیاه گرمسیری چند ساله متعلق به خانواده‌ی زنجبیراسه می‌‌باشد.

بررسی‌‌‌ها نشان می‌‌دهد ترکیبات مختلف موجود در این گیاه از زمان‌‌‌های قدیم در نقاط مختلف جهان برای درمان بیماری‌‌‌های مختلف مورد توجه قرار گرفته اند. زنجبیل با داشتن اجزای آنتی اکسیدانی می‌‌تواند عملکرد بیولوژیکی گسترده ای از جمله ضدمیکروبی، ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی، تنظیم کننده ی سیستم ایمنی و ضدسرطانی ایفا نماید.

همچنین بررسی‌‌‌ها نشان می‌‌دهد زنجبیل در دوزهای بسیار بالا به خوبی تحمل می‌‌شود و هیچ گونه اثر سمی نشان نمی دهد. از این رو، زنجبیل و اجزای فعال زیستی آن این قابلیت را دارند که در علم مدرن نیز موضوع مطالعه‌ی پژوهشگران در زمینه ی درمان بیماری‌‌‌های مرتبط با التهاب نظیر بیماری‌‌‌های ریوی، بیماری‌‌‌های قلبی-عروقی، دیابت نوع 2، آرتریت، بیماری‌‌‌های نورولوژیکی و بیماری‌‌‌های خودایمنی قرار بگیرند.

ویژگی‌های ضد التهابی زنجبیل سال‌‌‌هاست که شناخته شده است. یافته‌های اولیه در مورد اثرات مهاری زنجبیل بر بیوسنتز پروستاگلاندین در اوایل دهه ی 1970 بطور مکرر مورد تایید قرار گرفته است. این یافته نشان داد زنجبیل به عنوان گیاهی دارویی خصوصیات فارموکولوژیکی مشابه با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی دارد.

توقف بیوسنتز پروستاگلاندین توسط زنجبیل از طریق مهار سیکلواکسیژناز-1 و سیکلواکسیژناز-2 می‌‌باشد همچنین مهار بیوسنتز لوکوترین از طریق مهار لیپواکسیژناز-5 مشاهده شده است که این خصوصیت فارماکولوژیکی زنجبیل را از داروهای ضد التهابی استروئیدی متمایز می‌‌کند. از این رو به نظر می‌‌رسد اثر دوگانه‌ی مهاری بر سیکلواکسیژناز و لیپواکسیژناز-5 اثرات درمانی بهتر با عوارض جانبی کمتر نسبت به داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی دارد.

اجزای فعال زیستی زنجبیل با فعالیت ضدالتهابی قوی تولید TNF-α را متوقف می‌‌کنند. فعال شدن ژن TNF-α منجر به آزاد سازی سیتوکین‌‌‌های پیش التهابی می‌‌گردد که فاکتور رونویسی NF-κB را فعال می‌‌کنند. فعال سازی NF-κB بیان سایر سیتوکین‌‌‌های التهابی نظیر COX-2، LOX-2، سایر کموکاین‌‌‌ها و iNOS که منجر به التهاب و بیماری‌‌‌های مرتبط می‌‌گردند را فعال می‌‌کند.

به نظر می‌‌رسد زنجبیل یک یا چند مرحله از مسیر پیام رسانی NF-κB از جمله سیگنال‌هایی که آبشار پیام رسانی NF-κB را فعال می‌‌کنند، جا به جایی NF-κB به هسته، اتصال دیمر به DNA و رونویسی را بلوکه می‌‌کند. زنجبیل با ترکیبات متعدد فعال فنلی نظیر شاگائول و جینجرول از طریق بلوکه نمودن فعال سازی NF-κB از طریق مهار سیتوکین پیش التهابی TNF-α به عنوان عامل ضد سرطان و ضد التهاب شناخته می‌‌شود.

اثرات ضد استرس اکسیداتیو

محتوای غنی فیتوکمیکالی زنجبیل شامل ترکیباتی است که منجر به پاکسازی رادیکال‌های آزاد تولید شده در سیستم‌های بیولوژیکی می‌‌گردد. برخی رادیکال‌های آزاد تولید شده طی فرآیند اکسیداسیون برای تولید انرژی ضروری می‌‌باشند. تولید افزایش یافته‌ی رادیکال‌های آزاد منجر به استرس اکسیداتیو می‌‌گردد که منجر به آسیب DNA می‌‌گردد.

در این شرایط عدم تعادل، ورود ترکیبات آنتی اکسیدان از طریق رژیم غذایی برای بقای ارگانیسم ضروری است. تقویت دفاع بدن از طریق بهبود وضعیت آنتی اکسیدانی بدون شک از بدن در برابر بسیاری از بیماری‌‌‌های مزمن محافظت می‌‌کند. مدل‌های حیوانی نشان داده است که زنجبیل به طور قابل توجهی پراکسیداسیون القایی لیپید را کاهش و سطوح آنزیم‌های آنتی اکسیدانی را همراه با سطح گلوتاتیون سرم افزایش می‌‌دهد.

اتانول به طور قابل توجهی سطح سوپراکسید دسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز، گلوتاتیون ردوکتاز و محتوای گلوتاتیون را در بافت کبدی کاهش می‌‌دهد. تجویز زنجبیل در رت‌‌‌ها نشان داد این ترکیب نقش محافظتی در برابر سمیت کبدی القایی اتانول دارد. زنجبیل اثرات محافظتی کلیوی در برابر نارسایی کلیوی دارد.

