بهترین فاصله سنی بین بچه‌ها چقدر است؟

وقتی اولین فرزندتان به دنیا می‌آید، احتمالاً فکرتان کم‌کم به سمت خواهر و برادر برای فرزندتان می‌رود. اگر تصمیم بگیرید فرزند دیگری هم داشته باشید شاید به این فکر کنید که چه زمانی برای آوردن فرزند دوم مناسب است. آیا فاصله سنی خاصی وجود دارد که برای بچه‌ها ایده‌آل‌تر باشد؟

برای این‌همه سؤال و نگرانی والدین در مورد اینکه بین بچه‌ها چقدر فاصله سنی باید باشد، واقعاً جواب واحد و قطعی وجود ندارد. فاصله سنی خیلی کم بین بچه‌ها مزایا و معایب خودش را دارد و البته فاصله سنی زیاد بین بچه‌ها نیز نقاط ضعف و قوت خودش را دارد. همه چیز بستگی به شرایط خاص خانواده شما و هدفتان دارد.

۱۲ تا ۱۸ ماه فاصله سنی بین بچه‌ها

به‌طورکلی خواهر و برادرهایی که فاصله سنی کمی با هم دارند برتری‌جویی کمتری بینشان وجود دارد و هم‌بازی‌های خوبی برای هم هستند و این چیزی است که خیلی از پدر و مادرها دوست دارند. دلیلش هم این است که فرزند اول هنوز خیلی کوچک است و حس هویت یا حسادت قوی پیدا نکرده است، بنابراین با آغوش باز هم‌بازی‌اش را می‌پذیرد.

یک دلیل دیگر که پدر و مادرها آن را مدنظر دارند این است که فاصله سنی کمتر از دو سال بین بچه‌ها به این معنی است که تمام تلاش‌ها و مسئولیت‌ها و دردسرهای بزرگ کردن یک کودک برای دو کودک انجام می‌شود و اصطلاحاً بچه‌ها با هم بزرگ می‌شوند. وقتی فاصله سنی دو فرزند بسیار کم است ممکن است یکی از والدین تصمیم بگیرد با آنها در خانه بماند تا زمان مدرسه رفتنشان برسد. این شرایط می‌تواند هزینه‌های مربوط به مراقبت از بچه‌ها را کاهش دهد و مثلاً مادر مجبور نیست دو بار مرخصی زایمان بگیرد.

اکثر خانم‌ها بهتر است حداقل 18 ماه بین زایمان و باردارشدن مجدد صبر کنند. این زمان به بدن فرصت می‌دهد تا قبل از اینکه برای بارداری بعدی آماده شود، از آخرین بارداری خود به طور کامل بهبود یابد

معایب فاصله سنی کم بین بچه‌ها نیاز شدید و مضاعف یک کودک نوپا و یک کودک بسیار خردسال و فشاری است که به بدن مادر وارد می‌شود. وقتی دو کودک با فاصله سنی بسیار کم دارید، یعنی دو سری پوشک و تعویض دارید، دو کودک دارید که ممکن است شب‌ها نخوابند و دو کودک که هنوز باید بسیار به‌دقت و با جزئیات تغذیه شوند. خلاصه اینکه همه کارها و مسئولیت‌ها دوبرابر می‌شود؛ اما در نهایت با هم تمام می‌شوند.

اثرات بارداری و زایمان بر بدن مادر نیز شدیدتر است. بدن مادر به‌تازگی در حال ریکاوری از زایمان قبلی است و احتمالاً هنوز در دوره شیردهی به سر می‌برد. شاید مادر مجبور شود فرزند اول را زودتر از شیر بگیرد درحالی‌که هنوز آماده نیست.

پس به طور خلاصه:

مزایای فاصله سنی کمتر از دو سال بین بچه‌ها:

. پرمشغله‌ترین و خسته‌کننده‌ترین دوره بارداری و سال‌های اول بزرگ کردن بچه‌ها همه با هم تمام می‌شوند.

. بچه‌ها با هم هم‌بازی می‌شوند.

. احتمال اینکه بچه‌ها فعالیت‌های مشابهی داشته باشند بیشتر است، مثلاً بازی‌ها و برنامه‌های تلویزیونی موردعلاقه‌شان یکی است و همین شرایط را برای شما راحت‌تر می‌کند.

