۶ عادت آسیب‌رسان به کلیه‌ها + ۳ نکته تکمیلی

یکی از مهم‌ترین نکاتی که در زمینه حفظ سلامت کلیه‌ها و پیشگیری از ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها وجود دارد، رعایت برخی نکات تغذیه‌ای و کنار گذاشتن عادت‌های نادرست روزانه است. به همین دلیل در این مطلب به بررسی رایج‌ترین عادت‌های نادرستی می‌پردازیم که می‌توانند سلامت کلیه‌ها را به خطر بیندازند.

۱- مصرف بیش از اندازه داروهای مسکن

انواع داروهای مسکن که معمولاً بدون نسخه به فروش می‌رسند، شاید بتوانند در مدت کوتاهی انواع دردهای شما را درمان کنند اما همین داروها به‌عنوان یکی از عوامل اصلی به خطر انداختن سلامت کلیه‌ها معرفی شده‌اند. داروهای مسکن زمانی تأثیر منفی بیشتری بر سلامت کلیه‌ها می‌گذارند که شما از یک نوع بیماری کلیوی هم رنج ببرید. از این‌رو، توصیه می‌شود عادت به مصرف مداوم داروهای مسکن به‌صورت خودسرانه و بیش از اندازه را کنار بگذارید و به جای آن از روش‌های جایگزین کاهش درد مانند ریلکس کردن یا کمتر کار کشیدن از عضوی که به دلیل فعالیت زیاد دچار درد شده، کمک بگیرید.

۲- عادت به استفاده از نمک‌پاش

یکی از عادت‌های نادرستی که باعث آسیب‌دیدگی کلیه‌ها می‌شود، عادت به مصرف غذاهای خوش‌نمک و شور است. متأسفانه برخی افراد عادت به استفاده مداوم از نمک‌پاش دارند و حتی قبل از چشیدن غذا ترجیح می‌دهند روی آن نمک بپاشند. بهتر است بدانید رژیم‌های غذایی سرشار از سدیم، علاوه بر افزایش احتمال ابتلا به فشارخون، می‌توانند شدیداً سلامت کلیه‌های شما را به خطر بیندازند. متخصصان توصیه می‌کنند عادت به مصرف نمک را با رو آوردن به سبزی‌های معطر یا ادویه‌ها برای طعم دادن به غذا از سرتان بیرون کنید. از طرف دیگر، توصیه می‌شود برای استفاده کمتر از نمکپاش، آن را سر میز غذا یا کنار میوه‌ها قرار ندهید. اگر فردی در خانه شما نمی‌تواند عادت مصرف نمک را کنار بگذارد، می‌توانید مقدار کمی نمک داخل نمکپاش بریزید و بقیه آن را با ترکیبات سفید دیگری مانند آرد برنج یا آرد ذرت پر کنید.

۳- مصرف غذاهای فراوری‌شده و کنسروی

متأسفانه زندگی ماشینی این روزها باعث شده بسیاری از افراد شاغل به استفاده مداوم از غذاهای فرآوری شده، غذاهای کنسروی و غذاهای آماده یا نیمه‌آماده رو بیاورند. بیشتر غذاهای فرآوری شده، مخصوصاً غذاهای کنسروی یا گوشت‌های فرآوری شده مانند انواع سوسیس، کالباس، همبرگر، ناگت و... حجم قابل توجهی از سدیم و فسفر را در خود جا داده‌اند. بهتر است بدانید افزایش سطح سدیم در برنامه غذایی مستقیم با ابتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی یا نارسایی کلیه همراه است. از طرف دیگر، اگر فردی زمینه ابتلا به بیماری‌های کلیوی را داشته باشد یا مبتلا به بیماری‌های کلیوی باشد باید سطح مصرف فسفر را در برنامه غذایی روزانه‌اش کاهش دهد. نتایج تحقیقات نشان داده‌اند زمانی که میزان دریافت سدیم از طریق مصرف غذاهای فرآوری‌شده در بدن بالا می‌رود، احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی و مشکلات استخوانی هم بیشتر می‌شود. از این‌رو، توصیه متخصصان این است که مصرف غذاهای فرآوری‌شده، آماده و کنسروی را به یک تا دو بار در ماه محدود کنید و حتماً همراه با این غذاها به اندازه کافی (حداقل نصف بشقاب) سبزیجات تازه بخورید. ضمن اینکه بهتر است در روزهایی که وقت کمتری برای آشپزی دارید، غذاهایی فوری اما سالم مانند پنیر، تخم‌مرغ، عسل و انواع مربا را جایگزین غذاهای فرآوری‌شده کنید.

۴- ننوشیدن آب کافی

زمانی که شما در طول روز آب کافی می‌نوشید، کلیه‌ها امکان دفع سدیم و سموم را به دست می‌آورند. از طرف دیگر، بسیاری از مطالعات ثابت کرده‌اند عادت به نوشیدن آب کافی از دوران کودکی، راه خوبی برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه است. نوشیدن آب کافی در طول روز، به ایجاد تعادل در میزان آب و الکترولیت‌های بدن کمک می‌کند و باعث می‌شود سلامت کلیه‌ها کمتر به خطر بیفتد. از نظر متخصصان، بهترین حالت برای نوشیدن آب برای حفظ سلامت کلیه‌ها، مصرف روزانه ۵/۱ تا ۲ لیتر آب است. شما می‌توانید این آب را از طریق نوشیدن آب، غذاهای مایع، انواع سبزی‌های تازه و چای بسیار رقیق دریافت کنید.

