مالاریا؛ بیماری کشنده اما با قابلیت پیشگیری

دکتر پیام طبرسی متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ عفونت در نقص ایمنی در 5 اردیبهشت ماه روز جهانی مالاریا مالاریا را یک بیماری انگلی شایع در جهان برشمرد که حذف آن یکی از اهداف سازمان جهانی بهداشت است.

این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت شیوع مالاریا در ایران گفت: این بیماری در سال‌های دور شیوع گسترده‌ای در کشور داشت اما با بهبود وضعیت بهداشت در مناطق روستایی و آندمیک مالاریا و تلاش کارشناسان بهداشت محیط و شبکه‌های بهداشتی در سالیان اخیر تا آستانه ریشه کنی مالاریا پیش رفتیم.

دکتر طبرسی افزود: بیماری مالاریا جزو بیماری های بومی محسوب می‌شود اما به مناطق خاصی اختصاص دارد.

به گفته وی روند ریشه کنی مالاریا در چند سال گذشته به دلیل همسایگی با کشورهای مالاریا خیز در حاشیه جنوب شرقی کشور(افغانستان و پاکستان)، شیوع کرونا و اختصاص تمام ظرفیت شبکه های بهداشتی به کنترل کرونا دچار اختلال شد به نحوی که امسال آمار مبتلایان به مالاریا افزایش داشته است.

این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه خاطرنشان کرد: به طور کلی مالاریا در ایران در یک وضعیت کنترلی نسبتا خوبی قرار دارد اما در برخی مناطق به خصوص مناطق جنوب شرقی متاسفانه شاهد افزایش موارد ابتلا در یکسال گذشته بودیم که وزارت بهداشت در تلاش است بیماری را در آن مناطق کنترل کرده و در راستای ریشه کنی و حذف بیماری گام بردارد.

وی با بیان این که مالاریا انواع مختلفی دارد، ویواکس و فالسیفارم را دو نوع مهم آن عنوان کرد که ویواکس معمولا باعث بروز بیماری خفیف تری می‌شود اما فالسیفارم معمولا باعث ایجاد بیماری خیلی شدید و حتی گاهی کشنده می‌شود.

روش انتقال بیماری

استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به انتقال مالاریا از طریق پشه آنوفل گفت: پشه آنوفل در آب‌های راکد و مناطقی که دارای وضعیت نامناسب بهداشتی هستند تکثیر می‌یابد.

وی افزود: پس از گزش فرد مبتلا به مالاریا توسط پشه آنوفل، انگل بیماری وارد بدن پشه می شود و این پشه با گزش‌ سایر افراد می تواند بیماری را به آنان منتقل کند و به این ترتیب باعث گسترش بیماری شود.

دکتر طبرسی خاطرنشان کرد: انتقال بیماری فقط از طریق پشه آنوفل است و فرد به فرد صورت نمی گیرد. به این معنا که در مناطقی که این پشه وجود ندارد حتی اگر فرد مبتلا به مالاریا وجود داشته باشد بیماری منتقل نمی شود.

دکتر طبرسی  مناطق آندمیک مالاریا در ایران را محدود به استان‌های جنوب شرقی کشورهم مرز با افغانستان و پاکستان برشمرد که شیوع و عدم کنترل مناسب مالاریا در این کشورها و وجود مراودات با ایران باعث انتقال مالاریا در استانهای جنوب شرقی کشور شده است.

به گفته این متخصص بیماری های عفونی در سایر نقاط کشور انتقال محلی مالاریا نداریم و اکثر موارد بیماری در استان‌های جنوب شرقی کشور و مسافران به این استان‌ها مشاهده می شود. برخی مبتلایان نیز سابقه سفر به کشورهای مالاریاخیز نظیر کشورهای آفریقایی، هند، پاکستان و... داشتند و در بازگشت به میهن دچار علایم بیماری شدند.

علایم بیماری

این استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علایم بیماری مالاریا را شامل تب، لرز و تعریق برشمرد و گفت: مسافرانی که به مناطق مالاریاخیز عزیمت کردند اگر در بازگشت دچار علایمی نظیر تب، لرز و تعریق شدند در اسرع وقت باید به مراکز بهداشتی یا پزشک متخصص عفونی مراجعه کنند تا از نظر مالاریا مورد بررسی قرار گیرند.

تشخیص

به گفته دکتر طبرسی تشخیص دقیق بیماری از طریق آزمایش خون، تهیه لام خون محیطی و مشاهده اجزای انگل در آزمایشگاه انجام می شود. در مراکز بهداشت نیز تست سریع مالاریا برای تشخیص بیماری انجام می‌شود.

درمان

این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به وجود درمان‌های موثر برای مالاریا تاکید کرد: در صورت تشخیص زودرس، بیماری بدون عارضه درمان می شود اما حتما دوره درمان باید تکمیل شود.

به گفته وی درصورت عدم شناسایی به موقع ، شدید شدن بیماری و افزایش میزان درصد انگل در خون فرد متاسفانه بیماری خطرناک و کشنده شده و با عوارض زیادی همراه خواهد بود.

پیشگیری

این استاد دانشگاه تاکید کرد: افرادی که از مناطق غیرآندمیک به مناطق آندمیک مالاریا سفر می‌کنند باید نکات ایمنی و حفاظتی را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری رعایت کنند.

دکتر پیام طبرسی به افرادی که قصد سفر به استان‌های جنوب شرقی ایران و یا کشورهای مالاریاخیز دارند تاکید کرد قبل از سفر به این مناطق می توانند بارعایت چند نکته مهم و ساده از ابتلا به مالاریا پیشگیری کنند.

وی خاطرنشان کرد: این افراد با هماهنگی مراکز بهداشتی می توانند داروی پیشگیری از ابتلا به مالاریا مصرف کنند.

دکتر طبرسی استفاده از محافظ‌های فیزیکی، پشه بند، پمادهای دفع کننده پشه، توری برای پنجره و درها، استفاده از پوشش‌ برای مناطقی از بدن که در معرض گزش پشه است را از جمله نکاتی برشمرد که می توانند خطر گزش پشه آنوفل و ابتلا به بیماری را کاهش دهند.

دکتر پیام طبرسی در خاتمه سخنان خود کنترل مالاریا را وابسته به وضعیت بهداشتی محیط دانست و یادآور شد که هرچه تلاش شهرداری ها و متولیان بهداشت محیط جامعه در راستای بهبود وضعیت بهداشتی محیط بیشتر باشد، منجر به کاهش مخزن‌های این پشه خواهد شد و در نتیجه کنترل و ریشه کنی بیماری مالاریا موفق ترخواهد بود.