. وقتی در مرخصی زایمان دومتان به سر می‌برید زمان بیشتری را با فرزند اولتان هم می‌توانید سپری کنید.

. داشتن خواهر و برادر تقریباً همسن و سال بچه‌ها را خلاق‌تر می‌کند.

معایب فاصله سنی کمتر از دو سال بین بچه‌ها:

. افزایش ریسک عوارض زایمان از جمله بیشترشدن احتمال زایمان زودرس

. وقتی باردار هستید مراقبت از یک کودک خردسال خسته‌کننده و سخت می‌شود، خصوصاً اگر ذخایر کلسیم و آهن بدنتان به‌خاطر بارداری اول هنوز کم باشد.

. کودک خردسال ممکن است نسبت به کودک تازه‌متولدشده حسادت کند.

. مجبورید خیلی از کارهای شخصی فرزند اولتان را خودتان انجام دهید؛ چون هنوز خودش بلد نیست، مثلاً بستن بند کفش، لباس پوشیدن، حمام‌کردن و...

نکته:

اکثر خانم‌ها بهتر است حداقل 18 ماه بین زایمان و باردارشدن مجدد صبر کنند. این زمان به بدن فرصت می‌دهد تا قبل از اینکه برای بارداری بعدی آماده شود، از آخرین بارداری خود به طور کامل بهبود یابد.

باردارشدن مجدد قبل از 18 ماهگی خطر برخی از مشکلات سلامتی را برای جنین افزایش می‌دهد، از جمله: تولد زودرس (به دنیا آمدن نوزاد قبل از هفته 37 بارداری) و وزن کم هنگام تولد. نوزادانی که با این شرایط متولد می‌شوند در معرض خطر بیشتری برای داشتن مشکلات سلامتی طولانی‌مدت یا حتی مرگ هستند.

۲ تا ۴ سال فاصله سنی بین بچه‌ها

خیلی از پزشکان توصیه می‌کنند پیش از بارداری دومتان حداقل ۱۸ ماه صبر کنید؛ چون برای سلامت کودک دوم بهتر است. اما عیبش این است که حس برتری‌جویی خواهر یا برادر بزرگ‌تر در این حالت بیشتر و قوی‌تر بوده و والدین در این شرایط معمولاً با کودکی چالش دارند که حس برتری‌جویی و حسادتش در حال شکل‌گرفتن است و دوست دارد از کلمه «نه!» استفاده کند.

از سویی دیگر فاصله دوساله بین بچه‌ها وقتی که بزرگ‌تر شوند مزیت‌هایی دارد. این دو از نظر سنی به هم نزدیک‌ترند و به همین دلیل علاقه‌ها و سلیقه‌هایشان به‌اندازه کافی شبیه به هم هست تا از بودن با هم و بازی‌کردن با هم بیشتر لذت ببرند؛ اما همچنان هویت‌های فردی و ذائقه‌های شخصی خود را دارند.

مزایای فاصله سنی دو تا چهار سال بین بچه‌ها:

. در این شرایط، احتمال زایمان زودرس و پایین‌بودن وزن تولد نوزاد کمترین است.

. بدن شما زمان خواهد داشت تا خوب ریکاوری شود.

. اطلاعاتتان در مورد بچه‌داری و تمام کارهای مربوط به بچه‌ها به‌روزتر است.

. می‌توانید از خیلی از وسایل کودک اولتان که دیگر نیازی به آنها ندارد برای دومی هم استفاده کنید و در هزینه‌ها صرفه‌جویی نمایید.

معایب فاصله سنی دو تا چهار سال بین بچه‌ها:

. این فاصله سنی ممکن است باعث شود خواهر و برادرها با هم بازی نکنند و تا مدتی علایق مشابهی نداشته باشند.

۴ سال فاصله سنی و بیشتر

یک فاصله سنی سه‌ساله یا بیشتر بین خواهر و برادر احتمال برتری‌جویی را کمتر می‌کند. زیرا در این زمان بچهٔ بزرگ‌تر نسبت به خودش مطمئن‌تر است و بیشتر احساس امنیت می‌کند و تقریباً مستقل شده است. ضمناً بدن مادر نیز به طور کامل ریکاوری شده و عوارض بارداری و زایمان قبلی را پشت سر گذاشته است و حالا آمادهٔ بارداری دوم است.

