ترور سردار سلیمانی با هدف کمک به ترامپ در انتخابات بود

بامداد روز جمعه سیزدهم دی‌ماه بود که ایالات‌ متحده آمریکا به دستور شخصی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور این کشور با حمله به دو خودرو در نزدیکی فرودگاه بغداد سپهبد قاسم سلیمانی شهید کردند. در پی این رویداد نیز رهبر معظم انقلاب طی پیامی عنوان کردند که «انتقام سخت» در انتظار جنایتکاران است. وعده‌ای که پیش از خاک‌سپاری سردار سلیمانی با حمله سپاه پاسداران به مقر ۲ پایگاه  نظامی آمریکا (عین الأسد و پایگاهی در اربیل) روز چهارشنبه ۱۸ دی محقق شد.

نکته جالب‌ توجه این است پس این حمله دیگر از رجزخوانی ترامپ خبری نبود و به‌جای آن در سخنانی ادعا کرد که هیچ نظامی کشته نشده است. حتی صحبت‌هایش رنگ و لعاب صلح داشت. 

خبرنگار مهر در خصوص ترور سردار سلیمانی و تنش‌های میان آمریکا و ایران گفت‌وگویی با پروفسور دکتر «جلال الدین یاووز» سرهنگ تمام بازنشسته نیروی دریایی ارتش ترکیه و کارشناس ارشد دفاعی نظامی و استاد دانشگاه «آیوانسارای» استانبول انجام داده است که در ادامه ازنظر می‌گذرانید:

*در طول ۴۰ سال اخیر شاهد روابط پرتنش ایران و آمریکا هستیم. اما در دو سال اخیر شدت بیشتری گرفته است، ارزیابی شما از این وضعیت چیست؟

دونالد ترامپ قبل از اینکه به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا انتخاب شود گفته بود که اگر رئیس‌ جمهور شود از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. در اجرایی شدن این تصمیم نیز لابی‌های اسرائیلی نقش اساسی داشته است، رفتار آمریکا در مقابل اسرائیل بعد از سرکار آمدن ترامپ متفاوت‌تر شده است. ترامپ رابطه نزدیک‌تری با اسرائیل دارد، به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل و  یا ماجرای بلندی‌های جولان ازجمله این رفتارهاست.

آمریکا ایران را متهم به پایبند نبودن به تعهدات برجام کرد و با توجه به اینکه نگاهی اقتدارگرا در رژیم آمریکا وجود دارد درنتیجه بدون توجه به دیگر کشورهای ۵+۱ تحریم‌هایی شدیدی را علیه ایران به اجرا درآورد. با اینکه دولت ایران تحت تأثیر تحریم‌ها اقتصادی قرار دارد اما واقعیتی که در ایران وجود دارد و یا در ترکیه و دیگر کشورهای منطقه وجود دارد این است که هرچقدر فشار آمریکا بر روی این کشورها بیشتر باشد به طبع مردم آن کشور بیشتر متحد می‌شوند. یعنی با وجود اینکه آمریکا تلاش کرد با فشارهای اقتصادی نظام جمهوری ایران را از میان بردارد برعکس مردم با نظام بیشتر متحد شدند.

 با همه این‌ها نکته‌ای که مطرح است موضوع حشدشعبی است، ترکیه از جمله کشورهایی است که از نقش‌آفرینی این گروه راضی نبود، آمریکا هم ازجمله کشورهایی بود که با حضور این نیروها در عراق مشکلی نداشت. اما به‌یک‌باره حشدالشعبی را تروریست عنوان کرد. دلیل آن‌هم این بود که این بار از طریق حشد الشعبی خواست بر اقدامات ضد ایرانی خود جامه عمل بپوشاند. با همین نقشه هم‌دست به ترور قاسم سلیمانی زد.

من مشکلی با قاسم سلیمانی نداشتم، اما ترکیه با برخی سیاست‌های خارجی ایران که توسط سلیمانی در منطقه به اجرا درمی‌آمد اختلاف‌ نظر دارد. به‌خصوص از حمایت ایشان از دولت بشار اسد در سوریه؛ اما باید گفت هیچ‌کدام از سیاست‌های اجرایی ایران به کمک سردار سلیمانی نمی تواند دلیل بر ترور وی باشد.

دلیل اقدام تروریستی آمریکا علیه یک مقام سیاسی و رسمی ایران را باید این‌گونه تفسیر کرد که آمریکا کم‌کم به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک می‌شود و حال رفتار ضد ایرانی و ضد ترکیه‌ای در پیش‌گرفته‌اند. اگر نگاهی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس کنیم به‌غیراز قطر تقریباً همه کشورها همپای اسرائیل و آمریکا هستند تنها دو کشور ایران و ترکیه در مقابل آمریکا ایستاده است. چون ترکیه عضو ناتو است ترامپ زیاد نمی‌تواند علیه آن سیاست خصمانه به اجرا درآورد اما مقابل ایران این کار را می‌کند.

