تلاش کرده ایم بودجه مراکز علمی را با همه محدودیت‌ها به طور کامل اختصاص دهیم

اسحاق جهانگیری صبح امروز(دوشنبه) در نشست با مدیران ارشد وزارت علوم،‌ تحقیقات و فناوری با اشاره به اینکه دانشگاه ها و مراکز علمی کشور دستاوردها و کارهای بزرگی برای حل مشکلات پیش رو انجام داده اند، گفت: نتایج و برون داد تحقیقات و پژوهش های دانشگاه ها امید،‌ نشاط و دلگرمی را به مردم ایران هدیه می کند و آنها را نسبت به آینده کشور خوشبین و امیدوار می سازد.
معاون اول رییس جمهور با اشاره به تبلیغات منفی و سیاه نمایی های انجام شده از سوی رسانه های بیگانه برای ناامید کردن مردم ایران تاکید کرد: کارهای بزرگی که در دانشگاه های کشور انجام شده و یا در حال انجام است باید به اطلاع مردم رسانده شود تا آنها بدانند که چه آینده روشنی برای ایران رقم خواهد خورد.
وی افزود: دانشگاه ها و مراکز علمی هم در دوران پیش از کرونا و هم در دوران شیوع این بیماری عالم گیر توفیقات خوبی داشتند و باید کارنامه درخشان آنها با افتخار در سطح ملی،‌ منطقه ای و بین المللی ارائه شود.
جهانگیری با بیان اینکه همواره در دوران مسئولیت خود دغدغه توسعه ایران را داشته است گفت: ایران از هر منظر دارای شرایط توسعه یافتگی است هم از نظر تاریخی و فرهنگی و هم به لحاظ زیرساخت ها که اصلی ترین آن نیروی انسانی تحصیلکرده است، شرایط لازم را برای توسعه بدست آورده است اما باید بدانیم که توسعه همه جانبه، متوازن و پایدار نیازمند توسعه علمی است.
معاون اول رییس جمهور تاکید کرد: باید به توسعه علمی باور و اعتقاد داشته باشیم و نباید از کنار این مسئله به سادگی عبور کرد.
وی با اشاره به اینکه از بدو انقلاب برنامه " توسعه ملی رمز بقای ایران" یا تعابیری مانند توسعه ملی و توسعه یافتگی شکل گرفته است،‌ گفت: در هر مقطعی گام های خوبی برای دستیابی به توسعه علمی برداشته شده است. در دولت اصلاحات، وزارت علوم،‌تحقیقات و فناوری پس از یک اصلاح ساختاری شکل گرفت، آن موقع تصور می شد که این اصلاح ساختار فقط یک تغییر نام است اما امروز مشخص شده که نتیجه آن بسیار درخشان بوده است. وقتی بنای پارک های علمی و رشد و فناوری در اطراف دانشگاه های کشور شکل گرفته معنایش این است که خشت هایی از یک بنایی در حال شکل گیری است که می تواند در آینده ایران تاثیر گذار باشد و کشور را در مسیر توسعه به پیش ببرد.
جهانگیری با اشاره به تعبیر امام خمینی(ره)‌ مبنی بر اینکه "دانشگاه مبدا تحولات در کشور است" گفت: رهبر معظم انقلاب نیز که معتقدند " اقتدار علمی کشور مایه اقتدار نظام است" خودشان بانی توسعه علمی و فناوری در کشور شده اند و با تمام ظرفیت به صحنه آمده اند اینکه تولید علم و فناوری به گفتمانی قالب تبدیل شده به دلیل این است که در بالاترین سطح کشور پرچم برافراشته شده و ما باید این پرچم را همیشه بالا نگه داریم.
معاون اول رییس جمهور با بیان اینکه هیچ وجهی از توسعه اعم از توسعه اقتصادی،‌ سیاسی و فرهنگی بدون توجه به توسعه علمی پیش نخواهد رفت گفت: ایران با ابر چالش ها و تنگناهایی نظیر مشکل کم آبی، ‌محیط زیست،‌ نظام بانکی و یا مسائلی مانند تحریم های ظالمانه و یا بحران های طبیعی نظیر سیل و زلزله و پدیده نوظهوری مثل کرونا مواجه بوده است که عبور از آنها جز با توسعه علمی محقق نخواهد شد.
