یک سوال مهم؛واکسن کرونا به دست همه می رسد؟

در حدود ۲۰۰ تیم تحقیقاتی روی تولید واکسن کرونا کار می‌کنند و اخیراً دانشگاه آکسفورد با دستیابی به ترکیبی امیدوارکننده که نتایج آن در ژورنال لنست منتشر شد، اعلام کرده یک قدم به پایان بخشیدن به کابوس کووید-۱۹ نزدیک‌تر شده است. انگلستان از همین حالا ۹۰‌میلیون دوز از این واکسن را سفارش داده است.

دستیابی به یک واکسن یکبار دیگر استعداد شگفتی‌آور انسان را به رخ می‌کشد. اما درعین‌حال آن بعد رفتار‌های بدِ انسانی را نیز برجسته می‌کند. پژوهشگران واکسن قول داده‌اند واکسن‌ها به ارزان‌ترین شکل ممکن در دسترس همگان قرار گیرد، اما با اقداماتی مانند اقدام دونالد ترامپ که ابزار‌های محافظتی شخصی کشور‌های دیگر را غارت کرد و سعی کرد بازار داروی رمدسویر را انحصاری کند، ما باید خودمان را برای ملی‌گرایان در سراسر جهان که می‌خواهند پیش از هر کشور دیگری به واکسن دسترسی پیدا کنند، آماده کنیم.

کشور‌ها بر سر چارچوبی که سازمان جهانی بهداشت برای به اشتراک‌گذاری همه اطلاعات واکسن ارائه کرده است، توافق کرده‌اند، اما تعداد اندکی از آن‌ها انتظار یک صف منظم را دارند: گردن نهادن به درخواست سازمان جهانی بهداشت که بر حفظ اتحاد و همکاری تأکید می‌کند، ممکن است خطر کنار زده شدن از صف توسط بازو‌های قوی، جیب‌های پرپول و کلاهبردارترین کلاهبرداران را افزایش دهد.

اگر نخستین واکسن موفقیت‌آمیز یک واکسن بریتانیایی باشد باید منتظر این درخواست از طرف سران بریتانیایی باشیم که اول همه بریتانیایی‌ها باید واکسن را دریافت کنند، بعد سایر کشور‌های جهان. این‌درحالیست که به منظور پایان دادن به همه‌گیری دانشمندان باید این واکسن را خیلی سریعتر به مکان‌هایی ارسال کنند که عفونت شایع‌تر است.

ازطرفی اگر قرار باشد کشور‌هایی که بیشترین آسیب را دیده‌اند در اول صف باشند، این کشور‌ها شامل برزیل و آمریکا می‌شود که رئیس‌جمهورانش جائیر بولسونارو و دونالد ترامپ شخصاً به دلیل انکار بیماری و اجتناب از قرنطینه مسئول عفونت و مرگ‌ومیر بالای ناشی از کووید-۱۹ در کشورهایشان هستند.

ترامپ از فرصت دسترسیِ زودهنگام به واکسن برای بالا بردن شانس خود در انتخابات استفاده خواهد کرد. اگر یک واکسن بریتانیایی موفق شود باید منتظر قیل و قالِ بوریس جانسون باشیم که به امید پاک کردن خاطراتِ اشتباهاتش و میزان بالای مرگ‌ومیر در انگلستان که شرم‌آور است، با افتخار این پیروزیِ جهانی را در بوق و کرنا می‌کند، گویی که خودش شخصاً واکسن را اختراع کرده است.

واکسن تجسمی از موفقیت‌های علمیِ انسان منطقی (عقلانی) است، اما باید برای انفجار بی‌منطقی انسان نیز آماده باشیم. احمق‌ها و مجرمان از همین حالا هم سروکله‌شان در سراسر وب پیدا شده و علیه واکسن پیام‌های سمی منتشر می‌کنند. نتیجه یک نظرسنجی نشان می‌دهد که از هر ۶ بریتانیایی ۱ نفر از زدن واکسن خودداری می‌کند.

عمران احمد، رئیس اجرایی مرکز مقابله با نفرت دیجیتال، فیس‌بوک را متهم کرده که از وبسایت‌هایی که روش‌های مرتاض‌ها و مبلغان مذهبی را به عنوانِ جایگزینِ واکسن برای سلامتی افراد تبلیغ می‌کنند و تئوری‌های توطئه علیه واکسن اشاعه می‌دهند و بیل گیتس را خالق این همه‌گیری معرفی می‌کنند، سودآوری می‌کند.

در آمریکا ضد‌واکسن‌ها طرفداران تئوری توطئه از جناح راست افراطی هستند، اما در انگلستان این افول مغزیِ ضد‌واکسن در میان عامه‌ای رواج دارد که در کار تجارتِ آت‌وآشغال‌هایی برای «درمان‌های» طبیعی هستند.

یکی از اعضای انجمن هموپاتی اخیراً پیامی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد و واکسن را «زهر» نامید و ادعا کرد که هموپاتی «تاریخچه‌ای موفقیت‌آمیز در درمان همه‌گیری‌ها» از جمله درمان آنفولانزای پرندگان و اسپانیایی داشته است. حتی سلبریتی‌هایی مانند نواک جوکویک و رابرت اف کندی نیز نامشان را ضمیمه این تئوری‌های ضدواکسن کرده و از آن‌ها حمایت کرده‌اند.

تعجبی ندارد که اندرو وِیک‌فیلد، پزشکی بریتانیایی که در تحقیقی سراسر فریب اعلام کرده بود واکسن سه‌گانه عامل اختلال اوتیسم است، در کل کووید-۱۹ را یک فریب خوانده و به مردم توصیه کرده تا پای مرگ در مقابل واکسن‌زدن مقاومت کنند. او گفته است: «کووید-۱۹ از یک آنفولانزای فصلی ساده مرگبارتر نیست و آمار مرگ به شدت اغراق شده است.»

نفوذِ مرگبار او همچنان ادامه دارد: بریتانیا در سال ۲۰۱۸ جایگاه خود در سازمان بهداشت جهانی را به عنوان کشوری که «سرخک را ریشه‌کن کرده» از دست داد؛ آن هم به این علت که واکسیناسیون برای پنجمین سال متوالی در کشور کاهش داشت. بعد از آنکه والدین به دلیل ترس‌های ایجاده شده توسط ویک‌فیلد از واکسیناسیون فرزندان خود خودداری کردند، موارد سرخک و اوریون در میان نوجوانان افزایش یافت.

تجربه بریتانیا در مبارزه با کووید-۱۹ نشان می‌دهد تا چه حد سیاست‌های بد و پیام‌های گیج‌کننده که از سوی دولت‌ها صادر می‌شود می‌تواند آمار مرگ را، به خصوص در بین گروه‌های آسیب‌پذیر، بالا ببرد. آیا اگر واکسن موفقیت‌آمیز باشد و کارخانه‌ها مقادیر زیادی از آن را تولید کنند، چنین دولت‌هایی قادر خواهند بود واکسن را به دست همگان برسانند؟