عقبگرد دلار

اقبال بانک‌های مرکزی جهان به دلار رو به کاهش است و ارزهای امن‌تر نظیر ین ژاپن و فرانک سوئیس و همچنین یوان چین در حال گرفتن جای اسکناس سبز هستند. آن‌طور که داده‌های جدید صندوق بین‌المللی نشان می‌دهد، سهم دلار از ذخایر ارزی جهان در پایان سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ به ۵۹ درصد رسیده است تا بدین ترتیب بیشترین کاهش فصلی سهم دلار در ۲۵ سال اخیر به ثبت برسد. از سوی دیگر روند افزایش سهم یوان چین از ذخایر ارزی جهان کماکان ادامه دارد و این ارز حدود ۲.۳ درصد کل ذخایر را تشکیل می دهد که ۰.۱ درصد بیشتر از رقم ثبت شده در فصل قبل است.

در حالی که مشکلات مالی کشورهای مختلف در نتیجه مقابله با کرونا تشدید شده است، به نظر می رسد آمریکا به دلیل در اختیار داشتن قدرت چاپ دلار دست بازتری در مقایسه با بسیاری از رقبا برای مدیریت بحران فعلی داشته باشد. در ژاپن که سطح تولیدات ناخالص داخلی هنوز فاصله زیادی از زمان قبل از آغاز بحران کرونا دارد، دولت این کشور اعلام کرد سیاست های پولی و مالی فعلی را دست کم تا پایان امسال ادامه خواهد داد و این مساله باعث تضعیف موقعیت ین شده است. در بین دیگر رقبای دلار نیز فرانک به دلیل فاصله صادارات سوییس تا قبل بحران کرونا، در موضع ضعیف تری قرار دارد.  

افزایش سنگین مخارج دولت ها احتمال ایجاد یک بحران بدهی فراگیر را در سطح جهان تقویت کرده است. آنتونی گوترش- دبیر کل سازمان ملل- با اشاره به ریسک های بر سر راه توسعه پایدار جهان گفت: چشم انداز رشد پایدار خیلی محتمل نیست. به گفته گوترش سال قبل تنها شش کشور جهان حجم بدهی های خود را کاهش دادند. کشورهای با درآمد پایین و متوسط رو به پایین در نتیجه کرونا استقراض بیشتری کرده اند و اکنون در توانایی آن ها برای بازپرداخت بدهی ها به کشورهای ثروتمند شبهه جدی وجود دارد. این مساله می تواند به موجب خود یک بحران بدهی جدید را در سطح جهان ایجاد کند.

نگرانی از توزیع نامتوازن واکسن کرونا در نقاط مختلف به ویژه کشورهای با درآمد کمتر باعث افزایش مجدد تقاضا برای دارایی های امن تر شده است. صندوق بین المللی پول در همین رابطه هشدار داده است که اختلاف قابل توجهی در پیشرفت واکسیناسیون در نقاط مختلف جهان وجود دارد و این مساله رشد اقتصادی جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. طبق برآورد این نهاد، خسارت ناشی از شیوع کرونا برای اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۲۵ چیزی در حدود ۲۲ تریلیون دلار خواهد بود اما انتظار می رود رشد اقتصادی امسال و سال اینده در بسیاری از کشورها مثبت باشد.

روابط چین با کشورهای غربی بار دیگر دچار تنش های جدیدی شده است. پس از اعمال تحریم های متقابل چین و اتحادیه اروپا علیه یکدیگر بر سر مسائل حقوق بشری، چین ۹ فرد و چهار نهاد انگلیسی را تحریم کرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که انگلیس شماری از اشخاص چینی را به دلیل نقض حقوق بشر در منظقه سین کیانگ تحریم کرد. چین بزرگ ترین شریک تجاری آمریکا و اتحادیه اروپا است و افزایش تنش های بین طرفین می تواند به مانند دوره ترامپ بر مراودات تجاری و حجم سرمایه گذاری های متقابل دو طرف تاثیر منفی بگذارد.  

سخنان جدید ژانت یلن- وزیر خزانه داری آمریکا- نشان می دهد که دولت بایدن تصمیم گرفته است تا درامدهای خود را حتی به بهای کندتر شدن رشد اقتصادی افزایش دهد تا کمی از سرعت نگران کننده روند افزایشی کسری بودجه دولت بکاهد. یلن با بیان اینکه اقتصاد آمریکا حتی پس از پایان همه گیری کرونا نیز تا مدتی درگیر پیامدهای آن خواهد بود، افزود که وی کاملا از توسعه برنامه های افزایش مالیاتی در آینده دفاع می کند. دموکرات ها پیش از این هم با برنامه های کاهش مالیاتی که در دولت ترامپ به اوج خود رسید و مورد حمایت جمهوری خواهان بود، مخالفت کرده بودند.

