آیا مصرف مکمل ویتامین C برای آلرژی و حساسیت مفید است؟

یکی از سوالاتی که معمولا درباره ویتامین C مطرح می شود این است که آیا این ویتامین برای آلرژی های مختلف که در واقع واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت زا هستند نیز مفید می باشد؟

آیا ویتامین C در کاهش علائم آلرژی موثر است؟

به نظر می رسد ویتامین C که به نام اسید اسکوربیک نیز شناخته شده برای بهبود علائم برخی آلرژی ها مفید است.

این ویتامین به عنوان یک آنتی هیستامین و آنتی اکسیدان طبیعی عمل می کند و احتمالا به کاهش التهاب، تورم و علائم آلرژیک دیگر که در ناحیه مورد نظر رخ داده کمک می کند.

علائم آلرژیک زمانی ایجاد می شوند که سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل مهاجم خارجی که آلرژن نامیده می شوند واکنش نشان دهد. در این صورت ماست سل ها که جزو سلول های ایمنی هستند برای جلوگیری از فعالیت مهاجمین ماده ای به نام هیستامین تولید می کنند.

هیستامین ممکن است باعث بروز علائم آلرژیک زیر شود:

• آب ریزش بینی

• عطسه

• قرمزی و آب ریزش چشم

• خارش

• بثورات

• آسم

• استفراغ و اسهال

• تورم

• آنافیلاکسی که نوعی ورم کشنده و نادر در مجاری تنفسی می باشد

برخی آلرژن های رایج شامل گرده، شوره بدن حیوانات خانگی و پروتئین های موجود در بعضی از مواد غذایی می باشد.

در مورد آلرژی های خفیف فصلی یا محیطی، مصرف داروهای آنتی هیستامین می توانند جلوی هیستامین و اثرات آن را بگیرد اما متاسفانه این داروها نیز عوارض جانبی ناخواسته خودشان را دارند.

در این بین ویتامین C به روش متفاوت از داروهای آنتی هیستامین عمل می کند، به این صورت که به جای جلوگیری از عملکرد گیرنده های هیستامین، تولید این ماده را در بدن کاهش می دهد.

به عنوان مثال زمانی که فرد 2 گرم ویتامین C مصرف می کند تولید هیستامین در او احتمالا حدود 38 درصد کاهش می یابد.

تاثیر تزریق درون وریدی دوزهای بالاتر ویتامین C از این مقدار نیز بیشتر است. مثلا دیده شده تزریق درون وریدی 7.5 گرم ویتامین C در افرادی که به آلرژی یا بیماری های عفونی مبتلا بوده اند به کاهش 50 درصدی هیستامین در خون آن ها منجر شده است که این تاثیر در مبتلایان به آلرژی بیشتر از مبتلایان به بیماری های عفونی بوده است.

تزریق درون وریدی ویتامین C در اکثر افراد مبتلا به آلرژی به کاهش علائم آلرژی ماند آب ریزش بینی، عطسه، خارش، بی قراری و مشکلات خواب کمک می کند و معمولا عوارض جانبی به دنبال ندارد.

لازم به ذکر است اسپری بینی ویتامین C نیز می تواند به کاهش علائم آلرژی از جمله عطسه و آب ریزش بینی کمک کند.

ویتامین C برای کدام آلرژی ها مفید است؟

به نظر می رسد ویتامین C علائم تنفسی فوقانی ایجاد شده توسط آلرژی های فصلی یا محیطی را کاهش می دهد. از جمله آلرژن های رایج محیطی می توان به گرده، کپک، گرد و غبار و شوره بدن حیوانات خانگی اشاره کرد.

این مواد حساسیت زا باعث واکنش هیستامین در بینی و سینوس ها می شوند که به رینیت آلرژیک یا تب یونجه منجر شده و با علائمی همچون آب ریزش بینی، عطسه، احتقان، قرمزی و آب ریزش چشم همراه است. همچنین ممکن است باعث بروز واکنش در ریه ها و آسم شود.

از آن جا که عروق خونی موجود در دستگاه تنفسی فوقانی دارای تعداد زیادی ماست سل هستند که هیستامین فراوان تولید می کنند، خواص آنتی هیستامینی ویتامین C به کاهش احتمال بروز تب یونجه و آسم کمک خواهد کرد.