هر چه فاصله سنی بین بچه‌ها بیشتر باشد به پدر و مادر زمان بیشتری برای ارتباط یک‌به‌یک با بچه‌ها می‌دهد. اما در این حالت احتمال هم‌بازی بودن بچه‌ها با هم کمتر خواهد بود، خصوصاً طی سال‌های اول.

مزایای فاصله سنی بیشتر از چهار سال بین بچه‌ها:

. فرزند بزرگ‌ترتان احتمالاً مدرسه می‌رود و شما زمان بیشتری برای نوزادتان دارید.

. این فاصله سنی به این معنی است که احساس نمی‌کنید سال‌های متوالی درگیر رسیدگی به کوچولوها هستید.

. فرزند بزرگ‌ترتان می‌تواند در کارهای مربوط به کودکتان به شما کمک کند.

. حسادت و خشم کمتر بین بچه‌ها وجود خواهد داشت.

معایب فاصله سنی بیشتر از چهار سال بین بچه‌ها:

. احتمالاً لازم است اطلاعاتتان راجع به بچه‌داری را به‌روز کنید؛ چون یک سری از توصیه‌ها طی زمان تغییر می‌کنند.

. فاصله بیشتر از پنج سال بین دو بارداری احتمالاً با مشکلاتی در بارداری و زایمان همراه است (نه فقط به این دلیل که مادر مسن‌تری شده‌اید)

تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه زمانی فرزند دوم داشته باشید

درست همان‌طور که تصمیم‌گیری شما و همسرتان برای داشتن اولین فرزند کاملاً شخصی است، تصمیم‌گیری در مورد فرزند دومتان نیز همین‌طور است. در مورد احساسات و توانایی‌ها و شرایطتان روراست باشید و از خودتان سؤال‌های زیر را بپرسید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید:

. خود شما چه احساسی دارید؟ احساس شما و همسرتان در مورد بچه‌دارشدن چیست؟ آیا از نظر جسمی و روانی قادرید دوباره بچه‌دار شوید؟

. بچه دوم چه تأثیری بر شرایط مالی زندگی‌تان خواهد گذاشت؟ اگر لازم باشد پرستار کودک استخدام کنید آیا توان پرداخت هزینه‌اش را دارید؟ کدام یک از شما می‌تواند برای نگهداری از بچه‌ها بیشتر در خانه بماند؟ تا چه مدت؟

. سنتان چقدر است؟ گاهی شرایط سنی وادارمان می‌کند که هر چه زودتر بچه‌دار شویم. اگر مادر بالای ۳۵ سال داشته باشد، قدرت باروری‌اش کاهش می‌یابد و فرصت برای داشتن فرزند دوم کمتر می‌شود. اگر در دهه بیست یا اوایل سی عمرتان هستید پس فرصت بیشتری برای فاصله‌گذاری مناسب بین بچه‌ها خواهید داشت بدون اینکه نگران مشکلات باروری‌تان باشید.

. آیا شما و همسرتان در مورد بچه‌دارشدن توافق دارید؟ آیا او نیز بچه دوم می‌خواهد؟ این مسئله بی‌نهایت مهم است که هر دوی شما یک نظر داشته باشید. هر دوی شما باید آمادهٔ ورود فرزند دوم باشید و او را با آغوش باز بپذیرید.

. اثری که فرزند دوم بر زندگی فرزند اولتان می‌گذارد را نیز بررسی کنید. آیا با آمدن فرزند دوم، وقت و حوصله کافی برای توجه و رسیدگی به فرزند اول، دوم و خودتان را خواهید داشت؟

همان‌طور که می‌بینید فاکتورهای زیادی در تصمیم‌گیری برای آوردن بچه دوم و سوم و... تأثیر می‌گذارند. بهترین زمان برای شما و همسرتان ممکن است بهترین زمان برای دوست شما، خواهر شما یا همکار شما نباشد؛ چون هر کسی شرایط خاص خودش را دارد. یادتان باشد از شرایط و ویژگی‌های خانواده خودتان به‌عنوان یک راهنما در تصمیم‌گیری برای آوردن یا نیاوردن فرزند دوم و سوم و... استفاده کنید تا بهترین تصمیم و برنامه را داشته باشید و در نهایت این را نیز مدنظر داشته باشید که خیلی از سختی‌ها به شیرینی داشتن یک خانواده‌ی شاد و پرجمعیت می‌ارزد.