دلایل اصلی کم شدن خون پریود؛ آیا باید نگران شوید؟

معمولاً پریودهایی که سبک‌تر از حد معمول هستند، نگران‌کننده نیستند. بیشتر زنان متوجه می‌شوند که میزان خونریزی آن‌ها در ماه‌های مختلف سال متفاوت است. وزن بدن، ورزش و استرس همگی از عواملی هستند که در بروز این شرایط نقش دارند. در بعضی موارد هم ممکن است شخص لکه‌بینی یا ترشحات رنگی را با پریود اشتباه بگیرد. 

دلایل کم شدن خون پریود

میزان خونریزی قاعدگی بین افراد مختلف، متفاوت است و طبیعی است که هر ماه و همچنین در طول زمان میزان آن تغییر کند. به عنوان مثال، ممکن است خونریزی پریود یک فرد با افزایش سن بیشتر یا کمتر شود. بعضی از علل احتمالی کاهش خونریزی پریود شامل موارد زیر می‌شود:

۱. سن

میزان خونریزی پریود در طول زندگی متغیر است. در سنین نوجوانی و همچنین در دوران پیش‌یائسگی به دلیل عدم تعادل هورمونی ممکن است میزان خونریزی قاعدگی و مدت زمان آن متفاوت باشد. زمانی که برای اولین بار پریود می‌شوید، معمولاً مقدار خونریزی کمتر است و ممکن است فقط شامل لکه‌بینی باشد. هنگامی که به دهه‌ی ۲۰ و ۳۰ زندگی می‌رسید، عادت ماهانه منظم‌تر می‌شود.

در اواخر دهه‌ی ۳۰ و ۴۰ زندگی، احتمال دارد میزان خونریزی پریودهای شما بیشتر و مدت زمان آن کوتاه‌تر شود. همچنین ممکن است چند ماه پریود نشوید و بعد از آن پریود شدیدتری را تجربه کنید. سپس وارد دوران پیش‌یائسگی می‌شوید که طی آن پریودها سبک‌تر و نامنظم‌تر می‌شوند.

افزایش سن و نزدیک شدن به دوران یائسگی احتمال بارداری را کاهش می‌دهد، اما آن را به صفر نمی‌رساند. بنابراین اگر نمی‌خواهید باردار شوید، باید تا زمان یائسه شدن از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

۲. وزن بدن

زنانی که دچار کمبود وزن هستند یا به سرعت مقدار زیادی از وزن خود را از دست می‌دهند، ممکن است متوجه شوند که خونریزی قاعدگی آن‌ها بسیار کم است یا کاملاً متوقف شده است. در این دسته از افراد به دلیل کم بودن میزان چربی بدن عملکرد هورمون‌ها مختل و تخمک‌گذاری متوقف می‌شود. علاوه بر کمبود وزن، چاقی هم می‌تواند باعث بی‌نظمی قاعدگی شود.

۳. عدم تخمک‌گذاری

گاهی اوقات، به دلیل اینکه بدن شما تخمک آزاد نمی‌کند، پریودهایتان نامنظم می‌شود. این شرایط که تحت عنوان «عدم تخمک‌گذاری» شناخته می‌شود، می‌تواند به کم شدن خون پریود منجر شود. بعضی از افراد به «نارسایی اولیه‌ی تخمدان» مبتلا هستند. به  عبارت دیگر، با اینکه هنوز یائسه نشده‌اند تخمدان‌های آن‌ها به‌درستی کار نمی‌کند.

۴. ورزش بیش از حد

زنانی که به‌طور مکرر ورزش می‌کنند، احتمالاً تغییراتی را در چرخه‌ی قاعدگی خود تجربه خواهند کرد. ورزشکاران ممکن است تحت فشار و استرس باشند، وزن کمی داشته باشند یا انرژی زیادی مصرف کنند که همه‌ی این‌ها به تغییر پریود منجر می‌شود.

۵. اختلال اشتها

بی‌اشتهایی عصبی و بولیمیا (پرخوری عصبی)، انواعی از اختلالات خوردن هستند که ممکن است باعث بی‌نظمی قاعدگی شوند. اختلالات خوردن به کاهش وزن بدن منجر می‌شوند و درنتیجه هورمون‌های تنظیم‌کننده‌ی قاعدگی را تغییر می‌دهند.

