در میزگرد ایرنا بررسی شد؛ چرا خراسان شمالی سهم خود از گردشگری را نگرفته است

 بر اساس اعلام مسئولان، این استان از نظر آمار عبور مسافران و تردد گردشگران در میانه های جدول استان های کشور قرار دارد اما سهم مردم آن از صنعت گردشگری و اقتصاد این صنعت، بسیار ناچیز است. 
ایرنای خراسان شمالی در میزگردی، به موضوع ماندگاری مسافر در استان پرداخته و با حضور چهار تن از صاحبنظران و فعالان این حوزه، زوایای مختلف این بخش را بررسی کرده است.
ضعف زیرساخت های حمل و نقل و فرهنگ مسافرت، عدم آموزش قشرهای مختلف در این خصوص و معرفی نشدن جاذبه های استان از جمله موانع رونق اقتصاد گردشگری در این استان عنوان می شود.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی، رئیس هیات مدیره جامعه حرفه ای اقامتگاه های بومگردی خراسان شمالی و رئیس هیات مدیره انجمن راهنمایان گردشگری خراسان شمالی از حاضران در میزگرد ایرنا بودند.

* چه قوت هایی داریم؟
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی گفت: این منطقه، گنجینه فرهنگ ها و قومیت ها است و مردم ما از ترک، تات، فارس و ترکمن بدون هیچ مشکلی با هم و در کنار هم زندگی می کنند. 
احمد آذری با اشاره به اینکه تنوع فرهنگ ها و قومیت ها موجب تنوع غذا، آیین ها و رسوم این استان شده، افزود: اینها ظرفیت هایی است که باید از آن بهره ببریم. 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی هم در این باره گفت: یکی از نقاط قوت خراسان شمالی برای جذب گردشگر، آب و هوای خوب و مناسب آن است. 
علی کاظمی افزود: این آب و هوا برای ساکنان فلات مرکزی ایران بسیار جذابیت دارد. اما مردم فلات ایران که قصد عزیمت به مشهد را دارند، عمدتا با هواپیما سفر می کنند، از این رو استان خراسان شمالی، با همه قابلیتهایش، سهمی از سفر آنان ندارد.
وی با بیان اینکه با توجه به ظرفیت ها، به آینده گردشگری خراسان شمالی خوش بین هستم، اظهار داشت: پدیده تازه ای در گردشگری در حال روی دادن و ذائقه گردشگران در حال تغییر است و آن اینکه فضای مجازی، فرهنگ سفر را تغییر داده است و ما باید تلاش کنیم سهم خود را از اقتصاد گردشگری بگیریم. 
کاظمی گفت: اکنون کویرنوردی مورد اقبال قرار گرفته است که در این زمینه ظرفیت هایی مناسب در استان داریم و پیش بینی می شود در دهه آتی، ذائقه ها به فرهنگ جامعه شناسی تغییر یابد.
وی افزود: گردشگری فرهنگی یکی از انواع گردشگری است که طرفداران خود را دارد و خراسان شمالی با داشتن تنوع در فرهنگ، آیین و قومیت ها می تواند مقصد این گردشگران باشد.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی خاطرنشان کرد: شاخه گردشگری غذا یا شکم گردی هم در حال شکل گیری است که با توجه به تنوع فرهنگ ها و قومیت ها، دست ما در این زمینه پر است.

* آیا می توان ماندگاری مسافران چندروزه کرد
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی در این باره گفت: حضور مسافر و عبور گردشگران از استان به منزله آب روانی است که باید آن را قدر دانست و از آن بهره گرفت. 
آذری اظهار داشت: ما هنوز نتوانسته ایم از پتانسیل ها و ظرفیت های گذر مسافران از استان بهره ببریم و در این باره کارهای انجام نشده زیاد است. 
وی افزود: آموزش و پرورش هر ساله در طرح های نوروزی و تابستانی تلاش دارد با خدمات رسانی به مسافرانی که در مدارس اسکان داده می شوند، به معرفی این منطقه کمک کند. 
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی گفت: اما باید با همکاری و هم افزایی اقداماتی در دستور کار باشد که این استان از گذرگاه به مقصد گردشگران بدل شود. 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی هم گفت: برخی افراد در نشست ها، می گویند که باید ماندگاری مسافر را به چند روز افزایش دهیم که حرفی غیرکارشناسی است و کسانی که این حرف را می زنند، یا گردشگری را نمی شناسند، یا استان را و یا با هر دو نا آشنا هستند.
کاظمی اظهار داشت: در علم جغرافیا، مقوله ای به نام حوزه نفوذ داریم که برخی از مناطق، بویژه ابرشهرها، بر شهرهای پیرامونی خود نفوذ داشته و به عبارتی بر آنها سایه می اندازند. 
وی با بیان اینکه حوزه نفوذ، دارای عملکرد در دامنه اقتصادی، دامنه فرهنگی، دامنه اجتماعی و حتی دامنه سیاسی است و خارج شدن از این حوزه نفوذ، امری سخت و زمان بر است، افزود: به طور مثال، خیلی ها در سفر به شمال، مینودشت و علی آباد را رد می کنند تا به بابلسر برسند در صورتی که این شهرهای عبوری هم جاذبه دارند اما دامنه نفوذ شمال، به نوعی این حوزه است. 
وی گفت: از این نگاه، خراسان شمالی همچنان در دامنه نفوذ خراسان رضوی تعریف می شود و ما باید تلاش کنیم تا با معرفی جاذبه های خود، بتدریج زمان رهایی خود از دامنه نفوذ اقتصادی خراسان رضوی را کاهش دهیم. 