وی از دانشگاه های کشور بعنوان مغز متفکر اصلی توسعه و عبور دادن مردم از مشکلات و تنگناها یاد کرد و گفت: دانشگاه های کشور در دوران کرونا کارنامه درخشانی از خود به جا گذاشتند و مردم می توانند به برخورداری از چنین ظرفیت بزرگی افتخار کنند.
جهانگیری از وزیر علوم،‌تحقیقات و فناوری، مدیران این وزارتخانه، روسای دانشگاه ها،‌پارک های علم و فناوری و مراکز رشد به خاطر عملکرد درخشان در مقطع شیوع کرونا قدردانی کرد و افزود: این عزیزان در شرایط شیوع کرونا با تمام ظرفیت خود پای کار آمدند و با اتکا به توانمندی آنها توانستیم از بحرانی بزرگ با سرفرازی عبور کنیم.
معاون اول رییس جمهور ادامه داد: البته نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نقش اصلی و استثنایی بود و دست اندرکاران این وزارتخانه و کادر پزشکی و درمانی کشور شجاعانه و با از خودگذشتگی به صحنه آمدند و به خصوص در روزهای نخست شیوع بیماری کرونا، با وجود محدودیت در امکانات پزشکی و تجهیزات حفاظت شخصی از جان خودشان مایه گذاشتند و شهدایی را نیز در عرصه سلامت تقدیم کردند.
وی با تاکید بر اینکه مسئولین اجرایی و سیاسی کشور اگر قدر مراکز علمی و پژوهشی کشور را بدانند و نسبت به تثبیت خدمات آنها تلاش کنند، خدمتی ماندگار برای کشور انجام داده اند، خاطر نشان کرد: مسئولین کشور اگر به دلیل تعدد مشکلات و یا کم توجهی به مراکز علمی و پژوهشی، خدمات این بخش را نادیده بگیرند و آنطور که لازم است این خدمات را تثبیت و پایدار نکنند، در پیشگاه تاریخ مسئول خواهند بود.
جهانگیری در ادامه با یادآوری اینکه بیماری کرونا علاوه بر سلامت مردم سایر بخش ها نظیر بخش اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را نیز تهدید کرد،‌ اظهار داشت: کرونا زندگی ها را دچار تغییر و تحول و در بخش اقتصادی نیز کسی تصور نمی کرد که مشکلی بتواند تا این اندازه اقتصاد جهان را متاثر کند.
معاون اول رییس جمهور با اشاره به گزارش صندوق بین المللی پول مبنی براینکه اقتصاد دنیا در سال جاری میلادی به دلیل شرایط کرونا 3 درصد کوچکتر خواهد شد، گفت: این صندوق هفته گذشته پیش بینی خود را اصلاح کرد و در گزارشی جدید اعلام کرد که رشد منفی اقتصاد جهان در سال 2020 به منفی 7 درصد خواهد رسید و پیش بینی می شود که ممکن است آثار جدی تر و تهدیدات بیشتر نیز متوجه اقتصاد جهانی باشد.
وی با تاکید بر اینکه باید از دل این تهدیدها به دنبال فرصت های بزرگ برای تغییر و تحرک باشیم، خاطر نشان کرد: یکی از این فرصت ها در بخش آموزش کشور بود. در اسفندماه سال گذشته مدارس تعطیل شد و 14 میلیون دانش آموز و 1 میلیون معلم از حضور در کلاس های درس منع شدند و آموزش در کشور به معنای کلاس درس حضوری متوقف شد.
جهانگیری با اشاره به اینکه دانشگاه های کشور نیز به دلیل حساسیت های موجود نسبت به سلامت اساتید و دانشجویان تعطیل شدند،‌ گفت: تعطیل شدن علم و آموزش می تواند تهدیدی بزرگ برای هر کشور باشد اما فرصتی که در این میان برای بخش آموزش کشور ایجاد شد فرصتی استثنایی بود تا از طریق آموزش مجازی و آنلاین،‌ دانشگاه ها و مدارس فعالیت خود را ادامه دهند و در واقع راه چند ساله را یک شبه طی کردند.