این اثرات محافظتی می‌‌تواند به ویژگی ضدالتهابی از طریق کاهش سطوح پروتئین واکنشگر-C و ویژگی آنتی اکسیدانی از طریق کاهش مارکر پراکسیداسیون لیپیدی، سطوح مالون دی آلدئید و افزایش فعالیت سوپراکسید دسموتاز کلیوی نسبت داده می‌‌شود.

از این رو می‌‌تواند به عنوان درمان کمکی در بیماران با نارسایی کلیوی حاد و مزمن برای جلوگیری از پیشروی بیماری و به تاخیر انداختن نیاز به پیوند کلیه مورد استفاده قرار گیرد.

در مطالعه‌ای عصاره‌ی زنجبیل آفیسینال به تنهایی و نیز در ترکیب با ویتامین E سمیت کلیوی سیسپلاتین را با میانجیگری سیستم دفاع آنتی اکسیدانی کلیوی کاهش داد. در مطالعه‌ای دیگر اثر محافظتی عصاره‌ی زنجبیل در آسیب کبدی القایی استامینوفن مورد بررسی قرار گرفت که نشاندهنده ی نقش مثبت زنجبیل آفیسینال در جلوگیری از آسیب کبدی حاد بود.

اثرات ضد التهاب

جینجرول، شاگائول و سایر ترکیبات مرتبط با زنجبیل بیوسنتز پروستاگلاندین و لوکوترین را از طریق مهار لیپواکسیژناز-5 یا پروستاگلاندین سنتتاز متوقف می‌‌کنند. به علاوه، این ترکیبات می‌‌توانند سنتز سیتوکین‌‌‌های پیش التهابی نظیر اینترلوکین-1، TNF-α و اینترلوکین-8 را مهار نمایند. بررسی‌‌‌ها نشان می‌‌دهد شاگائول می‌‌تواند در ماکروفاژها منجر به تنظیم کاهشی iNOS التهابی و بیان ژن سیکلواکسیژناز-2 گردد.

مطالعه‌ای نشان می‌‌دهد عصاره‌ی زنجبیل می‌‌تواند بیان افزایش یافته‌ی NF-κB و TNF-α را در رت‌‌‌ها کاهش دهد. فعال شدن NF-κB با طیفی از بیماری‌‌‌های التهابی نظیر سرطان، آترواسکلروز، انفارکتوس میوکارد، دیابت، آلرژی، آسم، آرتریت، بیماری کرون، مالتیپل اسکلروزیس، بیماری آلزایمر، استئوپروزیس، شوک سپتیک و ایدز مرتبط است.

اثرات ضد سرطان

زنجبیل و مولکول‌های فعال زیستی آن می‌‌تواند اثر مثبت خود را در کنترل سرطان کولورکتال، معده، تخمدان، کبد، پوست، پستان و پروستات ایفا نمایند.

در مطالعات مربوط به سرطان کولون کارایی زنجبیل مورد بررسی قرار گرفته است که مکمل یاری زنجبیل می‌‌تواند آنزیم‌های متعدد از جمله گلوتاتیون ترانسفراز، گلوتاتیون-S-ترانسفراز و گلوتاتیون ردوکتاز را فعال و کارسینوژنز کولون را متوقف نماید.

تجویز زنجبیل خوراکی در مدل‌های موش مهار آدنوکارسینومای کولونی را از طریق توقف التهاب کولون به شیوه‌ی وابسته به دوز نشان می‌‌دهد که مکانیسم اثر آن مهار تکثیر، القای آپوپتوز و توقف بیان NF-κB و هم اکسیژناز-1 می‌‌باشد. مدلی که برای توضیح عملکرد زنجبیل و اجزای فعال زیستی آن در برابر سلول‌‌‌های سرطانی معده ارائه شده است نشان می‌‌دهد جینجرول فعال سازی NF-κB را از طریق ایجاد اختلال در جابه جایی هسته‌ای NF-κB مهار می‌‌کند.

گزارشات نشاندهنده ی مهار تکثیر و تهاجم سلول‌‌‌های کبدی توسط جینجرول است. توقف چرخه‌ی سلولی و القای آپوپتوز عملکردهای اصلی جینجرول در این سلول‌‌‌های سرطانی هستند. بررسی‌‌‌ها نشان می‌‌دهد عصاره‌ی زنجبیل می‌‌تواند بیان افزایش یافته‌ی NF-κB و TNF-α را در رت‌‌‌ها کاهش دهد. مهار آنژیوژنز در پوست موش مکانیسم زنجبیل در سرطان پوست می‌‌باشد.

کارایی زنجبیل و مولکول‌های زیستی آن در کنترل سرطان تخمدان از طریق مهار فعال سازی NF-κB و کاهش اینترلوکین-8 مطرح است. زنجبیل می‌‌تواند با کاهش تحرک و تهاجم سلول‌‌‌های سرطانی در درمان سرطان پستان موثر واقع گردد و با تنظیم پروتئین‌های دخیل در مسیر آپوپتوز سلول‌‌‌های سرطانی پروستات را تحت تاثیر قرار دهد.