* مشکلات ماندگاری مسافر 
کاظمی با اشاره به اینکه یکی دیگر از مواردی که سبب می شود یک نقطه به عنوان گذر و مکانی، مقصد سفرها باشد، فرهنگ مسافرت است، خاطرنشان کرد: اصولا سفر ما ایرانی ها، مبدا و مقصدی است. یعنی طول راه برای ما جزو سفر محسوب نمی شود و به همین علت، از نظر مسافر، بین راه ماندن و شب را جایی گذراندن، اتلاف وقت است.
وی تصریح کرد: یکی از مصادیق این امر، این است که در مسیر بزرگراه جنگل گلستان تا انتهای فاروج، جایگاه های پمپ بنزین همه در سمت راست محور ایجاد شده است. از جوزک، مهمانک، کریک، باباامان تا ادامه مسیر وضعیت همین است. 

* فرعی بودن جاذبه ها 
کاظمی اظهار داشت: برخی از جاذبه های استان، از جاده اصلی فاصله دارد. جاذبه هایی همچون روستای رویین، میاندشت جاجرم و یا گلیل و سرانی شیروان، از جاده اصلی فاصله دارند.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: این جاذبه ها باید با نصب تابلوهایی در جاده ها به مسافران عبوری معرفی شود اما در این زمینه هم با مشکل روبه رو هستیم و تابلوهای ما در جاده ها کم است. 

* گردشگری نیاز به آموزش دارد 
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی با بیان اینکه مردم ما باید رفتار با گردشگران را آموزش ببینند، گفت: البته این به این معنا نیست که مردم ما مهمان نوازی یاد ندارند اما باید دانست هر گردشگر یک سفیر و یک ارزیاب از خدمات رسانی ها و طرز رفتار ما برای دیگر گردشگران است. 
آذری اظهار داشت: مسافران نقاط قوت و مهمان نوازی و رضایت از پذیرایی ها را برای افراد معدود تعریف و تبیین می کنند اما در صورت نارضایی و گلایه از رفتار ما، آن را به هر صورت و برای ده ها نفر مطرح می کنند.
وی تصریح کرد: در این شراط هر مسافر ناراضی می تواند افراد بسیاری را از سفر و ماندن در این استان منصرف کند. 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی هم با بیان اینکه ما باید گردشگران خوبی باشیم تا گردشگران را نگه داریم، گفت: گستاخی فرهنگی یا احساس نارضایی از مهمان بعضا وجود دارد، آنجا که میزبان احساس کند که مهمان و گردشگر برایش اذیت و زحمت دارد و سودی از مسافر نصیبش نمی شود، ممکن است به مسافر به عنوان مزاحم بنگرد.
کاظمی اظهار داشت در این باره باید آموزش های لازم به مردم داده شود و این امر نهادینه شود که حضور هر گردشگر به معنی منفعت و سود اقتصادی برای منطقه است. 
وی تصریح کرد: رانندگان تاکسی، مردم، مغازه داران و راهنمایان بوم گردی و مکان های اقامتی، همه باید آموزش لازم را ببینند. 

* مشکلات اقتصاد گردشگری
کاظمی، ضعف زیرساخت ها را از مشکلات اقتصاد گردشگری در استان عنوان کرد و گفت: برای استفاده از ظرفیت های موجود، باید زیرساخت ها رونق گیرد و در این استان، خدمات جاده ای ضعیف است و در مسیر گردشگران مجتمع ها و کمپینگ های قوی نداریم.
وی با بیان اینکه برای تبدیل شدن به مقصد گردشگری، باید زیر ساخت ها قوی شود، اظهار داشت: وقتی پروازهای فرودگاه لغو می شود و یا ساعات توقف قطار در ایستگاه راه آهن جاجرم مشکل دارد، نمی توان به اهداف رسید. برای مقصد شدن باید زیرساخت های حمل و نقل ریلی، هوایی و جاده ای تقویت شود.

*جاذبه های انسان ساز 
کاظمی اظهار داشت: در استان جاذبه های انسان ساز از جمله جاذبه های شهری نداریم. بجنورد چه مکان جذابی برای مسافر دارد؟ کدام فضای سبز و یا بوستان زیبایی برای جذب مسافر دارد؟ نه مرکز خرید مناسب، نه تنوع موزه ای و نه میدان جالب و جذابی دارد.
وی افزود: برای بهبود وضعیت بوستان باباامان در دهه های اخیر چه اقدامی شده؟ بوستان بش قارداش که اصلا تغییری نداشته، سال های سال است درخواست شده این بوستان به بخش خصوصی واگذار شود اما این کار انجام نشده است. 