معاون اول رییس جمهور اضافه کرد: اگر در شرایط عادی از مدارس و دانشگاه ها خواسته می شد که بخشی از برنامه های آموزشی خود را از طریق فضای مجازی دنبال کنند،‌ شاید این برنامه در طی دوره ای چند ساله دنبال می شد و هر سال 1 تا 2 درصد پیشرفت می داشت اما امروز تقریبا صد در صد آموزش در کشور به فضای مجازی و آنلاین متکی شده است.
وی خاطر نشان کرد: تا پیش از شیوع کرونا دغدغه آموزش و پرورش این بود که دانش آموزان موبایل نداشته باشند اما امروز دغدغه این است که برای دانش آموزانی که تلفن همراه و ابزارهای لازم برای آموزش آنلاین ندارند، امکانات تهیه شود.
 جهانگیری با بیان اینکه ممکن است برای ترم آینده تحصیلی براساس پیش بینی های سازمان جهانی بهداشت و وزارت بهداشت،‌درمان و آموزش پزشکی نیز مشکلاتی وجود داشته باشد و در پاییز با شیوع مجدد بیماری کرونا مواجه شویم گفت: تابستان امسال فرصت مناسبی است که وزارتخانه های آموزش و پرورش و علوم،‌تحقیقات و فناوری برای سناریوهای مختلف برنامه ریزی های لازم را انجام دهند.
معاون اول رییس جمهور ادامه داد: بعید می دانم حداقل تا زمان از بین رفتن کامل ویروس کرونا و تولید واکسن و داروی قطعی این بیماری بتوانیم کلاس های حضوری و فیزیکی درس را مانند گذشته برگزار کنیم. باید برای برگزاری کلاس های آموزشی بصورت ترکیبی از کلاس های حضوری و مجازی برنامه ریزی کنیم و از فرصت تابستان برای تامین زیرساخت های لازم، پیش بینی های مورد نیاز را انجام دهیم.
وی یکی از دلایل موفقیت ایران در شرایط کرونا را برخورداری از ظرفیت های ایجاد شده در بخش فناوری دانست و گفت: در روزهای نخست شیوع بیماری که گزارش هایی از بیمارستان های کشور مبنی بر کمبود ونتیلاتور، تجهیزات پزشکی،‌ ماسک و لباس حفاظت شخصی دریافت می شد، دغدغه های فراوانی برای تامین این اقلام وجود داشت که خوشبختانه با بسیجی که در بخش فناوری کشور برای ساخت این تجهیزات به وجود آمد، بخش زیادی از مشکلات مرتفع شد که این اقدامات باید در تاریخ ثبت شود.
جهانگیری خاطر نشان کرد: کسانی که با تولید و صنعت آشنایی دارند می دانند که از زمانی که قصد تولید و یا ایجاد یک صنعت را داریم تا زمانی که بتوانیم خط تولید را راه اندازی کنیم،‌ 2 تا 3 سال طول می کشد اما در مقطع شیوع کرونا بخش های فناوری و تولیدی کشور موفق شدند ظرف 4 ماه به نقطه ای برسند که امروز اعلام می شود در خراسان رضوی ظرفیت تولید ونتیلاتور به میزانی افزایش یافته که 50 درصد از تولید این محصول صادر می شود و کشورهای پیشرفته متقاضی این محصولات هستند.
معاون اول رییس جمهور افزود: این دستاوردها نتیجه تربیت و پرورش نیروی انسانی در دانشگاه های کشور است که توانسته اند تجهیزات مورد نیاز را برای مقابله با ویروس کرونا به حد وفور تامین کنند که باید از این نیروی انسانی حفاظت و حمایت کنیم.
وی اظهار داشت: در مقطع شیوع کرونا متوجه شدیم که بسیاری از " نه " گفتن ها مبنای صحیح ندارد چرا که مثلا در زمینه واردات که طبق روال عادی از زمان ثبت سفارش،‌ تخصیص ارز، واردات و ترخیص کالا در بهترین حالت 2 تا 3 ماه زمان سپری می شد، این روند در شیوع کرونا ظرف 48 ساعت به انجام رسید.
