پشت‌پرده رانت زباله‌های پایتخت
طلای کثیف هم لقب گرفته، چرا که برای بسیاری ثروتهای کلانی ایجاد کرده است، ثروتی که از زباله من و شمای شهروند و از تلاش زباله گردهای خرده‌پایی که تا کمر درون مخازن زباله خم می شوند؛ بدست می‌آید.
این ثروت کثیف پنهان در حالی عاید تعداد محدودی می شود که سالهاست کشورهای دیگر این طلای کثیف را نه به نفع عده‌ای معدود،بلکه در راستای منافع همه مردم شهر استفاده می‌کنند و این زباله ها را به انرژی یا سایر دستاوردهای مورد نیاز جامعه تبدیل کرده‌اند.
سالهاست که کشورهای دیگر از زباله، انرژی تولید می کنند و البته در این میان شهرداری تهران نیز ازابتدای دهه 90 تولید انرژی از زباله را در دستور کار قرار داده اما حالا نایب رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی نه تنها از عدم تولید برق از زباله خبر می دهد بلکه از پشت پرده جلسات شهرداری در این باره می‌گوید و معتقد است سازمان پسماند شهرداری تهران با اینکه مدیریت طلای کثیف را برعهده دارد نه تنها در آمدزا نیست، از ردیف بودجه سالانه 1400 میلیارد تومانی این سازمان در بخش هزینه‌ای خبر می‌دهد.
محمد مهدی تندگویان در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به ناکارآمدی شهرداری در کسب درآمد از زباله های تولیدی پایتخت نشینان با بیان اینکه شهرداری تهران به راحتی می تواند از زباله های پایتخت درآمد پایدار کسب کند اما در راستای تحقق این مهم اقدامی موثری نمی کند، گفت: شهرداری می تواند از زباله های پایتخت درآمد پایدار داشته باشد اما در این چهار سال که از عمر دوره چهارم شورای شهر می گذرد؛ نتوانستیم شهرداری را مجاب کنیم که از کمک شرکت ها و تیم های کارشناسی استفاده کند تا در مسیر کسب درآمد گام بر دارد.
وی با بیان اینکه در دنیا از زباله، برق تولید می کنند و همچنین در تولید کود، کمپوست و حتی برخی ظروف و مواد شیمیایی از زباله ها بهره می گیرند بگونه ای که یک سوم زباله ها قابلیت تبدیل به کمپوست که سرشار از مواد آلی و عناصر مورد نیاز گیاه است را دارد، افزود: این درحالی است که در شهر تهران هنوز زباله ها به روش سنتی و دستی جمع اوری شده و در مراکز مختلف اطراف شهر دپو می شوند و هیچ استفاده ای از آنها نمی شود.
تندگویان با بیان اینکه شهرداری در سالهای اخیر تولید برق از زباله را در دستور کار داشته اما به بهانه اینکه وزارت نیرو نرخ مناسبی برای خرید برق تولیدی از زباله پرداخت نمی کند و تولید برق توجیه اقتصادی ندارد این کار را رها کرده، گفت: این درحالی است که شهرداری می تواند با انعقاد تفاهم نامه ای با وزارت نیرو، برق مورد استفاده خود در ساختمان ها، بوستان و... را از طریق زباله های شهر تامین کند و از این طریق از پرداخت به وزارت نیرو بابت تامین برق معاف شود.
وی ادامه داد: این توقف در حالی است که در دنیا از 20 درصد زباله ها برق تولید می شود و از مابقی زباله ها نیز سایر فرآورده‌ها را تولید می کنند اما در تهران روزانه حدود 7000 تن زباله تولید می شود اما به دلیل سوءمدیریت از بین می روند در حالی که حداقل می توان از این زباله ها،کود وکمپوست مورد نیاز فضای سبز شهر را تامین کرد.
تندگویان افزود: همچنین جایگاه‌های اختصاص یافته موجود برای جمع آوری پسماند خشک کارایی لازم و مناسب را در سطح شهر نداشته است و این درحالی است که وظیفه مردم حمل زباله خشک تا این مراکزنیست وشهرداری در قبال این خدمت عوارض سالیانه دریافت می‌کند و باید تمهیداتی بیندیشد تا پسماند خشک از منازل مردم جمع آوری شود.