۵- مصرف بیش از اندازه انواع گوشت‌ها

مصرف انواع گوشت‌های قرمز، سفید و منابع پروتئینی دریایی، راه خوبی برای دریافت آمینواسیدهای ضروری، اسیدهای چرب امگا ۳، آهن هم، روی و ویتامین ۱۲B است. این ترکیبات می‌توانند به پیشگیری از ابتلا به کم‌خونی، کاهش تمرکز، خستگی‌های مداوم و ضعف‌های عضلانی کمک کنند. با این حال، تحقیقات فراوانی نشان داده‌اند رو آوردن به مصرف بیش از اندازه گوشت‌ها می‌تواند با ایجاد حالتی به نام اسیدوز، باعث به خطر افتادن سلامت کلیه‌ها شود. اسیدوز، حالتی است که کلیه‌ها در آن نمی‌توانند با سرعت کافی اسیدها را از بدن دفع کنند بنابراین مصرف فراوان گوشت‌ها با افزایش سطح اسید در خون شدیداً به سلامت کلیه‌ها آسیب می‌رساند. توصیه متخصصان این است که مصرف گوشت قرمز به ۲ وعده در هفته، گوشت سفید به ۲ وعده در هفته و گوشت ماهی به ۲ تا ۳ وعده در هفته محدود شود. هر وعده مصرفی معادل حدوداً ۱۰۰ گرم محاسبه می‌شود. علاوه بر این، بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به اسیدوز، مصرف فراوان میوه‌ها و سبزی‌ها را کنار گوشت‌ها فراموش نکنید.

۶- نشستن بیش از اندازه

آیا می‌دانید یکی از دلایل به خطر افتادن سلامت کلیه‌ها نشستن بیش از اندازه است؟ تحقیقات فراوانی وجود رابطه مستقیم بین نشستن طولانی‌مدت و ابتلا به بیماری‌های کلیوی را ثابت کرده‌اند اما مطالعات به‌درستی این را نشان نمی‌دهند که دقیقاً چرا نشستن می‌تواند سلامت کلیه‌ها را به خطر بیندازد. برخی محققان بر این باورند یکجانشینی باعث افزایش فشارخون، کاهش گردش خون و کاهش سوخت‌وساز قندها در بدن می‌شود و شاید همین مسئله سلامت کلیه‌ها را به خطر می‌اندازد. با این حساب، بهتر است برای حفظ سلامت کلیه‌ها بعد از هر ۳۰ دقیقه نشستن، حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه از جای خود بلند شوید و کمی راه بروید یا فعالیت خود را در حالت ایستاده یا در حال درجا زدن ادامه دهید.

یادتان باشد که...

تمام موارد تغذیه‌ای که به آن‌ها اشاره شد، برای افراد سالم و به‌منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های کلیوی است. اگر شما به بیماری‌های کلیوی مبتلا هستید باید مصرف پتاسیم و فسفر در رژیم غذایی‌تان محدود باشد و حتماً درباره نوع رژیم غذایی متناسب با بیماری‌تان با پزشک معالجتان مشورت کنید.

۳ نکته تکمیلی

۱- سیگار نکشید: حتماً بیشتر شما می‌دانید سیگار کشیدن می‌تواند شدیداً تأثیری منفی بر سلامت قلب و ریه‌ها داشته باشد اما آیا می‌دانید همین سیگار می‌تواند سلامت کلیه‌های شما را هم به خطر بیندازد؟ میزان پروتئین موجود در ادرار افرادی که سیگار می‌کشند، بیشتر از افراد سیگاری است و همین مسئله می‌تواند نشان‌دهنده آسیب‌دیدگی کلیه‌ها باشد.

۲- کمتر قند بخورید: شاید گمان کنید برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های کلیوی فقط کاهش مصرف نمک می‌تواند کمک‌کننده باشد. این در حالی است که مصرف قند بالا در رژیم غذایی با بالا بردن احتمال ابتلا به فشارخون و دیابت، نتیجه‌ای جز آسیب‌دیدگی کلیه‌ها ندارد. افرادی که به فکر سلامت کلیه‌های خودشان هستند، باید تا حد امکان مصرف قند و شکر و خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های حاوی شکر افزوده را در برنامه غذایی خود به حداقل ممکن برسانند.

۳- به اندازه کافی بخوابید: تقریباً کمتر کسی گمان می‌کند نداشتن خواب کافی می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی کلیه‌ها شود اما مطالعات فراوانی نشان داده‌اند داشتن خواب شبانه کامل و عمیق، ارتباط مستقیمی با بهبود عملکرد کلیه‌ها دارد. زمانی که شما به اندازه کافی در طول ۲۴ ساعت نمی‌خوابید، چرخه خواب و بیداری تمامی ارگان‌های بدن، از جمله کلیه‌ها، به هم می‌ریزد و فعالیت بیش از اندازه این عضو بدن، احتمال به خطر افتادن سلامتش را بالاتر می‌برد.