جهانگیری با اشاره به نمونه دیگری از تغییر و تحول در فرایندها و روندهای اداری ناشی از شیوع کرونا، گفت: معمولا برای دریافت تسهیلات بانکی چندین بار مراجعه و حضور ضامن در بانک لازم است اما در مقطع شیوع کرونا ظرف چند روز به 20 میلیون خانوار،‌ تسهیلات 1 میلیون تومانی قرض الحسنه بدون حتی یک بار مراجعه به بانک پرداخت شد و این ها نشان می دهد که می توان راهکارهایی پیدا کرد تا بدون رفت و آمد و سختی برای مردم، مشکلات آنها حل شود.
معاون اول رییس جمهور از این اتفاقات بعنوان نقطه عطفی در تغییر و تحولات در فرایندهای اداری نام برد و گفت: این تغییرات به عنوان نمونه و الگوهایی در ذهن مردم باقی خواهد ماند و دیگر نمی توان پس از بین رفتن بیماری کرونا به شرایط گذشته بازگشت چرا که مردم اعتراض خواهند کرد که اگر در زمان شیوع کرونا با سادگی و سرعت کارها انجام می شد امروز هم می تواند انجام شود.
وی ادامه داد: یکی از افتخارات سازمان بورس در سال 98 این بود که توانسته برای 800 هزار نفر متقاضی، کد بورسی صادر کند اما در شرایط شیوع کرونا مشاهده کردیم که با استفاده از فضای مجازی و بدون حضور افراد برای احراز هویت و دیگر امور اداری، ظرف مدتی کوتاه برای چند میلیون نفر کد بورسی و مجوز فعالیت در بازار سرمایه صادر شد.
جهانگیری در بخش دیگری از سخنان خود مسئله محور کردن دانشگاه ها را موضوعی پراهمیت عنوان کرد و گفت: خوشبختانه امروز از سند دانشگاه کارآفرین که آخرین نسل دانشگاه ها است رونمایی شد و این گونه دانشگاه ها قادر خواهند بود که بسیاری از مشکلات کشور را حل و فصل کنند.
معاون اول رییس جمهور بالاتر بودن متوسط نرخ بیکاری در میان فارغ التحصیلان را یکی از دغدغه های کشور برشمرد و گفت: این یک دغدغه است که نیروی تحصیلکرده و تربیت شده بیکار باشد و اینکه گفته می شود با فعالیت دانشگاه کارآفرین، اشتغال نیروهای تحصیلکرده رصد خواهد شد، می تواند در سیاست های آموزشی و اداری کشور تحول ایجاد کند.
وی با اشاره به ارتباط دولت و دانشگاه که از سال گذشته از سوی دولت در دستور کار قرار گرفت، خاطر نشان کرد: سال گذشته با روسای 13 دانشگاه بزرگ کشور جلساتی برگزار شد که این جلسات منجر به شکل گیری خوشه هایی در دانشگاه ها شد و گزارش جلسات این خوشه ها از سوی روسای دانشگاه ها به دولت ارسال می شود و دولت در تصمیم گیری ها برای حل مشکلات از این گزارش ها بهره برداری می کند.
جهانگیری یکی از مهمترین مسائل اصلی کشور را بیماری های مزمن اقتصادی دانست و گفت: سالها و دهه ها است که اقتصاد کشور گرفتار تورم دو رقمی، رشد اقتصادی ناپایدار و رشد نقدینگی بالا است که به بیماری هایی مزمن تبدیل شده است و در این شرایط،‌ شرایط زندگی مردم نیز سخت و دشوار است که باید برای حل این چالش ها از طریق ارتباط دولت و دانشگاه تلاش کنیم.
معاون اول رییس جمهور با اشاره به تبعات و پیامدهای کرونا گفت: شرایط پساکرونا موضوعی بسیار جدی است که مورد توجه همه سیاستمداران و نخبگان در جهان قرار گرفته است چرا که در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی،‌ اجتماعی و فرهنگی اثرگذار است.
