دو شایعه‌ی مهم درباره شیر و آب معدنی
فرآورده‌های شیر استریل و توزیع شیرفله و همچنین فرآورده آب معدنی بسته بندی شده از مواد پر مصرف جامعه است که در میان مردم شایعات و باورهای مختلفی درباره آنها وجود دارد و هر کدام از آنها نیز طرفداران و مخالفان فراوانی دارند.
نگاه رایجی که در میان مردم وجود دارد این است که شیرهای تولید و توزیع شده مدت ماندگاری فراوانی ندارد و نمی توان آن ها را به مدت زمان زیادی نگه داشت اما صنعت توانسته به این مهم دست یابد. در این میان منتقدان معتقدند که شیرهایی که در مدت زمان طولانی سالم باقی می مانند ترکیبات نگهدارنده و یا وایتکس دارند.
* وجود وایتکس در شیر یک شایعه است
حسن مکرمی، مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این رابطه با اشاره به اینکه فرآیند خط تولید و بسته بندی استریل موجب ماندگاری آنها می‌شود و هیچ نگهدارنده‌ای در آنها نیست، گفت: مردم عادی با توجه به عدم تخصص بر این امور سخنانی را مطرح می کنند که جای گله نیست اما دانشگاهیان و متخصصان باید در این زمینه اطلاع رسانی کنند.
وی تصریح کرد: هر بسته بندی وضع مشخصی می تواند تحمل کند، وضعیت حمل و نقل بسته بندی های شیر در مدارس مطلوب نیست و موجب بازشدن درزهای بستهها و فساد آنها به صورت موردی می‌شد که مشکلات کمی را ایجاد می‌کرد.
مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به شایعه وایتکس موجود در شیر به شدت آن را تکذیب کرد و گفت: کمترین میزان ممکن وایتکس در شیر موجب تغییر رنگ شدید در آن می شود و از لحاظ بو نیز کاملا مشخص است.
وی افزود: نکته مهم در ثبت تاریخ انقضا بر روی محصولات این نیست که پس از گذشت تاریخ مصرف، آن محصول فاسد است بلکه نمی خواهیم از نگاه ظاهری تغییری به وجود بیاید و تنها متخصصان امر هستند که آن را تعیین می کنند.
* استفاده از نگه دارنده در شیر کاملا منتفی است
جمشید فرمانی استاد صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری نیز در این نشست با بیان اینکه استفاده از نگه دارنده در شیر کاملا منتفی است، اظهار کرد: تکنولوژی بسته بندی شیرها تتراپک و نحوه استریل کردن آن در هنگام تخلیه و پر کردن شیر نیز مشخص است، در فرآیند استریل شیر، شیر به صورت جداگانه استریل و تحت شرایط آسپتیک دوباره بسته بندی می شود.
وی با اشاره به اینکه شیری که به دست می آوریم زمان ماندگاری بالایی خواهیم داشت، تصریح کرد: چون 150 درجه در چند ثانیه برای از بین بردن میکروب های موجود در شیر به کار می رود تاثیر زیادی بر روی ویتامین ها ندارد.
استاد صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با بیان اینکه در ارتباط با بحث تاریخ مصرف مفهومی تحت عنوان بهترین تاریخ مصرف وجود دارد، خاطرنشان کرد: ممکن است محصولی داشته باشیم که تاریخ مصرف آن بگذرد اما پس از آزمایش های کیفی قابل استفاده باشد.
وی افزود: اگر محصولی از لحاظ فنی دوباره فرآوری شود مشکلی ندارد، بسیاری از تاریخ مصرف ها در مواد غذایی متفاوت است، گاهی اوقات در یک اتفاق فیزیکی معلوم می شود که محصول منقضی شده است.
* سهم مصرف شیر استریل در ایران بسیار کم است
اسماعیل خاتمی مقدم، رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران نیز اظهار کرد: در خصوص شیراستریل درک صحیحی از آن وجود ندارد؛ آنقدر به این محصول حرارت داده می‌شود که نمی تواند میکروبی در آن بماند و البته شرایطی به وجود می آید که شیر استریل دچار فساد نیز می شود.
وی با بیان اینکه در کشورمان سهم مصرف شیر استریل بسیار کم است گفت: این در حالی است که مصرف این محصول در کشورهای اروپایی از 10 تا 15 برابر کشور ما است و دلیل این امر نیز به تکنولوژی خطوط تولید محصول مربوط می شود.
رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران افزود: در حالی که مردم از وجود شیر در منازل بیش از سه روز نگرانی دارند اما باید این اطلاعات در بین آن ها باشد که فرآیند تولید آبمیوهها هم مانند شیر است. حرارت به طور طبیعی بخشی از مواد پروتئینی را از بین می برد اما کیفی ترین محصول در صنعت شیر، نوع استریل آن است.
خاتمی مقدم در مورد شایعه وایتیکس در شیرها گفت: اگر در 1.5 لیتر شیر وایتیکس ریخته شود، به علت تغییر رنگ اصلا قابل نوشیدن است و این شایعه بیشتر در سکوی جمع آوری شیر ایجاد می‌شود.
* شیر استریل ضریب اطمینان بالایی دارد
شهمیرزادی، نماینده اداری اداره‌کل استاندارد استان مازندران اظهار کرد: شیر استریل با توجه به اینکه ضریب اطمینان بالایی دارد فرآورده بسیار مناسبی است و از نظر درجه کیفی به غیر از چند نمونه معدود کیفیت بسیار بالایی دارد و لازم است که در تمامی مدارس، شیر استریل توزیع شود.
وی گفت: نوشیدنی میوه ای آب میوه، نکتار و نوشیدنی تفاوت های زیادی با هم دارند که لازم است صنعتگران با نشانه گذاری نسبت به درصد نوشیدنی‌ها مردم را برای انتخاب صحیح آگاه کنند.
در ادامه این نشست، موضوع توزیع شیر فله ای مورد نقد و بررسی قرار گرفت، بر این اساس یکی از سوالات دغدغه عموم بحث شیرهای فله و محلی است که در مازندران در حال عرضه است، از یک سو منتقدان کیفیت نامشخص و شیوع بیماری را مطرح می کنند در حالیکه موافقان ارگانیک بودن، ارزش غذایی بالا، فاقد نگهداره بودن آن و ارزان بودن را موردی متقن برای استفاده از آن می دانند.
*شیر کم چرب بهترین شیر برای مصرف مازندرانی ها
حسن مکرمی، مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران در این خصوص با اشاره به اینکه کارخانه هایی هستند که فله توزیع می کنند، گفت: میزان شیوع چاقی در استان مازندران نسبت به سایر استانها بالاست و رتبه نخست را در کشور دارد و با توجه به اینکه شیرهای فله ای کالری فراوانی دارد توصیه می شود در مازندران شیر کم چرب مورد استفاده قرار بگیرد.
*شیرهای محلی هم کاملا ارگانیک نیست
جمشید فرمانی، استاد صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری نیز در این زمینه با اشاره به اینکه اداره استاندارد دستورالعملی برای غذاهای ارگانیک تعریف کرده است، خاطرنشان کرد: این واژه در جامعه کاربردش تغییر یافته و مفهوم مردمی با واقعی آن تفاوت دارد.
وی افزود: کلمه ارکانیگ را در برابر کلمه صنعتی قرار می دهند و این امر اشتباه است، چرا که ارگانیک بودن به این معنی است که دام مورد استفاده باید 75 درصد از عمر مفید خود را در مزرعه ارگانیک بگذراند.
این استاد صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری با اشاره به اینکه مزرعه ارگانیک مزرعه ای عاری از کود صنعتی، شیمیایی، بیماری و مواد تراریخته است، گفت: غذای مصرفی دام نیز باید ارگانیک باشد، وقتی از کلمه ارگانیک استفاده می‌کنیم باید یک سطحی از آن داشته باشد و استفاده شدن در بازار فقط شفاهی است.
*افزایش شیوع تب مالت به دلیل توزیع 200 تن شیر فله‌ای در مازندران
اسماعیل خاتمی مقدم، رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران نیز در این زمینه با اشاره به اینکه نزدیک به 200 تن شیر به صورت فله‌ای در حال توزیع است و به همین دلیل آمار تب مالت رشد بالایی داشته است، اظهار کرد: متاسفانه به دلیل خرید فله ای لبنیات در مازندران آمار تب مالت در این استان افزایش داشته است.
وی خاطرنشان کرد: تا سال 89 که هدفمندی یارانه اجرا نشده بود روزانه دو میلیون شیر توسط مردم مصرف می شد پس از براشت یارانه از شیر مصرف کنندگان به دلیل حق انتخاب به سمت شیر فله ای و به نوعی ارگانیک رفتند. باید باورهای درست در میان مصرف کنندگان ایجاد شود و اگر صنعت خطایی مرتکب می شود نباید به تمامی صنایع تعمیم داد.
