بهترین زمان برای اجابت دعا چه زمانی است؟

ماه مبارک رمضان، ماه دعا و مناجات به درگاه خداوند است. ماهی است که انسان مؤمن قرب بیشتری به درگاه پروردگار دارد و دعایش به استجابت نزدیک‌تر است. رسول خدا صلی الله علیه و آله بهترین وقت دعا در این ماه پر برکت را در اوقات نماز معرفی کرده، می‌فرماید «وَ ارْفَعُوا إِلَیْهِ أَیْدِیَکُمْ بِالدُّعَاءِ فِی أَوْقَاتِ صَلَاتِکُمْ‌ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ یَنْظُرُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَی عِبَادِهِ یُجِیبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ یُلَبِّیهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ یُعْطِیهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ یَسْتَجِیبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ»؛ یعنی (در ماه رمضان) در اوقات نماز، دست‌های خود را به دعا بردارید، زیرا که وقت نماز بهترین ساعت‌هاست و در این اوقات، حق تعالی با رحمت، به بندگانش می نگرد و اگر با او مناجات کنند، پاسخشان دهد و چنانچه او را ندا کنند لبیکشان گوید و اگر از او بخواهند عطا کند و چون او را بخوانند مستجابشان کند.

    پیامبر صلی الله علیه و آله چند علت را برای دعا هنگام نماز معرفی می‌کنند که عبارتند از: 1. افضل ساعت‌ها و لحظه‌هاست 2. خداوند در این وقت با نظر رحمت به بندگان نگاه می‌کند 3. پاسخ به مناجات بندگان می‌دهد 4. ندای آنها را لبیک می‌گوید 5. به خواهندگان عطا می‌کند 6. دعای آنها را استجابت می‌کند.

هرچند این موارد در غیر ماه رمضان مصداق دارد، اما از آنجایی که ماه رمضان، ماه قرب بیشتر به خداوند است و همچنین حجاب‌های اخلاقی و رفتاری انسان کمتر و نورانیت این ایام بیشتر است، دعاها زودتر به اجابت می‌رسد و متقابلاً، فرد مؤمن درک بهتری نسبت به اجابت دعاهای خود خواهد داشت.

نکته دیگر درباره «نظر رحمت» خداوند به بندگان است که سبب می‌شود دعای فرد مؤمن سهل تر به اجابت برسد. «نظر رحمت» به این معناست که خداوند گناهان و خطاهای بندگان را در نظر نمی‌گیرد و بی‌منت به او عطا می‌کند؛ لذا نظر رحمت یعنی عطای بی‌منت خداوند به بندگانی که مرتکب خطاها و گناهانی شده‌اند، اما در عین حال از او امید عفو و بخشش دارند. در فرازی از دعای ندبه نیز از خداوند درخواست می‌کنیم با نظر رحمت به ما نگاه کند: «وَ انْظُرْ اِلَیْنٰا نَظْرَةً رَحیمَةً، نَسْتَکْمِلُ بِهَا الْکَرٰامَةَ عِنْدَکَ ثُمَّ لاٰ تَصْرِفْهٰا عَنّٰا بِجُودِکَ»؛ یعنی مهربانانه به ما نظر کن، تا به وسیله آن، مقام خود را نزد تو به کمال رسانیم، سپس به جود و بخششت نظرت را از ما بر نگردان.