وی با بیان اینکه شهرداری تاکنون هیچ اقدام موثری در راستای استفاده بهینه از زباله های پایتخت انجام نداده است گفت: حتی بارها شرکت های خارجی اعلام کرده‌اند که حاضرند به تهران آمده و با راه اندازی نیروگاه و تجهیز آن، به روش BOT از زباله های پایتخت برق و فرآورده‌های کودی تولید کنند اما با اینکه در ابتدا شاهد اشتیاق نمایندگان این شرکت ها هستیم اما در ادامه می بینیم که پس از برگزاری چندین جلسه با مسئولان سازمان پسماند و معاونت خدمات شهری،نمایندگان با دلسردی جلسه را ترک کرده و به جمع بندی نهایی نمی رسند.
تندگویان با بیان اینکه عدم نشان دادن چراغ سبز به شرکت های خارجی از سوی شهرداری در زمینه بهره برداری از زباله های شهر در حالی است که در اوایل آغاز به کار شورای چهارم، معاون فنی وقت سفرهایی به کشورهای رومانی،اتریش و آلمان برای بررسی کارخانجات زباله سوز داشته اما دستاوردی حاصل نشد ادعا کرد: به نظر می رسد دلیل بن بست رسیدن جلسات و رایزنی ها، رانتی است که در زباله وجود دارد و برخی ها از زباله های پایتخت نشینان ثروت اندوزی می کنند و این منافع افراد خاص سبب شده که هنوز هم زباله های شهر به صورت دستی و سنتی تفکیک شده و هیچ اقدامی در راستای بهره وری بیشتر از زباله ها صورت نگیرد.
وی در ادامه با بیان اینکه می توان از طریق زباله های شهر به درآمد پایدار برسیم اظهار کرد: در همه دنیا سازمانی به مانند پسماند درآمدزا است اما متاسفانه باید به شهروندان شهرمان اعلام کنم که سازمان پسماند شهرداری تهران با اینکه مدیریت طلای کثیف را برعهده دارد نه تنها در آمدزا نیست بلکه در بودجه دارای ردیف است و سالانه 1400 میلیارد تومان به این سازمان در بخش هزینه ای پرداخت می‌شود.
نایب رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران در ادامه با انتقاد از نحوه تفکیک زباله از مبداء با بیان اینکه شهرداری هیچ جایگاه یا مخزنی برای تفکیک زباله ندارد و نهایتا هنگامه شب همه زباله ها در یک مخزن ریخته و مجددا مخلوط می شوند تصریح کرد: شهرداری طی این سالها با صرف هزینه های گزاف تبلیغات زیادی در مورد تفکیک زباله از مبداء انجام داده است و از خانواده ها خواسته در خانه تفکیک زباله را انجام دهند اما لازم به یادآوری است که شهرداری هیچ مخزن و جایگاهی برای زباله های تفکیک شده ندارد و نهایتا در زمان جابجایی زباله ها اعم از تفکیک شده و نشده آنها در یک مخزن ریخته شده و مخلوط می شوند و حال جای سوال است که وقتی شهرداری امکانات تفکیک را ندارد چرا از شهروندان درخواست تفکیک می کند؟.
تندگویان در مورد رانت زباله‌ای شهرداری افزود: شهرداری از زباله ها تاکنون یک ریال هم درآمدزایی نداشته است و این در حالی است که می بینیم در سایه غفلت، بی توجهی و یا حتی چشم بستن شهرداری، زباله های تر و خشک توسط زباله جمع کن ها تفکیک شده و در مراکزی خرید و فروش می شود که منافع بسیاری دراین چرخه تامین می شود و می بینیم که حتی سهمیه رانت پرداخت می شود وگرنه علت مقاومت شهرداری برای حضور شرکت های معتبر چیست؟.
وی با بیان اینکه طی سالهای اخیر این موضوع را پیگیری کرده اما پاسخ قانع کننده‌ای از سوی شهرداری و معاونت خدمات شهری دریافت نکرده است گفت: مکاتباتی نیز با کمیسیون سلامت شورای شهر به عنوان کمیسیون مرتبط، پیرامون این ابهامات داشته ام و در تذکرات خود نیز بارها به موضوع لزوم ساماندهی زباله های شهر صحبت کرده ام اما هیچ نتیجه ای حاصل نشده است چرا که شاهد یک مقاومت پنهان در سازمان پسماند هستیم و این ابهامات باید روشن شود.
زباله را طلای کثیف می نامند و مشخص نیست سود حاصل از این طلای کثیف در پایتخت به جیب چه کسانی واریز می شود و حال باید دید شورای شهر چهارم در روزهای پایانی قعالیت خود می تواند پرده از این راز بردارد یا اینکه باید چشم امید به شورای پنجم داشت.
