دیابت نوع ۱ و ۲؛ تفاوت‌ها و روش‌های کنترل

دیابت یک بیماری مزمن است که بر نحوه تنظیم قند خون (گلوکز) توسط بدن تأثیر می‌گذارد. گلوکز منبع اصلی انرژی بدن است و انسولین هورمونی است که به انتقال گلوکز از خون به سلول‌ها برای تولید انرژی کمک می‌کند. در دیابت، بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به طور مؤثر از انسولین تولید شده استفاده کند. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲.

تفاوت‌های اصلی دیابت نوع ۱ و ۲:

علت:

دیابت نوع ۱: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آنها را از بین می‌برد. در نتیجه، بدن قادر به تولید انسولین نیست یا بسیار کم تولید می‌کند.

دیابت نوع ۲: ترکیبی از مقاومت به انسولین (یعنی سلول‌ها به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهند) و کاهش تدریجی تولید انسولین توسط پانکراس است. در این نوع، بدن انسولین تولید می‌کند، اما یا به اندازه کافی نیست یا سلول‌ها به آن پاسخ نمی‌دهند.

شروع:

دیابت نوع ۱: معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی تشخیص داده می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.

دیابت نوع ۲: معمولاً در بزرگسالی تشخیص داده می‌شود، اما شیوع آن در کودکان و نوجوانان نیز به دلیل افزایش چاقی و کم‌تحرکی در حال افزایش است.

نیاز به انسولین:

دیابت نوع ۱: افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای زنده ماندن، نیاز به تزریق انسولین دارند، زیرا بدن آنها قادر به تولید انسولین نیست.

دیابت نوع ۲: افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است در ابتدا با رژیم غذایی، ورزش و داروهای خوراکی کنترل شوند، اما در نهایت ممکن است به انسولین نیز نیاز پیدا کنند.

عوامل خطر:

دیابت نوع ۱: عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی در ابتلا به دیابت نوع ۱ نقش دارند.

دیابت نوع ۲: عوامل ژنتیکی، اضافه وزن یا چاقی، کم‌تحرکی، سابقه خانوادگی و سن بالا از عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند.

علائم دیابت نوع ۱ و ۲:

علائم دیابت نوع ۱ معمولاً به سرعت ظاهر می‌شوند، در حالی که علائم دیابت نوع ۲ ممکن است به تدریج و در طول زمان بروز کنند. علائم مشترک بین هر دو نوع عبارتند از:

تشنگی بیش از حد

تکرر ادرار

افزایش اشتها

کاهش وزن ناخواسته

تاری دید

خستگی

کندی بهبود زخم‌ها

بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها و پاها

روش‌های کنترل دیابت نوع ۱:

از آنجا که بدن در دیابت نوع ۱ انسولین تولید نمی‌کند، درمان اصلی آن انسولین درمانی است. این شامل تزریق انسولین به صورت روزانه با استفاده از سرنگ، قلم انسولین یا پمپ انسولین است.

سایر روش‌های کنترل دیابت نوع ۱ عبارتند از:

پایش مداوم قند خون: اندازه‌گیری منظم قند خون با استفاده از دستگاه گلوکومتر.

رژیم غذایی: رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل که شامل کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم باشد.

ورزش: انجام فعالیت بدنی منظم به کنترل قند خون کمک می‌کند.

روش‌های کنترل دیابت نوع ۲:

کنترل دیابت نوع ۲ معمولاً با تغییر در سبک زندگی آغاز می‌شود:

رژیم غذایی: رعایت یک رژیم غذایی سالم و کنترل میزان کربوهیدرات مصرفی.

ورزش: انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته.

کاهش وزن: کاهش وزن در صورت اضافه وزن یا چاقی می‌تواند به بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.

در صورتی که تغییر در سبک زندگی برای کنترل قند خون کافی نباشد، پزشک ممکن است داروهای خوراکی یا انسولین تجویز کند.

عوارض دیابت کنترل نشده:

عدم کنترل مناسب دیابت می‌تواند منجر به عوارض جدی شود، از جمله:

بیماری‌های قلبی عروقی: افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری‌های عروق محیطی.

آسیب به کلیه‌ها (نفروپاتی دیابتی): می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.

آسیب به اعصاب (نوروپاتی دیابتی): می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز، درد و مشکلات گوارشی شود.

آسیب به چشم‌ها (رتینوپاتی دیابتی): می‌تواند منجر به نابینایی شود.

مشکلات پا: افزایش خطر عفونت، زخم و در موارد شدید، قطع عضو.

اهمیت تشخیص و مدیریت دیابت:

تشخیص زودهنگام و مدیریت صحیح دیابت برای جلوگیری از عوارض جدی آن بسیار مهم است. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایش‌های لازم، می‌تواند نوع دیابت شما را تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را تجویز کند.

منابع:

فرق دیابت نوع یک و دو چیست؟ تفاوت علت ابتلا و علائم هر کدام - دکتر مایکو

دیابت نوع ۱ و ۲ چه تفاوت‌هایی دارند؟ - آزمایشگاه نانو

دیابت نوع یک و نوع دو را بهتر بشناسیم (قسمت اول) - شرکت فریر آسا طب

فرق بین دیابت نوع یک و دیابت نوع دو چیست + علائم و پیشگیری - آدوراطب

تفاوت بین دیابت نوع 1 و 2: علل و مراقبت - Medicover Hospitals

این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.