آیا مایکروویو مواد غذایی را سرطان زا می‌کند؟
بررسی علمی تأثیر مایکروویو بر سلامت غذاها و بدن.
استفاده از مایکروویو به دلیل سرعت و سهولتی که در گرم کردن و پخت غذا ارائه می‌دهد، در زندگی‌های مدرن بسیار رایج شده است. اما همواره نگرانی‌هایی در مورد ایمنی استفاده از این دستگاه و احتمال سرطان‌زا بودن آن مطرح بوده است. در این مقاله به بررسی علمی و جامع این موضوع می‌پردازیم که آیا واقعاً مایکروویو مواد غذایی را سرطان‌زا می‌کند یا خیر.
مایکروویو چگونه کار می‌کند؟
مایکروویو با استفاده از امواج الکترومغناطیسی با فرکانس بالا، مولکول‌های آب موجود در غذا را به ارتعاش در می‌آورد. این ارتعاش باعث ایجاد اصطکاک بین مولکول‌ها و در نتیجه گرم شدن غذا می‌شود. این امواج با امواج رادیویی و تلویزیونی از یک جنس هستند، اما فرکانس بالاتری دارند.
آیا امواج مایکروویو خطرناک هستند؟
نکته‌ی کلیدی اینجاست که امواج مایکروویو، برخلاف اشعه ایکس یا گاما، از نوع امواج غیریونیزان هستند. امواج یونیزان انرژی کافی برای تغییر ساختار DNA سلول‌ها و ایجاد جهش‌های ژنتیکی که می‌توانند منجر به سرطان شوند را دارند. اما امواج غیریونیزان این قابلیت را ندارند.
آیا پخت غذا در مایکروویو باعث از بین رفتن مواد مغذی می‌شود؟
پخت و پز به هر روشی (جوشاندن، سرخ کردن، پخت در فر و مایکروویو) می‌تواند تا حدی باعث از بین رفتن برخی از مواد مغذی حساس به حرارت مانند ویتامین C و برخی از ویتامین‌های گروه B شود. اما مطالعات نشان داده‌اند که مایکروویو در مقایسه با روش‌های پخت طولانی‌مدت با حرارت بالا، می‌تواند حتی میزان حفظ برخی از مواد مغذی را بهبود بخشد، زیرا زمان پخت کوتاه‌تر است.
نگرانی‌های رایج در مورد مایکروویو و سرطان:
نشت امواج: یکی از نگرانی‌ها، نشت امواج مایکروویو از دستگاه است. خوشبختانه، دستگاه‌های مایکروویو استاندارد، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امواج درون محفظه دستگاه باقی بمانند. در صورت سالم بودن دستگاه و بسته شدن صحیح درب آن، میزان تشعشعی که از دستگاه خارج می‌شود، بسیار ناچیز و بی‌خطر است.
استفاده از ظروف نامناسب: استفاده از ظروف پلاستیکی نامناسب در مایکروویو می‌تواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی مضر از پلاستیک به داخل غذا شود. توصیه می‌شود از ظروف مخصوص مایکروویو که دارای نشان ایمنی هستند، استفاده کنید. ظروف شیشه‌ای و سرامیکی نیز گزینه‌های مناسبی هستند.
تغییر ساختار مولکولی غذا: این تصور غلط وجود دارد که مایکروویو ساختار مولکولی غذا را تغییر می‌دهد و آن را سرطان‌زا می‌کند. همانطور که گفته شد، مایکروویو فقط مولکول‌های آب را به حرکت در می‌آورد و هیچ تغییری در ساختار شیمیایی اصلی غذا ایجاد نمی‌کند که منجر به سرطان شود.
نکات مهم برای استفاده ایمن از مایکروویو:
از دستگاه‌های استاندارد و سالم استفاده کنید.
از بسته شدن صحیح درب دستگاه اطمینان حاصل کنید.
از ظروف مخصوص مایکروویو، شیشه‌ای یا سرامیکی استفاده کنید.
از گرم کردن غذا در بسته‌بندی‌های پلاستیکی یا فلزی خودداری کنید.
به هنگام روشن بودن دستگاه، فاصله‌ی مناسب از آن را رعایت کنید (حدود یک متر).
در صورت خرابی دستگاه، از تعمیر آن توسط افراد متخصص اطمینان حاصل کنید.
با استناد به شواهد علمی موجود، هیچ مدرک معتبری مبنی بر سرطان‌زا بودن مستقیم امواج مایکروویو برای انسان یا تغییر ساختار غذا به گونه‌ای که سرطان‌زا شود، وجود ندارد. نگرانی‌های اصلی مربوط به استفاده‌ی نادرست از دستگاه و ظروف نامناسب است که با رعایت نکات ذکر شده، می‌توان از آنها جلوگیری کرد. بنابراین، استفاده‌ی صحیح و اصولی از مایکروویو خطری برای سلامتی ندارد.
نکته مهم: این مقاله صرفاً جنبه‌ی اطلاع‌رسانی دارد و جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص نیست. در صورت هرگونه نگرانی در مورد سلامتی خود، با پزشک مشورت کنید.
