آیا میتوان در عین چاق بودن، سلامت بود؟
نتایج مطالعات جدید نشان میدهد که اصطلاح چاقی سالم جنبه علمی نداشته و میتواند موجب گمراهی و اشتباه افراد شود. این پژوهش تأکید میکند که بهجای این موضوع باید تمرکز اصلی بر شاخص توده بدن و شناخت علل و پیامدهای تغییر سلامت باشد.
اصطلاح چاقی سالم نخستین بار در دهه ۱۹۸۰ میلادی برای افرادی که چاق بوده و ظاهراً سالم به نظر میرسیدند، بهکاربرده شد. برای نمونه افرادی که از فشارخون بالا یا دیابت رنج نمیبردند در این گروه قرار میگرفتند.این مسئله غیرقابلانکار است که چاقی برای سلامتی بد خواهد بود اما تفاوتهای فردی نیز وجود دارد که میتواند نتیجه را تغییر دهد. بااینکه مفهوم چاقی سالم، اصطلاحی خام و گیجکننده بوده و بهتر است که به کار گرفته نشود اما فرصت خوبی است تا از این اصطلاح استفادهشده و ساختار بدن انسان و سطوح، علل و پیامدهای ناهمگونی در سلامتی افراد با شاخص توده بدنی مشابه موردبررسی قرار گیرد.
دکتر ویلیام جانسون (William Johnson) از دانشکده علوم ورزش، تمرین و سلامت در دانشگاه لفبورو (Loughborough) در مقالهای در مجله سالانه زیستشناسی انسان (Human Biology) تأکید کرد که ساختار چاقی سالم محدود است به دلیل اینکه دستهبندی جمعیت یک منطقه در سطح خاصی با شاخص توده بدنی مشابه میتواند از وزن طبیعی و سلامت خوبی برخوردار باشند برای نمونه شاخص توده بدنی ۳۰ کیلوگرم و فشارخون ۹۰/ ۱۴۰ میلیمتر جیوه نشان از افراد چاق سالم دارد اما میتوان گفت تفاوتهای سلامتی نیز بین این دو گروه دیده میشود.
دکتر جانسون اذعان میکند که تفاوتهای سلامتی بین افراد چاق با شاخص توده بدنی یکسان وجود دارد و توضیح میدهد که باید تحقیقات بیشتری در مورد عوامل کمککننده چاقی در طول عمر، بهویژه در رویدادهای اوایل زندگی و سیگار کشیدن دوران نوجوانی انجام شود. درواقع تحقیقاتی لازم است که بتواند پاسخگوی این مسئله باشد که چرا یک بیمار و یا فردی که دچار مرگ شده وجود دارد درحالیکه شاخص توده بدنیاش با فرد دیگری که سالم بوده وزندگی میکند یکسان است.
دکتر جانسون در این رابطه چنین توضیح میدهد: «این مسئله غیرقابلانکار است که چاقی برای سلامتی بد خواهد بود اما تفاوتهای فردی نیز وجود دارد که میتواند نتیجه را تغییر دهد. بااینکه مفهوم چاقی سالم، اصطلاحی خام و گیجکننده بوده و بهتر است که به کار گرفته نشود اما فرصت خوبی است تا از این اصطلاح استفاده کرده و به بررسی ساختار بدن انسان و سطوح، علل و پیامدهای ناهمگونی در سلامتی افراد با شاخص توده بدنی مشابه بپردازیم.»
او در ادامه توضیحاتش پیشنهاد میکند که: «اپیدمیولوژی، بسیاری از فرآیندهای دوره زندگی را نشان میدهد که منجر به ابتلا به یک بیماری میشود و ما اطلاعات کمی از زندگی شخصی افراد و اتفاقاتی که برایش میافتد داریم. بهعنوانمثال چرا دو نفر با یک شاخص توده بدنی یکسان وجود دارند که یکی دچار حمله قلبی شده و دیگری خوب و سلامت است. به نظر میرسد که پژوهشهای بیشتری برای پاسخگویی به این سؤالات نیاز است تا علم و آگاهی ما در حیطه این مسئله بیشتر شود.»
با توجه به این مسئله که چاقی امری همهگیر در سراسر دنیا شده است، میتوان گفت انجام چنین تحقیقاتی میتواند به اقدامات پیشگیرانه و یا مداخلات درمانی کمک کند و افرادی که در معرض خطر سلامت قرار دارند، آگاهی لازم را به دست آورند.