با فضاسازی و ایجاد افکار عمومی در جامعه آمریکا در خصوص اینکه هدف سردار سلیمانی از رفتن به عراق طرح نقشه‌های نظامی حمله به نیروهای آمریکایی بوده است سعی می‌کند به این اقدام خود وجهه بین‌المللی دهد حتی  به‌گونه‌ای بر روی ترور سردار سلیمانی موج‌سواری رسانه‌ای می‌کنند که گویا یک دشمن مهم آمریکا از میان برداشته‌شده است.

 شاید این پروپاگاندا در داخل جامعه آمریکا تأثیرگذار باشد و شاید شانس پیروزی ترامپ را در انتخابات بالا ببرد اما نکته‌ای  که مطرح است نداشتن شناخت کافی آمریکا از کشورهای خاورمیانه است. باوجوداینکه پایگاه و حضور نظامی‌شان در منطقه به بیش از ۶۰ سال می رسد، اما هنوز به ماهیت این کشورها پی نبرده است. در هر کشوری مخالفان و موافقان دولت و حکومت وجود دارد ایران هم همان‌طور؛ اما این اقدام آمریکا (ترور سردار سلیمانی) موجب نخواهد شد مخالفان دولت و نظام را به‌سوی خود جلب کند. برعکس مردم ایران علی‌رغم دیدگاه‌های مختلف متحدتر خواهند شد.

اقدامات ضد ایرانی ترامپ ادامه خواهد داشت این اقدامات ممکن است در بستر خلیج‌فارس باشد و یا از بعد اقتصادی باشد.

در سال‌های اخیر هم مدل جنگ‌ها تغییر کرده است. ازجمله آن جنگ اقتصادی است. مثلاً سال گذشته ترکیه به خاطر دستگیری راهب آمریکایی آندرو برانسون تحت تحریم‌های آمریکا قرار گرفت و قیمت دلار و یورو در کشور خیلی سریع افزایش یافت. تأثیر این تحریم بیشتر از جنگ بود شبیه همان نیز در ایران است. آمریکا قصد دارد ایران را در میان کشورهای غربی  کشورهای جهان منزوی کند. این سیاست منزوی کردن را علیه چین نیز در حال پیش بردن است. فکر می‌کنم از این به بعد هم آمریکا علیه ایران جنگ نظامی شروع نخواهد کرد اما علیه اقتصاد کشورهم هر کاری که از دستش برآید دریغ نخواهد کرد.

*سپهبد شهید قاسم سلیمانی به‌عنوان یک مقام رسمی ایران در خاک کشوری دیگری ترور شد این موضوع را از بعد حقوق بین‌الملل چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ترور سردار سلیمانی آن‌هم در خاک کشوری دیگر نقض حقوق بین‌الملل است. به‌خصوص اینکه بدون اجازه از دولت آن کشور حمله‌ای انجام شود و مقام سیاسی کشوری دیگر را ترور کند این با حقوق بین‌الملل در تناقض است. اما دولت عراق هم دولت ضعیفی است و آمریکا حدودا ۹ پایگاه نظامی در این کشور دارد. واقعیت این است که آمریکا همیشه دم می‌زند که من اقتدار دارم هر کاری که دوست دارم انجام می‌دهم. 

*در پی ترور سردار سلیمانی و پاسخ ایران به این جنایت ترکیه از این جو متشنج ابراز نگرانی کرده است. تأثیر این رویداد در ترکیه و منطقه چگونه خواهد بود؟

در اثر این اقدام آمریکا، قیمت نفت افزایش پیداکرده است. با توجه به اینکه ترکیه منبع سوختی ندارد و به بازار خارجی وابسته است چنین رویدادی تأثیری بدی در داخل کشور داشته است. آمریکا هر اقدام مخربی که علیه کشورهای منطقه اعمال می‌کند متأسفانه اثر آن در ترکیه دیده می‌شود.

مثلاً حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ یا موضوع بهار عربی موجب شد شرایط اقتصادی ترکیه ضربه ببیند. در بحران سوریه هم همان‌طور شد. اگر جنگی  میان ایران و آمریکا صورت بگیرد دوباره گروه‌های تروریستی مانند القاعده تقویت خواهند کرد که این هم خطر بزرگ برای کشورهای منطقه و ترکیه است. این اختلافات در توازن و ثبات منطقه هم تأثیر دارد.

در گفتگویی که در پی ترور سردار سلیمانی بین رجب طیب اردوغان با حسن روحانی وجود داشت اردوغان خواستار خویشتن‌داری از هر دو کشور شد هرچند دست نزدن به رفتارهای عجولانه برای هر دو کشور و کشورهای منطقه مناسب است اما واقعیت این است که آمریکا با این کلمه (خویشتن‌داری) نامأنوس است.