آیا دیابت قابل پیشگیری است؟ نکات کلیدی که باید بدانید
دیابت نوع ۲ تا حد زیادی با تغییر سبک زندگی و اتخاذ عادات سالم قابل پیشگیری است.
دیابت یک بیماری مزمن است که بر نحوه استفاده بدن از قند خون (گلوکز) تأثیر می‌گذارد. دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲. دیابت نوع ۱ یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می‌کند. در حال حاضر، هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از دیابت نوع ۱ وجود ندارد. اما در مورد دیابت نوع ۲، داستان متفاوت است.
پیشگیری از دیابت نوع ۲:
دیابت نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت است و معمولاً در بزرگسالان رخ می‌دهد. در این نوع دیابت، بدن یا انسولین کافی تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به درستی از انسولین تولید شده استفاده کند (مقاومت به انسولین). خوشبختانه، تحقیقات نشان داده‌اند که تغییر سبک زندگی می‌تواند تأثیر چشمگیری در پیشگیری از دیابت نوع ۲ داشته باشد.
نکات کلیدی برای پیشگیری از دیابت نوع ۲ عبارتند از:
حفظ وزن سالم: اضافه وزن و چاقی یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند. حتی کاهش مقدار کمی از وزن (حدود ۵ تا ۷ درصد) می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
رژیم غذایی سالم و متعادل:
کاهش مصرف قند و شکر: مصرف زیاد قند و شکر، به خصوص در نوشیدنی‌های شیرین، می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش دهد.
مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده: کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل، حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات نسبت به کربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید، برنج سفید و شیرینی‌ها، دیرتر هضم می‌شوند و باعث افزایش ناگهانی قند خون نمی‌شوند.
افزایش مصرف فیبر: فیبر موجود در میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات به کنترل قند خون، کاهش کلسترول و بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کند.
کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده و ترانس: این چربی‌ها که بیشتر در غذاهای فرآوری شده، فست فودها و غذاهای سرخ شده یافت می‌شوند، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت را افزایش دهند.
مصرف چربی‌های سالم (غیراشباع): چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون، آووکادو، آجیل و دانه‌ها برای سلامت قلب و عروق مفید هستند.
فعالیت بدنی منظم:
ورزش منظم به کنترل وزن، بهبود حساسیت به انسولین و کاهش قند خون کمک می‌کند.
حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته (مانند پیاده‌روی سریع، شنا یا دوچرخه‌سواری) توصیه می‌شود.
ترک سیگار:
سیگار کشیدن خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ و سایر بیماری‌های جدی را افزایش می‌دهد.
خواب کافی:
کمبود خواب می‌تواند باعث اختلال در سطح قند خون و افزایش خطر ابتلا به دیابت شود.
مدیریت استرس:
استرس مزمن می‌تواند بر سطح قند خون تأثیر بگذارد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق می‌توانند مفید باشند.
پیش دیابت چیست؟
پیش دیابت وضعیتی است که در آن سطح قند خون بالاتر از حد طبیعی است، اما هنوز به اندازه‌ای بالا نیست که به عنوان دیابت تشخیص داده شود. پیش دیابت یک زنگ خطر است و نشان می‌دهد که شما در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع ۲ هستید. خوشبختانه، با تغییر سبک زندگی، می‌توان از پیشرفت پیش دیابت به دیابت نوع ۲ جلوگیری کرد.
آزمایش‌های غربالگری دیابت:
آزمایش‌های غربالگری دیابت می‌توانند به تشخیص زودهنگام دیابت یا پیش دیابت کمک کنند. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
آزمایش قند خون ناشتا (FBS): این آزمایش سطح قند خون را پس از حداقل ۸ ساعت ناشتا بودن اندازه‌گیری می‌کند.
آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): این آزمایش سطح قند خون را قبل و بعد از نوشیدن یک محلول قندی اندازه‌گیری می‌کند.
آزمایش هموگلوبین A1c (HbA1c): این آزمایش میانگین سطح قند خون را در طی ۲ تا ۳ ماه گذشته نشان می‌دهد.
چه کسانی باید آزمایش غربالگری دیابت انجام دهند؟
افراد زیر بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند و باید آزمایش غربالگری انجام دهند:
افراد بالای ۴۵ سال
افراد دارای اضافه وزن یا چاقی
افراد دارای سابقه خانوادگی دیابت نوع ۲
افراد دارای سابقه بیماری‌های قلبی عروقی
زنانی که سابقه دیابت بارداری داشته‌اند
افراد کم‌تحرک
در حالی که دیابت نوع ۱ قابل پیشگیری نیست، دیابت نوع ۲ تا حد زیادی با تغییر سبک زندگی قابل پیشگیری است. با رعایت نکات ذکر شده، می‌توانید خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل توجهی کاهش دهید و سلامت خود را بهبود بخشید.
منابع:
انواع دیابت و روش پیشگیری از آن چیست؟ - دکترتو
پیش دیابت چیست - عدد دیابت خاموش - علائم و درمان پیش دیابت | انجمن دیابت گابریک
دیابت نوع ۲ - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پیشگیری از دیابت + چند راهکار ساده برای زندگی بدون دیابت | مجله هومکا
این اطلاعات صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای مشاوره پزشکی حرفه‌ای در نظر گرفته شود. همیشه برای تشخیص و درمان هرگونه مشکل پزشکی با پزشک خود مشورت کنید.
