بیماری‌هایی که ریه‌هایتان را هدف قرار داده‌اند

 بیماری‌های ریوی از شایع‌ترین بیماری‌ها در سراسر جهان است،  اختلالی که بر اثر عواملی مختلف از جمله سیگار کشیدن، عفونت و ژنتیک به جان دستگاه تنفسی فرد مبتلا افتاده و نفس کشیدن را برای او تنگ می‌کند.

در حالت کلی، یک بیماری ریوی ممکن است باعث درگیری مجاری تنفسی، بافت ریه یا عروق خونی شود؛  معمولا ترکیبی از این اختلالات در بسیاری از بیماری‌های تنفسی دیده می‌شود، بیماری‌های انسدادی ریه در حقیقت جزو دسته‌ای از بیماری‌هاست که بر مسیر‌های تنفسی و هوایی تأثیر می‌گذارد.

گاهی بیماری تنفسی در نتیجه آسیب به پرده جنب (پلورا)، حفره پلورال یا ماهیچه‌ها و اعصاب تنفسی ایجاد می‌شود؛ ریه‌ها مهم‌ترین قسمت دستگاه تنفسی هستند که در عمل تبادل گاز‌های تنفسی جهت تأمین اکسیژن بافت‌های مختلف بدن و دفع کربن دی‌اکسید نقش دارند.

علی ارغوانی متخصص داخلی اظهار کرد: بیماری‌های تنفسی را می‌توان به 3 دسته بیماری‌های انسدادی ریوی، بیماری‌های محدود کننده ریوی و بیماری‌های عروقی ریوی تقسیم کرد؛ برونشیت مزمن نوعی از بیماری‌های مزمن انسدادی ریه است که با سرفه مزمن شناخته می‌شود، این بیماری ناشی از التهاب مزمن در برونش‌ها (نایژه) است.

علائم بروز برونشیت مزمن

این متخصص داخلی درباره علائم بروز برونشیت مزمن، بیان کرد: علائم شایع، شامل سرفه مکرر، تنگی نفس، خلط و تنفس سطحی است؛ سیگار کشیدن یکی از عوامل افزایش خطر بروز برونشیت مزمن است، که افراد باید حتما از آن دوری کنند.

ارغوانی ادامه داد: آمفیزم به معنی نابودی پارانشیم ریوی است که به از بین رفتن خاصیت ارتجاعی ریه و از بین رفتن دیواره آلوئول‌های ریه منجر می‌شود؛ در ادامه از اتصال چند آلوئول، حفره‌ای بزرگ ایجاد خواهد شد که موجب کاهش سطح تنفسی و اِشکال در جذب اکسیژن می‌شود، با از بین رفتن کشش شعاعی ریه، مجاری هوایی روی هم افتاده (کولاپس شده) و در نهایت با پر شدن ریه از هوا محدودیت جریان هوا در این اندام و گیر افتادن هوا در آنها ایجاد می‌شود.

وی افزود: پس از این اتفاق فضا‌های تنفسی بزرگتر و بول‌های آمفیزمی تشکیل می‌شوند؛ آمفیزم، یکی از اجزای اصلی بیماری مزمن انسدادی ریه است؛ به عبارت دیگر آمفیزم، آسیب‌های ریوی هستند که باعث حبس هوا در ریه شده و مشخصه بارز این نوع بیماری انسدادی مزمن ریه مشکل در بیرون دادن هواست.

این متخصص داخلی با اشاره به سیگار کشیدن به‌عنوان علت بروز بیماری آمفیزم، گفت: علائم بیماری آمفیزم شامل تنگی نفس، کاهش وزن و  سرفه و تنفس سیبیلانت (دارای صفیر) است.

ارغوانی درباره بیماری برونشکتازی، گفت: برونشکتازی بیماری مزمن و ماندگار گشاد شدن نایژه‌های درون شش‌هاست؛ این بیماری، عفونت ناگهانی مسیر‌های تنفسی است  و معمولا عاملی ویروسی دارد که طی آن ناحیه اشاره شده درگیر می‌شود، در ادامه این قسمت فراخ و ملتهب شده و قابل روی هم خوابیدن (کلاپس) می‌شود، در نایژه فراخی، اغلب عامل بیماری‌زایی مانند عفونت‌های مکرر با انسداد مجاری تنفسی موجب آسیب به نایژه‌ها و نایژک‌ها می‌شود.

