«گلابی» های برجام در صنعت هوایی ایران
دوران تحریم ظالمانه هسته‌ای، به‌خصوص در ماه‌های آخر آن، دوران بسیار سخت و دشواری بود. در حالی که تمام صنایع و بخش‌های مهم کشور تحت فشار این تحریم‌ها بودند، این صنعت هوایی کشور بود که با تحمل فشارهایی مضاعف، علاوه‌بر مشکلات داخلی، بار سنگین حفظ جان و مال مردم را در شرایط سخت و بغرنج به دوش می‌کشید.
این روزها فضای تبلیغات انتخاباتی کشور به‌گونه‌ای پیش می‌رود که گویی آن دوران که هواپیماها را با ترس و واهمه به آسمان می‌فرستادیم و با هراس بر زمین می‌نشاندیم، فراموش شده است. در ماه‌های آخر تحریم، شرایط به گونه‌ای رقم خورده بود که حتی حرفه‌ای‌ترین مهندسان و مکانیک‌های هواپیما نیز با شکایت از فرسوده بودن قطعات و شرایط نابسامان هواپیماها برای پرواز بارها نسبت به خطراتی که جان مردم را تهدید می‌کند، هشدار می‌دادند. متاسفانه این روزها در حالی از خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی کشور به‌عنوان فعالیت‌های ۴درصدی و اشرافی‌گری نام می‌برند که در همان روزها هواپیماهای کشور به‌دلایل فنی مختلف با ۱۵۰ تا ۲۰۰ مسافر یا دچار حادثه می‌شدند یا تن به ریسک بالای یک سفر هوایی پرخطر را می دادند.
در این اوضاع و در حالی که سیاسی‌کاری، جای مباحث منطقی را گرفته است، اکثر کارشناسان صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور خواستار وارد نشدن کاندیداهای ریاست‌جمهوری به مباحث فنی و تخصصی هستند و اقدامات دولت در این حوزه را بسیار مثبت و چشمگیر ارزیابی می‌کنند.
ازسرگیری ارائه سوخت به هواپیماهای ایرانی در اکثر فرودگاه‌های اروپایی: اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی بود که سوخت‌رسانی به هواپیماهای ایرانی نیز به بندهای تحریم افزوده شد. اگرچه برخی این موضوعات را مایه شوخی و تمسخر قرار دادند، اما اهل فن خبر از تهدیدی بزرگ برای صنعت هوایی کشور و جان مسافران می‌دادند. این تحریم در همان روزهای اولیه سال ۲۰۱۶ و به لطف برجام از میان برداشته شد.
افزایش پروازها و برقراری پرواز مستقیم به کشور: در حالی که در دوران تحریم و انزوای خبری از پروازهای خارجی و مستقیم نبود اما این روزها خبرهای خوشی از گوشه و کنار به گوش می‌رسد. از پروازهای مستقیمی که در ماه‌های اخیر راه‌اندازی شده است می‌توان به پرواز شیراز – وین، ایران – قرقیزستان، تهران – بارسلونا، تهران – بیشکک، گرگان آکتائو و … نام برد.
ایجاد مسیرهای جدید خطوط پروازی ایران به اروپا: هنوز یادمان نرفته است که برای رفتن به یکی از کشورهای بزرگ اروپایی باید ۲ تا ۳ مسیر هوایی تغییر می‌دادیم تا به مقصد برسیم. امروز دیگر خبری از آن دردسرها نیست و می‌توان به طور مستقیم به شهرهای بنامی چون لندن، پاریس، فرانکفورت، آمستردام و دیگر شهرها پرواز مستقیم داشت.
تعمیرات و تهیه قطعات هواپیما به طور مستقیم و به قیمت ارزان‌تر: در ماه‌های آخر دوران تحریم هسته‌ای، مهندسان پرواز و تکنسین‌های تعمیر و نگهداری هواپیما بارها در مورد خطرات پرواز با هواپیماهای فرسوده‌ای که دیگر نفس‌هایشان به شمارش افتاده بود، هشدار می‌دادند. امروز دیگر خبری از این نگرانی‌ها نیست و دیگر برای تامین قطعات مورد نیاز هواپیما، قطعه مورد نظر را از لاشه هواپیماهای قدیمی قبرستان‌های هوایی درنمی‌آوریم، بلکه آنها به‌طور مستقیم از شرکت‌های معتبری چون رولزرویس، جنرال‌الکتریک و … وارد می‌کنیم.
تفاهم اولیه با بوئینگ برای خرید ۸۰ فروند هواپیما: ۲۱ آذرماه ۱۳۹۵ بود که قرارداد ایران‌ایر و بوئینگ برای خرید ۸۰ فروند هواپیما با تائید دولت آمریکا در حضور وزیر راه‌و‌شهرسازی و مدیران ارشد بوئینگ به امضا رسید، قراردادی استراتژیک و حیاتی با آمریکایی‌ها که در سال‌های پس از انقلاب شکوهمند اسلامی بی‌سابقه بوده است. از نکات قابل‌توجه این قرارداد، سنگ‌اندازی آمریکایی‌ها در برابر ایرباس بود، به طوری که با وجود مذاکرات پیشرو ایرباس با ایران‌ایر، این بوئینگ بود که موفق به امضای قرارداد نخست با ایران شد.
قرارداد خرید ۱۰۰ فروند هواپیما از ایرباس: ۱۱ روز پس از امضای قرارداد با بوئینگ، این بار نوبت ایرباس بود که ۱۰۰ فروند هواپیمای فوق‌پیشرفته خود را در مراسمی تشریفاتی به ایران بفروشد. گفتنی است تا امروز سه فروند از ایرباس‌های خریداری‌شده وارد کشور شده‌اند.
قرارداد خرید ۲۰ فروند هواپیما از اِی‌تی‌آر: هواپیماهای اِی‌تی‌آر را می‌توان مناسب‌ترین گزینه برای پروازهای کوتاه‌برد و میان‌برد داخلی دانست. مسئولان ایران‌ایر هم‌زمان با آغاز مذاکرات با ایرباس و به موازات آن، نسبت به خرید ۲۰ فروند هواپیما از شرکت ایتالیایی اِی‌تی‌آر اقدام کردند که درنهایت قرارداد آن در تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۹۶ به امضا رسید تا پروازهای داخلی نیز با تغییرات عمده و مثبتی روبه‌رو شوند.
تامین مالی هواپیماهای خریداری‌شده: از آنجا که هزینه خرید هواپیما و نوسازی ناوگان کشور، آن هم با وجود تخفیفاتی که شامل حال ایران‌ایر شد، سر به فلک می‌کشید، دولت یازدهم تصمیم گرفت با استفاده از بانک‌های خارجی و تامین مالی آنها نسبت به اجاره به شرط تملیک این هواپیماها اقدام کند تا هزینه خریدشان از عواید حاصل از فعالیت ناوگان تامین شود. در این صورت نیاز بود تا دولت با مذاکره با بانک‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی آنها را نسبت به سرمایه‌گذاری در صنعت هوایی ایران ترغیب کند که خوشبختانه این‌گونه هم شد.
