بحران های منطقه و تسجیل هویت دوباره شبکه های برون مرزی ایران

 این رسالت رسانه ای قطعا برای شبکه های برون مرزی ما از اهمیت و ضرورت بیشتری برخوردار بوده و اساسا یکی از وظایف حرفه ای آن به حساب می آید.

مدتی است که شاهد تحولات و برخی ناآرامی ها در خاورمیانه به ویژه در کشورهای عراق و لبنان هستیم که قطعا این رخدادها نمی تواند برای شبکه های برون مرزی ما بی اهمیت باشد. ماهیت تحولات سیاسی عراق، ابعاد گسترده امنیتی آن، وجود هزار و ۶۰۴ کیلومتر مرز مشترک این کشور با ایران و ده‌ها تعلق‌خاطر عمیق میان دو ملت، به تنهایی دلیل قانع کننده ای است تا شبکه های برون مرزی ما به شکل جدی به پوشش خبری و تحلیلی آن بپردازند. پرداختی که نمی توان آن را صرفا به مثابه بخشی از فعالیت روزانه این شبکه ها تعریف کرد و ضرورت توجه به آن به استراتژی های کلان تری در نسبت با تحولات منطقه مربوط می شود. ضمن اینکه پوشش رسانه ای تحولات این منطقه با موانع و بازدارنده های رسانه ای دیگری نیز همراه است. از جمله جو شدید روانی ایجادشده توسط رسانه‌های مجهز و پرقدرت غربی مانند بی‌بی‌سی و تلویزیون‌های عربی مانند العربیه که به دلیل امکانات و منابع مالی قوی، رقیبی جدی بر سر راه فعالیت‌های رسانه‌ای برون‌مرزی ایران به شمار می‌آیند.

با این حال در این مدت به غیر از پوشش های خبری و اطلاع رسانی در بخش های مختلف خبری در شبکه های برون مرزی شاهد تولید برخی مستندها و برنامه های تحلیلی در این زمینه هم بودیم که تلاش کرده نقش رسانه ای خود را در تنویر و روشنگری افکار عمومی نسبت به تحولات منطقه و پشت پرده آنها به تصویر کشیده و مداخله رسانه ای داشته باشند.

از جمله این برنامه ها می توان به برنامه «جریان خاورمیانه» در شبکه پرس تی وی اشاره کرد که به اعتراضات و نارآرامی‌های اخیر در لبنان پرداخته بود. این برنامه با نگاهی به ناآرامی‌های لبنان، تصمیم سعد الحریری نخست وزیر لبنان مبنی بر استعفا از سمت خود و آینده پیش روی لبنان را پس از این استعفا به بحث و بررسی گذاشت. همچنین در این برنامه ضمن مروری بر اتفاقات و سناریوهای بعد از کناره‎گیری سعد الحریری در لبنان درخصوص تشکیل دولت جدید صحبت، واکنش حامیان و منتقدان سعد الحریری نسبت به استعفای وی  نیز بررسی شد.

شبکه هیسپان تی وی نیز در برنامه «شکاف اقتصادی» خود به موضوع اعتراضات اخیر عراق و منشأ آن و تأثیرات حملات نظامی آمریکا در این کشور پرداخت. در این برنامه به این موضوع پرداخته شد که منشأ اعتراضات فعلی در عراق کجاست و چرا حمله ایالات متحده به عراق، این کشور را ویران کرد و وعده های تغییر ساختار تحقق نیافته است. این دو نمونه از برنامه های شبکه های پرس تی وی و هیسپان تی وی به عنوان فعال ترین شبکه های برون مرزی است که سعی کرده فارغ از هیاهویی روانی و رسانه ای حاکم برمنطقه و به دور از هیجانات کاذب برساخته آن، نقش آگاهی بخش و روشنگر خود را به عنوان رسانه ای متعهد نسبت به تحولات منطقه ایفا کند. البته از این دست برنامه ها در همین شبکه های پرس تی وی و هیسپان تی وی کم پخش نشده و نمی شود . دیگر شبکه های برون مرزی رسانه ملی یعنی العالم، الکوثر، سحر و حتی 33 رادیوی این معاونت نیز به شکل گسترده به موضوع تحولات اخیر در عراق و لبنان و ... پرداخته اند و نه تنها در بخش های خبری که در برنامه های تحلیلی نیز به بحث و واکاوی ریشه های این تحولات پرداخته اند.

اتفاقا شرایط کنونی که از حیث سیاسی در منطقه، شرایط ملتهبی و چه بسا یک تهدید است از حیث رسانه ای برای شبکه های برون مرزی ما یک فرصت تاریخی برای ثبت و اثبات نقش ژئوپولتیک خود و نمایش اقتدار رسانه ای خویش است و اینکه بتواند در دل آتش رخدادهای ملتهب، تشخص و هویت رسانه ای خود را آشکار کند.

چه بسیار مردمی که در همین مناطق و از دل آتش و خون، چشمشان به شبکه های برون مرزی ایران است تا نقش تاریخی خود را در منطقه ایفا کنند. بدیهی است در این شرایط نخبگان رسانه ای ما باید به فکر راهکارهایی برای تقویت حضور رسانه ای در منطقه و تبدیل این تهیدات به فرصت های تاریخی باشند. فرصتی که جز با جسارت و صداقت رسانه ای در بازتاب و انعکاس واقعیت های موجود و رمزگشایی از دلایل و ریشه های این تحولات امکان پذیر نیست و این مهم صرفا با انعکاس خبری ممکن نیست و نیازمند ساخت و تولید برنامه های تحلیلی و کارشناسی بیشتر در ارتباط با نقد و بررسی تحولات روز در منطقه است.

واقعیت این است که هر تحول و رخدادی در جغرافیای سیاست به ویژه در کشورهای منطقه بدون پیوست رسانه ای و فعالیت های رسانه ای نمی تواند مسیر درست خود را طی کند و در این وضعیت اکنون شبکه های برون مرزی ما می توانند نقشی تاریخی و راهگشا ایفا کنند.

سید رضا صائمی