*پاشنه آشیل اقتصادی و کیفی در بخش صنایع غذایی نظام توزیع بیمار آن است
وی با اشاره به اینکه روزانه 220 تن شیر در مازندران تولید می شود اما نظارتی بر روی آن نیست، گفت: پاشنه آشیل اقتصادی و کیفی در بخش صنایع غذایی نظام توزیع بیمار آن است که هزینه را برای مصرف کننده بسیار بالا می برد و ضربه زیادی به تولید کننده و مصرف کننده می زند.
خاتمی مقدم افزود: در چند سال اخیر مردم به سمت محصولات ارگانیک رفته اند که این امر نتیجه تبلیغات غلو کننده رسانه ها بوده است، تمامی گروه ها وظیفه دارند اطلاعات صحیح را به مردم انتقال دهند و شیرهای فله ای اگر حتی پس از مدت طولانی در منازل جوشیده شود میکروب های موجود از بین نمی روند.
به گزارش ایسنا، در ادامه این میزگرد مبحث فرآورده آب معدنی بسته بندی شده از سوی کارشناسان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در این نشست موافقان تکنولوژی بسته بندی و کنترل کیفی محصول آب معدنی را مناسب دانستند و مخالفان بر شیوه نگهداری، منشاء نامطمئن و دخل و تصرف کیفی ابراز نگرانی کردند.
* بسته بندی نباید رنگ آب معدنی را تغییر دهد
حسن مکرمی در این زمینه با اشاره به اینکه با بسته بندی آب معدنی رنگ آن نباید تغییر کند، گفت: بیش از بسته بندی آب معدنی مدل سازی برای ظرف های آن صورت می گیرد.
وی تصریح کرد: شرایط نگهداری آب معدنی بسیار مهم است تا مهاجرت مونومرها به درون آب صورت نگیرد، به عنوان مثال به هیچ عنوان بسته های آب معدنی نباید در آفتاب و نور مستقیم خورشید قرار بگیرند.
مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی مازندران با اشاره به اینکه این بسته بندی آب معدنی از لحاظ محتوایی کمترین خطر را ایجاد می کند، گفت: یخ زدگی آب در ظروف آب معدنی نیز نباید صورت بگیرد چرا که باز هم شاهد مهاجرت یونی در آن هستیم، همچنین آب لیمو و آب نارنج و غیره را نیز در آن نریزید چرا که موجب مهاجرت یونی می شود.
*آب های معدنی نباید در برابر آفتاب نگه داری شود
جمشید فرمانی نیز در این زمینه با بیان اینکه مهم ترین بحث آب های معدنی قرارگرفتن در شرایط نامناسب نگهداری به ویژه آفتاب است که می تواند موجب مهاجرت مونومرها به درون آب باشد و مشکلاتی ایجاد کند، خاطرنشان کرد: باید به ارگان های نظارتی و صنعت خود اطمینان داشته باشیم، زمانی که یک ماده غذایی مجوز بسته بندی گرفت نشان دهنده آن است که موانع لازم را سپری کرده تا آن ماده قابل اطمینان باشد.
وی افزود: یکی از وظایف مصرف کنندگان این است که از فروشندگان بخواهند مواد غذایی را در شرایط خوب خود به فروش برسانند و اگر از موادی که شرایط نگهداری بدی دارد فروشنده روش نگهداری خود را اصلاح می کند.
*نگه داری نامناسب آب آشامیدنی در فروشگاه ها برای مصرف کننده خطرناک است
شهمیرزادی نیز در این زمینه خاطرنشان کرد: نخست آگاهی باید به مصرف کننده داده شود که هیچ محصولی که در مکان غیرمناسب است خریداری نکنند.
وی گفت: خریداری بیش از اندازه آب آشامیدنی توسط فروشگاه ها در صورت نگهداری غیرمناسب آن می تواند برای مصرف کنندگان بسیار خطرناک باشد و لازم است که رسانه ها و مسئولان نسبت به اطلاع رسانی این امر مهم اقدامات لازم را انجام دهند.
میزگرد پویش مردمی باورهای صنایع غذایی در دانشکده علوم زراعی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در راستای برنامه های کارگروه تخصصی صنایع غذایی و تبدیلی اتاق فکر توسعه و تعالی استان مازندران و با حضور جمشید فرمانی استاد صنایع غذایی دانشگاه علوم کشاورزی ساری، حسن مکرمی مدیر نظارت بر مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی، اسماعیل خاتمی مقدم رئیس انجمن صنایع غذایی مازندران و شهمیرزادی نماینده اداری اداره کل استاندارد استان مازندران برگزار شد.
در این میزگرد دو شایعه رایج در میان مردم جامعه مورد بررسی قرار گرفت و از نگاه اساتید دانشگاه و مسئولان اجرایی و صنعتی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.