ثبات حلقه مفقوده؛ از مدیریت تا نیمکت های لرزان

زمانی که از ثبات صحبت می‌کنیم، مقصود ما از مقوله ثبات، حلقه مفقودی است که سالیان مدیدی در فوتبال ایران به دست فراموشی سپرده شده است، این معضل، از عدم ثبات در مدیران باشگاه‌های فوتبال آغاز می‌شود و در ادامه، به مربیان و بازیکنان هم سرایت پیدا می‌کند.

بدون شک، در فوتبال ایران چیزی به نام برنامه بلندمدت چه در سطح مربیگری و چه در سطح مدیریتی وجود ندارد و مقوله‌ای هم با عنوان پروژه‌های بلندمدت، در فوتبال ایران تعریفی نشده است، زیرا هم در سطوح مدیریتی و هم در بخش هدایت‌ تیم‌ها توسط مربیان، معدود افرادی در فوتبال ایران شناخته شده‌اند که مدت زمان حضورشان به عنوان مدیر یا مربی در یک باشگاه، از تعداد انگشتان یک دست عبور کرده باشد.

اغلب تیم‌های حاضر در سطح اول فوتبال کشور، وابسته به دولت هستند، حالا یا توسط وزارت‌خانه‌ای اداره می‌شوند و یا در اختیار صنعتی قرار گرفته‌اند، همین امر موجب شده، عزل و نصب مدیران باشگاه‌ها از مدیرعامل تا اعضای هیات مدیره، وابسته ادله‌ی عجیبی و غریبی، یا محکمی نباشد، دیگر تغییرات مدیریتی، جزوی از فوتبال ایران شده است، همین امر موجب شده، مدیریت در فوتبال ما، به صورت فصلی شود.

حداقل مثالِ نقضی برای این موضوع وجود ندارد، از استقلال و پرسپولیس که گل سرسبد تغییرات متعدد و گسترده مدیریتی هستند گرفته، تا سپاهان و تراکتور و دیگر تیم‌های صنعتی، همه و همه در بازه‌های زمانی کوتاه مدت دچار تغییر و تحولات عمده‌ای شده‌اند تا دیگر عمر مدیریت در فوتبال ایران بسیار کوتاه‌ شده باشد.

اما این عدم ثبات مدیریتی، تنها به همین جابه‌جایی میز و صندلی‌های مدیران ختم نمی‌شود و این تغییرات به طور سریالی به مربیان و بازیکنان هم رسیده است.

داستان تغییرات در نیمکت‌های لیگ‌برتری در فوتبالمان، ید طولایی دارد، آنقدر که تا پایان هر فصل، تعداد مربیان شاغل لیگ ۱۶ تیمی ما، به عدد ۳۰ هم می‌رسد، دیگر دوران پایه‌ای کار کردن و فعالیت چندساله مداوم یک مربی در یک تیم گذشته است و مربیان فوتبال غالبا به دنبال افزایش مبلغ قرارداد خود و حضور در تیم‌های بهتر هستند و کسی حوصله انجام یک پروژه بلندمدت را ندارد.

البته تغییر مربیان به اخراج و استعفاهای آن‌ها هم برمی‌گردد، جایی که فوتبال ایران بیش از حد استاندارد، نتیجه‌گرا شده است و کم‌صبری هواداران و سوءمدیریت مدیران، نعمت ثبات را از نیمکت‌های فوتبال ایران گرفته است.

اما مقوله عدم ثبات در ترکیب‌ها هم می‌تواند یک از مهم‌ترین معضل‌های فوتبال ایران باشد، جایی که حتی تیم‌هایی که به باثباتی هم معروف هستند، با سطح ایده‌آل یک تیم، فاصله‌ای محسوس دارند، جایی که از لحاظ حفظ اسکلت تیمی و مهره‌های تاثیرگذار، تیم‌های فوتبال ایران هیچوقت از شرایط مطلوبی بهره‌مند نبودند.

دلایل متعددی را می‌توان برای بوجود آمدن این موضوع نام برد که بخش عمده‌ای از آن مربوط به همان مدیریت ضعیف باشگاه‌های فوتبال ما است که هیچ حرفه‌ای‌گری در عقد قرارداد و مدت زمان و آپشن‌های پیوست شده آن ندارند و بخشی از آن هم به خود بازیکنان برمی‌گردد که تنوع‌طلب شده‌اند و رنگ‌ اسکناس برایشان بیشتر از رنگ پیراهن‌هایشان اهمیت دارد.

به راحتی می‌توان شرایط نمایندگان ایران در مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا را پیش‌بینی کرد، جایی که استقلال و پرسپولیس و تراکتور در شرایطی به مصاف حریف‌هایشان خواهند رفت که بدون شک بخش قابل توجهی از تیم فعلی‌شان را در اختیار نخواهند داشت.

محمدرضا ولی‌زاده