وی تشریح کرد: فیبروز سیستیک نوعی دیگر از بیماری‌های ریوی است که در آن ترشحات مخاطی به‌خوبی از درون نایچه‌ها پاک نمی‌شود و جمع شدن مخاط باعث عفونت مکرر ریه می‌شود. این بیماری از شایع‌ترین و جدی‌ترین اختلالات ژنتیکی است که در هر ۲ تا ۳ هزار تولد، یک نوزاد را مبتلا می‌کند.

این متخصص داخلی با تاکید بر اینکه در اختلال فیبروز سیستیک ترشحات ریه، لوزالعمده، کبد، روده و دستگاه تناسلی غلیظ و چسبنده می‌شود، گفت: این در حالی است که در افراد طبیعی این ترشحات غالباً رقیق و غیرچسبنده است، همچنین میزان نمک موجود در ترشحات غدد عرق نیز افزایش یافته و در واقع نمک موردنیاز بدن از طریق عرق دفع می‌شود.

علائم بروز بیماری فیبروز سیستیک چیست؟

ارغوانی ادامه داد: در بیماری فیبروز سیستیک، سرفه همراه با خلط، خس خس سینه و عفونت ریه‌ها و در مواردی، سینوزیت و پولیپ‌های بینی نیز مشاهده می‌شود؛ سایر علائم بیماری عبارتند از دل درد‌های عود کننده، کاهش وزن، اختلال در گوارش غذا، انسداد روده، تهوع و استفراغ، اسهال چرب، نارسایی در رشد و درگیری کبد.

وی ادامه داد: بیماری‌های ریوی که بر کیسه‌های هوا آلوئول‌ها تأثیر می‌گذارند، در مسیر‌ها و لوله‌های انتقال هوا شاخه شاخه شده و در آخر به کیسه‌های هوایی به نام آلوئول می‌رسند؛ این کیسه‌های هوایی بیشترین بافت ریه را تشکیل می‌دهند، بیماری‌های ریوی که بر این کیسه‌ها تأثیر می‌گذارند، شامل بیماری‌های ذات الریه، بیماری سل، آمفیزم، ورم ریوی و سرطان ریه هستند.

این متخصص اطفال درباره ذات‌الریه، اظهار کرد: ذات الریه یا سینه پهلو بیماری است که معمولا در آن کیسه‌های هوایی توسط باکتری‌ها دچار عفونت خواهند شد، به عبارت دیگر، ذات‌الریه وضعیت التهابی ریه است که عمدتاً کیسه‌های میکروسکوپی هوا موسوم به آلوئول‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علت  بروز ذات الریه چیست؟

محمدرضا غلامحسینی متخصص ریه با اشاره به اینکه باکتری‌ها، شایع‌ترین علت سینه پهلو اکتسابی است، گفت: در حدود ۵۰ درصد از موارد استرپتوکوک سینه پهلو علت بیماری شناخته شده است؛ در بزرگسالان، ویروس‌ها حدود یک‌سوم و در کودکان حدود ۱۵ درصد از موارد سینه پهلو را موجب می‌شوند.

وی افزود: عواملی که معمولاً در بروز ذات‌الریه دخیل هستند عبارتند از راینوویروس‌ها، کوروناویروس‌ها، ویروس آنفلوآنزا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)، آدنوویروس، و پاراآنفلوآنزا.

سینه پهلو قارچی غیرمعمول است، اما معمولاً در افراد مبتلا به تضعیف سیستم ایمنی ناشی از ایدز، داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی یا به دلیل سایر مشکلات پزشکی رخ می‌دهد.

این متخصص ریه با تاکید بر اینکه انگل‌های مختلف می‌تواند ریه‌ها را به ذات‌الریه مبتلا کند، گفت: توکسوپلاسما گوندی، استرونگیلوئید استرکورالیس، آسکاریس، و پلاسمودیوم مالاریا انگل‌هایی هستند که فرد را به ذات‌الریه مبتلا می‌کنند؛ این ارگانیسم‌ها به‌طور معمول از طریق تماس مستقیم با پوست، بلع، یا از طریق یک حشره ناقل وارد بدن خواهد شد.

غلامحسینی یادآوری کرد: پیشگیری از بروز بیماری ذات‌الریه شامل واکسیناسیون، اقدامات زیست محیطی و درمان مناسب سایر مشکلات درمانی و بهداشتی است.