محققان یک گام نزدیک تر به واکسن موثر HIV

در مطالعه اولیه، محققان دریافتند که یک واکسن آزمایشی HIV قادر به القای پاسخ سیستم ایمنی است که برای تولید آنتی‌بادی‌های «خنثی‌کننده» علیه ویروس ضروری است.

این یافته‌ها از مطالعه بر روی ۴۸ بزرگسال سالم که دو دوز واکسن یا دو دوز دارونما (ماده غیرفعال) دریافت کردند، به دست آمد.

از ۳۶ شرکت کننده‌ای که واکسن را دریافت کردند، در ۳۵ نفر افزایش قابل توجهی در سلول‌های نادر سیستم ایمنی مشاهده شد که پیش ساز آنتی بادی‌های خنثی کننده گسترده علیه HIV هستند.

دانشمندان از دهه ۱۹۸۰ در تلاش برای ساخت واکسن اچ آی وی بوده اند که گه گاه بارقه‌های امید و ناامیدی را به دنبال داشته است. اچ‌آی‌وی به دلایل متعددی یک دشمن سرسخت است؛ یکی از دلایل اصلی، توانایی آن در جهش سریع و تولید سویه‌های جدید هنگام انتقال از فردی به فرد دیگر است.

واکسن‌های سنتی علیه بیماری‌های ویروسی، مانند سرخک، آنفلوانزا یا کووید، با تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتی‌بادی علیه ویروس کار می‌کنند. آنتی بادی‌ها پروتئین‌های تخصصی هستند که مهاجمان خارجی را می‌شناسند، روی آنها می‌چسبند و آنها را خنثی می‌کنند.

محققان توضیح می‌دهند که رویکرد سنتی واکسن در مورد HIV کارساز نبوده است. محققان واکسن‌هایی ساخته اند که با موفقیت آنتی بادی تولید می‌کنند اما این آنتی بادی‌ها عفونت HIV را خنثی نکردند.

دکتر «جولیانا مک الراث»، پروفسور مرکز سرطان فرد هاچینسون در سیاتل و محقق ارشد این مطالعه جدید، می‌گوید: «ما نتوانسته ایم واکسن اچ آی وی بسازیم زیرا انجام آن واقعاً بسیار سخت است.»

با این حال، پیشرفت‌های مهمی در سال‌های اخیر حاصل شده است. بیش از یک دهه پیش، دانشمندان کشف کردند که برخی از افراد مبتلا به HIV قادر به تولید bnAbs در برابر این ویروس هستند. در آزمایشگاه، bnAbs می‌تواند طیف وسیعی از سویه‌های HIV را خنثی کند، زیرا پروتئین‌های خاص HIV را اغلب حتی زمانی که ویروس جهش پیدا می‌کند، را شناسایی می‌کند.

مشکل این است که وقتی HIV به بدن حمله می‌کند، سیستم ایمنی معمولاً چنین bnAbs را تولید نمی‌کند. بنابراین سوال برای محققان این است: آیا واکسیناسیون می‌تواند آن را ترغیب به انجام این کار کند؟

از طریق سال‌ها تحقیق در مورد نحوه تعامل دقیق bnAbs با HIV، دانشمندان نسل جدیدی از کاندیداهای واکسن را ایجاد کرده‌اند که در مراحل مختلف توسعه هستند.

در مطالعه جدید یکی از این واکسن‌ها به نام eOD-GT۸ ۶۰mer آزمایش شد. این واکسن یک ایمونوژن مهندسی شده است، ماده‌ای که باعث ایجاد پاسخ ایمنی می‌شود. این ایمونوژن برای تحریک و گسترش برخی از سلول‌های B کمیاب که پتانسیل تولید bnAbs ضد HIV را دارند، طراحی شده است.

در میان ۳۶ داوطلبی که واکسن دریافت کردند، هیچ مشکل ایمنی وجود نداشت. و همه به جز یکی پاسخ ایمنی مورد نظر محققان را نشان دادند. اما این تنها اولین گام در یک فرآیند پیچیده است.

مک الراث گفت: «این واکسن شروع کار است. تقویت‌کننده‌های بیشتری لازم است تا این سلول‌های پیش‌ساز به bnAbs بالغ تبدیل شوند تا بتوانند در برابر HIV حفاظت ایجاد کنند.»