۶. بارداری

در طول بارداری، معمولاً عادت ماهانه متوقف می‌شود. با این حال، ممکن است بعضی از زنان خونریزی ناشی از لانه‌گزینی را با پریود اشتباه بگیرند. این نوع خونریزی که به شکل لکه‌بینی است و معمولاً کمتر از دو روز طول می‌کشد، زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارورشده به دیواره‌ی رحم متصل می‌شود.

اگر در زمان مقرر پریود نشدید و بعد از آن لکه‌بینی داشتید، بهتر است تست بارداری انجام دهید. می‌توانید از تست‌ بارداری خانگی استفاده کنید یا برای انجام آزمایش به پزشک مراجعه کنید. بارداری محتمل‌ترین عاملی است که می‌تواند باعث تغییر چرخه‌ی قاعدگی شود، به‌خصوص اگر از روش‌های کنترل بارداری استفاده نکرده باشید.

۷. شیردهی

اگر در حال شیردهی به فرزندتان هستید، ممکن است قاعدگی شما بلافاصله پس از زایمان برنگردد. هورمون تولید شیر از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند و بازگشت پریود را به تأخیر می‌اندازد. به همین دلیل، ممکن است ماه‌ها پس از زایمان پریود شوید.

حتی اگر در دوران شیردهی پریود نشوید، همچنان احتمال باردار شدن وجود دارد. چون دو هفته قبل از شروع پریود تخمک‌گذاری رخ می‌دهد. اگر در دوران شیردهی بدون استفاده از روش‌های پیشگیری رابطه‌‎ی جنسی داشتید و بعد از آن دچار لکه‌بینی شدید، بهتر است تست بارداری انجام دهید تا مطمئن شوید که لکه‌بینی با خونریزی لانه‌گزینی مرتبط نیست.

۸. استرس

استرس طولانی‌مدت هورمون‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از این طریق باعث مختل شدن چرخه‌ی قاعدگی می‌شود. کنترل استرس می‌‌تواند به بازگشت قاعدگی به حالت عادی کمک کند.

۹. بیماری‌ها

شروع دوران پیش‌یائسگی، اختلال عملکرد تیروئید و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) همگی می‌توانند با تأثیر بر چرخه‌ی قاعدگی باعث کم شدن خون پریود شوند. سایر شرایط و بیماری‌هایی که به تغییر هورمون‌های بدن و کاهش خونریزی منجر می‌شوند، عبارتند از:

• سندرم آشرمن (Asherman’s syndrome): بیشتر زنانی که برای تشخیص و درمان بعضی مشکلات رحم از روش‌ اتساع و کورتاژ (D&C) استفاده می‌کنند، بدون عارضه بهبود می‌یابند. اما گاهی اوقات، به دلیل ایجاد اسکار یا زخم‌های شدید دیواره‌های رحم به یکدیگر می‌چسبند که این شرایط سندرم آشرمن می‌گویند.

• تنگی دهانه‌ی رحم: یک مشکل نادر است که به دلیل باریک شدن یا بسته‌ شدن کامل دهانه‌ی رحم رخ می‌دهد. این مشکل ممکن است بعد از جراحی رحم یا دهانه‌ی رحم یا در اثر کاهش میزان استروژن در دوران پیش‌یائسگی رخ دهد.

• سندرم کوشینگ (Cushing’s syndrome): این بیماری نادر به علت افزایش هورمون کورتیزول در بدن ایجاد می‌شود.

ارتباط کم شدن خون پریود با روش‌های پیشگیری از بارداری

هنگامی که استفاده از روش‌های کنترل بارداری هورمونی را شروع می‌کنید، ممکن است متوجه شوید که خونریزی قاعدگی کمتر و سبک‌تر می‌شود. در دوران قاعدگی، ریزش دیواره‌ی پوششی رحم باعث خونریزی می‌شود. قرص‌های ضدبارداری به این دلیل که مقدار کمی هورمون دارند، رحم را برای ایجاد یک پوشش ضخیم تحریک نمی‌کنند. بنابراین، به دلیل نازک‌تر بودن پوشش داخلی رحم میزان خونریزی قاعدگی کمتر می‌شود.

علاوه بر این، کم شدن خون پریود ممکن است در افرادی که از دستگاه‌ی هورمونی داخل رحمی، ایمپلنت ضدبارداری یا روش‌های تزریقی استفاده می‌کنند، رخ دهد. چون استفاده از این روش‌ها باعث نازک شدن دیواره‌ی رحم می‌شود. اگر تغییر پریود شما را آزار می‎دهد، می‌توانید استفاده از روش‌های ضدبارداری هورمونی را کنار بگذارید و از سایر گزینه‌ها مانند کاندوم، IUD غیرهورمونی یا فوم‌های اسپرم‌کش استفاده کنید.