* راهکارها باید کوتاه مدت باشد
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی گفت: تمام برنامه هایی که مطرح شد، راهکارهای بلندمدت است و ما نیاز داریم که برنامه های میان مدت و کوتاه مدت برای افزایش ماندگاری مسافر داشته باشیم. 
آذری اظهار داشت: خراسان شمالی سرشار از ظرفیت ها است سالانه 15 تا 20 میلیون مسافر از این استان گذر می کنند و حیف است که از این ظرفیت عظیم استفاده نشود. 
وی با بیان اینکه به لحاظ آمار تردد مسافر، این استان در میانه جدول استان های کشور است، افزود: یکی از مواردی که می تواند برای مسافر جذاب باشد اجرای برنامه های موسیقی مقامی است که استان ما در این حوزه توانمندی های لازم را دارد.
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی تصریح کرد: این استان دارای تنوع قومی و فرهنگی است و تنوع فرهنگ ها، غذا، موسیقی و صنایع دستی ما هم یکی از داشته ها است و هر فرد در حد توان خود باید کمک کند، تا اقتصاد گردشگری استان از این وضعیت بیرون آمده و رونق گیرد.

* مجتمع های خدماتی باید تقویت شوند 
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی گفت: در این مسیر راهکارهای کوتاه مدت هم مد نظر است، یکی از آنها، تغییر فرهنگ بازار است، زیرا بازار، در جلب رضایت مسافران و ماندگاری آنان تاثیرگذار است. 
کاظمی افزود: بازار بجنورد از ساعت 13 تا 17 عصر بسته می شود که این خود یک آسیب است و اگر به جای مسئولان مربوط بودم، ساعت فعالیت بازار را تغییر می دادم.
وی اظهار داشت: یکی از برنامه های قابل اجرا در کوتاه مدت، ایجاد و تقویت مجتمع های خدمات جاده ای است که باید با ارائه تسهیلات، سرمایه گذاری در این زمینه افزایش یابد. 
وی تصریح کرد: باید ضرب الاجل تعیین شود و کمبودها در زمینه مجتمع های بین راهی رفع شود.
کاظمی تصریح کرد: یکی از بسترهای استفاده اقتصادی از گذر مسافران، فروش محصولات در حاشیه جاده است اما در این باره مشکلات متعددی برای روستاییان و افرادی که در حاشیه جاده نسبت به فروش محصولات خود مبادرت دارند، وجود دارد.
وی افزود: بارها پیشنهاد و پیگیری شده تا مکانی برای فروش محصولات محلی در حاشیه جاده ها مشخص شود اما هنوز این امر به انجام نرسیده است،
وی، راه اندازی خیابان غذا، را یکی از راهکارها برای توسعه گردشگری عنوان کرد و گفت: یافتن توقفگاه در شهرها از مشکلات مسافران است. در این زمینه محوطه مدارس یکی از ظرفیت ها است و از این محل می توان درآمد بسیاری کسب کرد. 

* استفاده از توان راهنمایان گردشگری 
رئیس هیات مدیره انجمن راهنمایان گردشگری خراسان شمالی هم خواستار استفاده از توان راهنمایان کارت دار شد.
صادق معصومیان گفت: یکی از مشکلات این است که جاذبه ها یا معرفی نشده اند و یا اقدامات در این باره ضعیف است، این استان حتی به مسئولان و مهمانانی که برای شرکت در همایش ها و برنامه های مختلف به استان سفر می کنند، معرفی نمی شود.
وی با اشاره به ظرفیت های آموزش و پرورش برای اسکان مسافران در نوروز اظهار داشت: از این اداره کل انتظار می رود در معرفی جاذبه های استان به مسافران همکاری داشته باشد.
رئیس اداره تعاون و امور رفاهی اداره کل آموزش و پرورش خراسان شمالی اظهار داشت: این اداره آمادگی دارد تا نسبت به توزیع بروشورها برای معرفی جاذبه ها و توانمندی های استان اقدام کند.
آذری تصریح کرد: این اقدام امسال در پایگاه های اسکان نوروزی هفت شهرستان استان انجام می شود. 
رئیس هیات مدیره جامعه حرفه ای اقامتگاه های بومگردی خراسان شمالی نیز خواستار حمایت مسئولان از فعالیت اقامتگاه های بومگردی شد و گفت: درخواست ما این است برای حمایت از فعالیت بخش خصوصی، مسافران و گردشگران به این اقامتگاه ها سوق داده شوند و دستگاه های دولتی از پذیرش مهمان خودداری کنند.
علی وصالی اظهار داشت: اگر ادارات، اردوها و گل گشت های خود را به اقامتگاه های بومگردی احاله دهند، کمک شایانی به رونق این بخش کرده اند.
خراسان شمالی در حدفاصل قطب سیاحتی شمال کشور و مشهدالرضا (ع) واقع شده که سالانه در ایام تعطیلات نوروز مسافران و زائران زیادی از این خطه تردد می کنند.
تاکنون در این استان هشت هزار و 700 جاذبه گردشگری در حوزه های مختلف شناسایی شده است.
این استان در شمال شرق کشور قرار دارد.