مشاهده جهش‌های اخیر این ویروس در نقاط مختلف و همچنین افزایش مبتلایان نشان می دهد که باید مدت زمان بیشتری را برای پایان کار کرونا با اقتصاد جهانی در نظر گرفت. بانک جهانی هشدار داده است که تا پایان امسال بین ۵۵ تا ۶۳ میلیون نفر در سراسر جهان تحت تاثیر کرونا دچار وضعیت فقر مطلق خواهند شد. در برنامه این بانک با هدف کاستن از تبعات اقتصادی کرونا که از آوریل سال قبل شروع شده و تا ماه ژوئن ادامه خواهد داشت ۵۵ میلیارد دلار اعتبار تخصیص داده شده است که به ۱۳۰ کشور وام پرداخت می شود.

جروم پاول - رییس بانک مرکزی  آمریکا - در سخنانی با ابراز امیدواری نسبت به احیای بخش قابل توجهی از اقتصاد آمریکا تا پایان امسال، گفته است در نتیجه وادار شدن دولت و بانک مرکزی به افزایش مخارج خود و تزریق نقدینگی، افزایش نرخ تورم تا پایان سال اجتناب ناپذیر خواهد بود اما مدیریت تقاضا مساله مهمی است که پس از عادی شدن شرایط باید به آن توجه کرد تا از اوج گیری بیشتر تورم جلوگیری شود. پاول بار دیگر به سرمایه گذاران اطمینان خاطر داد که ابزارهای لازم برای مدیریت تورم در اختیار بانک مرکزی این کشور است.  

بازار ارز در هفته های اخیر تحت تاثیر افزایش نگرانی ها از طولانی تر شدن احیای رشد اقتصادی در بین معامله گران بوده و همین مساله هم ارزهای امن تر را به مقصدی جذاب تر برای معامله گران تبدیل کرده است. برای نخستین بار در طول سال جاری بازدهی ین ژاپن در برابر یورو مثبت شده و فرانک سوییس نیز به پیشروی خود ادامه داده است. برخی از تحلیل گران ارز معتقدند فرانک امسال بهترین عملکرد را از نظر بازدهی در بین ارزهای اصلی خواهد داشت، هرچند که دلار نیز از نیمه دوم سال عملکرد بهتری از ابتدای سال خواهد داشت.  

تاکنون بیش از ۱۲۹ میلیون و ۱۲۱ هزار و ۵۷ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین دو میلیون و ۸۲۰ هزار و ۹۳۹ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۵۶۴ هزار و ۳۶۲ نفر، برزیل با ۳۱۷ هزار و ۹۳۶ نفر، مکزیک با ۲۰۲ هزار و ۶۳۳ نفر، هند با ۱۶۲ هزار و ۹۰۵ نفر و انگلیس با ۱۲۶ هزار و ۷۱۳ نفر بوده است.

سیمون هاروی - استراتژیست ارشد ارزی در موسسه مونکس یوروپ - گفت: بازارها هنوز به قطعیت در خصوص مسیر آینده نرسیده اند، چرا که اطلاعات دریافتی معمولا کم و متناقض است. تا وقتی که تصویر روشنی از اقتصاد و تصمیمات آتی فدرال رزرو نداشته باشیم حدس این که چه مسیری پیش روی دلار خواهد بود کار اسانی نیست. اگر بانک مرکزی آمریکا در عمل نشان دهد که تمایل دارد فضای مطلوب مالی برای فعالیت های اقتصادی را حفظ کند شاهد صعود دلار به قله های بالاتر خواهیم بود.  

شاخص دلار

شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با ۰.۲۶ درصد کاهش نسبت به روز گذشته در سطح ۹۳.۰۷ واحد بسته شد.

نرخ برابری هر فرانک سوئیس نیز معادل ۱.۰۶۱ دلار اعلام شد. (نرخ های فوق بر حسب ساعت پایانی معاملات بازارهای ارزی نیویورک محاسبه شده است.)

ارزهای اروپایی

در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ۰.۵۸ درصد افزایش نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۳۷۹ دلار مبادله شد. یورو ۰.۲۳ درصد بالا رفت و با ماندن در کانال ۱.۱۷ به ۱.۱۷۴ دلار رسید.

ارزهای آسیایی

در معاملات بازارهای ارزی آسیایی، هر دلار با ۰.۲۹ درصد افزایش به ۱۱۰.۶۱۴ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا به ازای ۱.۳۱۳ دلار مبادله شد. همچنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۵۵۳ یوان چین اعلام شد.