در موارد خاص، ممکن است پزشک توصیه کند که فردی که پریودهای خفیف دارد، از روش‌های کنترل بارداری استفاده کند تا چرخه‌ی قاعدگی او تنظیم شود. بعضی از روش‌های پیشگیری از بارداری حاوی هورمون‌هایی هستند که می‌توانند به یکنواخت شدن چرخه‌ی قاعدگی کمک کنند.

علائم کم شدن خون پریود

میزان خونریزی در بیشتر دوره‌های قاعدگی معادل دو تا سه قاشق غذاخوری است. با این حال، تفاوت زیادی بین افراد مختلف وجود دارد و تعیین میزان خونی که واقعاً یک فرد از دست می‌دهد، دشوار است. شما می‌توانید با بررسی تعداد پدها یا تامپون‌هایی که استفاده می‌کنید یا میزان خون جمع‌آوری شده در کاپ قاعدگی میزان خونریزی را مشخص کنید. موارد زیر نشان‌دهنده‌ی کاهش حجم خونریزی و سبک بودن پریود هستند:

• مدت زمان قاعدگی در مقایسه با حالتی که همیشه تجربه می‌کردید، کوتاه‌تر است.

• تعداد پدها یا تامپون‌های مورد استفاده کمتر از حد معمول است.

• خونریزی کم، پیوسته و ادامه‌دار است، اما برخلاف حالت عادی حجم آن در یک یا دو روز اول زیاد نیست.

• میزان خونریزی بسیار کم و شبیه‌ی لکه‌بینی است.

• چند بار در ماه دچار خونریزی خفیف می‌شوید.

گاهی اوقات، پریود سبک علائم مرتبط با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شامل کمردرد، گرفتگی عضلات رحم یا تغییر خلق و خو را کاهش می‌دهد.  به یاد داشته باشید که ممکن است چرخه‌ی قاعدگی بدون دلیل خاصی تغییر کند. با این حال، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت زمینه‌ای بروز آن مشخص شود.

زمان مراجعه به پزشک

معمولاً کم شدن خون پریود خطرناک نیست و جای نگرانی ندارد. با این حال، اگر همیشه میزان خونریزی قاعدگی شما کم است یا به‌طور کلی پریود نمی‌شوید، باید با پزشک صحبت کنید. همچنین در صورتی که کاهش حجم خونریزی با علائم دیگری مانند درد لگن همراه است، لازم است که با پزشک مشورت کنید.

درمان کم شدن خون پریود

عوامل مختلفی می‌توانند باعث کاهش خونریزی در دوران قاعدگی شوند. این حالت ممکن است فقط یکبار اتفاق بیفتد. اما اگر ادامه پیدا کرد یا با علائم آزاردهنده همراه بود، بهتر است تحت درمان قرار بگیرید. پزشک دلایل احتمالی کاهش خون پریود را مورد بررسی قرار می‌دهد تا یک برنامه‌ی درمانی مناسب را برای شما شروع کند.

کاهش خونریزی که ادامه‌دار و مشکل‌ساز است را می‌توان با تغییر سبک زندگی و استفاده از دارو درمان کرد. گاهی اوقات، استفاده از روش‌های کنترل بارداری هورمونی به منظم شدن پریود کمک می‌کند. اگر خونریزی خفیف نشانه‌ی مشکلات جدی‌تری باشد، احتمالا‌ً به داروها یا مداخلات دیگری نیاز پیدا می‌کنید.

کلام پایانی

در بیشتر موارد، خفیف بودن خونریزی قاعدگی نگران‌کننده نیست. عوامل متعددی مانند کاهش یا افزایش شدید وزن، ورزش زیاد، استفاده از قرص‌های ضدبارداری و بیماری‌ها می‌توانند باعث کاهش حجم خونریزی شوند. اگر یک ماه پریود نشدید یا لکه‌بینی داشتید و فکر می‌کنید که ممکن است باردار باشید، تست بارداری انجام دهید.  مهم است که به تغییرات بدن خود توجه کنید و اگر نگران حجم و مدت زمان خونریزی قاعدگی هستید، برای مشخص شدن علت بروز آن با پزشک صحبت کنید.