وی افزود: دانشگاه های کشور باید بر شرایط پساکرونا متمرکز شوند و برای همه پیامدهای آن حتی در حوزه های مذهبی و فکری راهکار ارائه دهند تا از آثار منفی آن کاسته شده و تبدیل به فرصت شود. این مسئله درخواست جدی دولت از دانشگاه ها است.
جهانگیری با بیان اینکه در حوزه آموزش مجازی تحولات چشمگیری در کشور رخ داد، اظهار داشت: اینکه کلاس درس یک استاد جوان فیزیک بیش از 12 هزار بار توسط کاربران دیده می شود موضوع مهمی است و باید از این ظرفیت و فرصت در تدریس زبان فارسی که مورد توجه کشورهای منطقه است استفاده کنیم.
معاون اول رییس جمهور در انتهای سخنان خود با اشاره به موضوع بودجه دانشگاه های کشور و کاهش درآمدهای ارزی گفت: قطعا اگر کشوری به آینده خود علاقمند است به صورت جدی باید به دانشگاه ها توجه کند چرا که توجه به دانشگاه ها توجه به آینده کشور است. دولت با همه محدودیت های درآمدی تلاش کرده است بودجه دانشگاه ها و مراکز علمی را به طور کامل تخصیص دهد. نگاه ما به پژوهش نگاهی حمایت گرایانه است اگرچه نمی توان از مشکلات چشم پوشی نمود.
وی با اشاره به اقدام دولت در جبران حقوق و مزایای اعضای هیات علمی دانشگاه های کشور گفت: اطمینان می دهم دانشگاه ها مسئله اصلی دولت هستند و اگر جایی کاستی مشاهده می شود به دلیل محدودیت هایی است که دولت نمی تواند اقدام بیشتری برای حمایت از مراکز علمی انجام دهد.
وزیر علوم ،‌تحقیقات و فناوری نیز در این نشست با اشاره به رویکرد آموزشی و پژوهشی این وزارتخانه برای حل مسائل و مشکلات کشور گفت: مراکز علمی کشور در بحران کرونا و چالش های اقتصادی،‌ اجتماعی و فرهنگی پیش رو آماده ورود و همکاری به منظور حل مشکلات هستند تا ارتباط میان دانشگاه و جامعه بیش از پیش مستحکم شود
وی با ارائه گزارشی از اقدامات انجام شده توسط دانشگاه ها و مراکز علمی برای رفع نیازهای صنعت و فناوری های نوین، ارائه راهکار و مباحث فرهنگی و اجتماعی برای آمایش و ساماندهی دانشگاه های کشور،‌ماموریت گرا کردن ،‌کیفی سازی و تجمیع و شبکه سازی واحدهای آموزشی تاکید کرد.
وی با اشاره به برخی از دغدغه های پیش روی این وزارتخانه گفت: موضوع کرونا موجب تحول جدی در دانشگاه ها و استفاده از فناوری های جدید شده است.
در این جلسه همچنین چند تن از روسای دانشگاه ها و مراکز علمی و فناوری کشور و نیز معاونان این وزارتخانه به طور جداگانه گزارشی از میزان اشتغال به تحصیل در دانشگاه های کشور ،‌فعالیت های انجام شده در حوزه تقویت مهارت ،‌طرح آمایش آموزش عالی، محقق کردن اهداف محول شده در اقتصاد مقاومتی، وضعیت دانشگاه ها در سطح جهانی و ایران در دوران شیوع کرونا،‌ آموزش الکترونیک، ‌توسعه زیست بوم اقتصاد دانش بنیان،‌ رصد اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاه ها،‌احداث پارک های علم و فناوری و میزان درآمدزایی آنها و نیز عملکرد مراکز علمی در مقابله با کرونا نظیر تولید تجهیزات و ملزومات پزشکی و تحقیقاتی و درمانی و طرح ملی ردیابی ارائه کردند.
در این جلسه از سند دانشگاه کارآفرین و جامعه محور که با استناد از بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری با توجه به شرایط کشور تدوین شده است رونمایی شد.