به علاوه خواص آنتی اکسیدانی ویتامین C با محافظت از سلول های ریه در برابر آسیب اکسیداتیو به بهبود عملکرد ریه کمک می کنند، با این حال هنوز ثابت نشده ویتامین C بتواند از آلرژی های فصلی یا محیطی جلوگیری کند.

آلرژی های غذایی در مقایسه با آلرژی های فصلی واکنش های جدی تری ایجاد کرده و می توانند دستگاه گوارش، پوست، چشم، گلو و همچنین دستگاه تنفسی را درگیر کنند.

در موارد شدید آلرژی غذایی، کسی که دچار حساسیت است و در معرض آلرژن حتی به مقدار کم قرار گرفته ممکن است دچار واکنش آنافیلاکسی مهلک شود.

به نظر نمی رسد ویتامین C بتواند از آلرژی غذایی جلوگیری یا آن را درمان کند. بنابراین اگر کسی به آلرژی غذایی مبتلا است باید از مصرف آلرژن مورد نظر اجتناب کرده و حتما با پزشک درباره مشکل خود صحبت کند.

دوز ویتامین C

در حالت عادی توصیه شده مردان روزانه 90 میلی گرم و زنان 75 میلی گرم ویتامین C مصرف کنند. پزشکان برای بهبود تب یونجه معمولا از دوز 2000 میلی گرم ویتامین C در روز استفاده می کنند.

از آن جا که ویتامین C در بدن ذخیره نمی شود حداقل خطر مسمومیت را به همراه دارد و مصرف دوزهای بالاتر آن به صورت مکمل بی خطر است زیرا بدن مقادیر اضافی را از طریق ادرار دفع می کند.

با این حال برخی افراد با مصرف مقادیر بیش از 2000 میلی گرم دچار حالت تهوع، اسهال یا استفراغ می شوند زیرا دستگاه گوارش مقدار محدودی از این ویتامین را جذب می کند و مقادیر باقی مانده اثر ملین روی بدن دارند. به همین دلیل توصیه شده از مصرف بیش از 2000 میلی گرم در روز اجتناب شود.

بنابراین برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی احتمالی بهتر است از دوز کمتر شروع کرده و به تدریج افزایش دهید تا دوز مناسب را پیدا کنید یا می توانید دوز بالا را به چند دوز کوچک تر در طول روز تقسیم کنید، این کار به جذب بهتر نیز کمک می کند.

لازم به ذکر است با مصرف دوز خوراکی 1000 میلی گرم، تنها حدود 50 درصد مکمل ویتامین C جذب بدن می شود.

برخی پزشکان به جای دوز خوراکی از تزریق درون وریدی استفاده می کنند. در این صورت ویتامین مستقیم به جریان خون رفته و وارد دستگاه گوارش نمی شود و نگرانی بروز عوارض جانبی برطرف می شود.

توصیه های احتیاطی

افرادی که به آلرژی مبتلا هستند و علائم شدید تجربه می کنند لازم است با پزشک در تماس بوده و تنها به مصرف ویتامین C تکیه نکنند.

همچنین بهتر است قبل از مصرف این مکمل حتما با پزشک مشورت شود، اگرچه بسیاری از متخصصان مصرف مکمل های ویتامین C را برای اکثر افراد بی خطر می دانند اما این مکمل ها ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد.

به عنوان مثال ویتامین C می تواند اثر پرتو درمانی، شیمی درمانی و برخی داروهای کاهنده کلسترول را کاهش دهد. به علاوه باعث افزایش جذب آهن در بدن می شود که البته برای اکثر مردم مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال کسانی که به بیماری هموکروماتوز مبتلا هستند باید در مصرف ویتامین C احتیاط کنند زیرا ممکن است به افزایش تجمع آهن در بدن و آسیب دیدگی بافت ها منجر شود.

کسانی که به بیماری کلیه مبتلا هستند یا مستعد سنگ کلیه می باشند باید در مصرف این مکمل ها احتیاط کنند زیرا مصرف زیاد ویتامین C ممکن است در تشکیل سنگ کلیه نقش داشته باشد.

نکته آخر این که قبل از مصرف مقادیر زیاد ویتامین C یا هر مکمل غذایی دیگر حتما با پزشک مشورت کنید.