۲۶۰۰ قطعه ابزار جدید از نئاندرتال‌ها در کرمانشاه کشف شد

سامان حیدری گوران با بیان اینکه فصل سوم از کاوش های باستان شناسی در صخره باوه یوان به منظور دستیابی به داده‌های بیشتری از انسان های نئاندرتال از 8 آبان امسال شروع و 4 آذر به اتمام رسید، اعلام کرد: در کاوش های جدید توانستیم وسعت گمانه ها را گسترش دهیم، بطوریکه از شش متر مربع به 12 مترمربع وسعت کار افزایش یافت و 80 سانتیمتر نیز بیشتر عمق پیدا کردیم.

این باستان شناس بدون اعلام نتایج حاصل از این کاوش‌ها، تنها از کشف 2600 قطعه جدید ابزار انسان های نئاندرتال در کاوش های جدید خبرداد و گفت: همچنین چند هزار قطعه استخوان خرد شده حیواناتی نظیر بزکوهی، کل کوهی، اسب وحشی، حیوانات آبزی دوکفه ای، خرگوش و حتی گربه سانان را کشف کردیم.

وی خاطرنشان ساخت: در کاوش های جدید به این نکته دست یافتیم که تنوع ابزار سنگی انسان های نئاندرتال زیاد بوده که این نشان از گستردگی قلمرو آنها می دهد و اینکه روزانه مسافت زیادی را برای تهیه غذا طی می کرده اند.

سرپرست گروه کاوش در پناهگاه صخره ای باوه یوان اظهارامیدواری کرد، خرداد 98 فصل چهارم کاوش ها در این صخره انجام گیرد.

در کاوش‌های قبلی چه گذشت؟

وی در ادامه با اشاره به کاوش هایی که تاکنون برای یافتن انسان های نئاندرتال در کرمانشاه انجام شده و با بیان اینکه اولین کاوش ها برای یافتن انسان نئاندرتال بصورت حرفه ای طی سالهای 88 تا 90 با بررسی و شناسایی 266 محوطه از قصرشیرین تا کرمانشاه انجام گرفت، گفت: براساس آنالیز، تجزیه و تحلیلی که از مواد باستانی این محوطه ها بدست آوردیم، متوجه شدیم که می توان در منطقه میان دربند(ناودرون) –حدفاصل قزانچی کرمانشاه تا کامیاران کردستان- بطول 20 کیلومتر کاوش ها را ادامه دهیم. در این راستا بصورت همزمان در چند محوطه این منطقه کاوش ها را آغاز کردیم که متاسفانه در یکی از این محوطه ها به نام پناهگاه صخره ای "باوه یوان" به دلیل کانال سازی انجام شده برای عبور فیبر نوری با 60 درصد تخریب محوطه روبرو شدیم که در واقع این همان محوطه ای است که توانستیم بقایای اولین انسان نئاندرتال ایران را در آن پیدا کنیم.

این باستان شناس کرمانشاهی با اشاره با بیان اینکه چنین بنظر می رسد منطقه ای که کاوش ها را در آن انجام دادیم در گذشته دارای تقدس بوده، عنوان کرد: واژه"باوه"در زبان کردی جایگاه مورد احترامی دارد و حتی در اطراف صخره باوه یوان چهار صخره دیگر با پیشوند "باوه" داریم که نشان می دهد این مکان در گذشته مورد توجه پیشینیان بوده است. همچنین از سوی دیگر در گذشته اماکن مقدس همچون آتشکده ها و معابد در ارتفاع ساخته می شدند و صخره یوان هم حدود 50 متر از سطح زمین فاصله دارد.

وی یادآوری کرد: در کاوش هایی که سال 89 در این صخره داشتیم، ابزارها و استخوان هایی بدست آوردیم که نشان از باستانی بودن این محوطه داشت. در این راستا سال 95 درخواستی به میراث فرهنگی برای کاوش در این محوطه دادیم که خوشبختانه مجوز آن صادر شد و اولین فصل کاوش را با یک گمانه (ترانشه) در ابعاد خیلی کم - دومتر در یک متر- آغاز کردیم و به قطعیت رسیدیم که این محوطه محلی برای سکونت انسان های نخستین بوده، لذا در سال 96 فصل دوم کاوش ها را با افزایش گمانه به وسعت دومتر در شش متر و عمق چهار متر ادامه دادیم.

گوران اضافه کرد: در این مرحله از کاوش ها علاوه بر مواد و داده های باستانی بسیاری که پیدا کردیم، یک دندان را پیدا کردیم که حدس می زدیم مربوط انسان ریخت باشد، ادواتی نیز که همراه با آن کشف شد خبر می داد که مربوط به یک انسان نئاندرتال باشد، لذا در نخستین گام با ارسال آن به دانشکده ماکس پلانک آلمان (تنها انستیتوی تحقیقات در خصوص انسان های نئاندرتال در دنیا) آزمایش سی تی اسکن روی دندان تا عمق آن انجام دادیم که مشخص شد دندان نیش پائینی یک نئاندرتال شش ساله است. تاکنون فقط شش مورد از این دندان ها در دنیا پیدا شده و این اولین بقایای یک انسان نئاندرتال در ایران بود.

وی با بیان اینکه 15 ماه طول کشید تا بصورت قطعی مشخص شد این یک دندان نئاندرتال است، گفت:  طولانی شدن این قطعیت به این دلیل بود که هرچند این دندان متعلق به یک کودک شش ساله بود، اما سائیدگی شدیدی داشت، لذا در آزمایشات بعدی به این نتیجه رسیدیم این کودک زندگی بسیار سختی داشته و نوع خوراکی هایی که خورده درجه سختی بالایی داشته است.

این باستان شناس پارینه سنگی متذکرشد: در حد یک میلی گرم از جرم این دندان را نیز برداشت کردیم و اکنون توسط پرفسور "آماندا هِنری" از هلند درحال آزمایش است تا مشخص شود این کودک در هفته آخر زندگی خود چه غذایی خورده است.

وی گفت: طبق آزمایش سن سنجی دانشگاه اکسفورد روی دندان، این کودک 43 هزار سال پیش زندگی می کرده است.

علت انتخاب کرمانشاه برای کاوش در خصوص نئاندرتال‌ها

وی با بیان اینکه تاکنون کاوش هایی در سراسر ایران برای یافتن اثر حضور نئاندرتال ها انجام شده، گفت: در این کاوش ها شواهدی - همچون ابزار- از حضور انسان های نئاندرتال بدست آمده، اما اثری از خود آنها نیافته ایم.

این باستان شناس پارینه سنگی همچنین در خصوص علت انتخاب کرمانشاه برای انجام کاوش های پارینه سنگی اظهار کرد: سوابق مطالعات باستان شناسی در کرمانشاه همیشه مثبت بوده و از 70 سال پیش باستان شناسان غربی این استان را به دلیل ویژگی زیست محیطی منحصربفرد آن مورد توجه قرار داده اند، چراکه اگر به دشت کرمانشاه نگاه کنیم حدود 4900 کیلومتر مربع دشت مسطح شامل دشت های بیستون، کرمانشاه، ماهیدشت، روانسر و کامیاران است. دشت هایی حاصلخیز با رودخانه های پرآب و 30 چشمه جوشان در کوهستان های آن که چنین شرایطی را در هیچ جای دنیا نمی توان دید. از سوی دیگر ساختار این دشت ها نیز بگونه ای است که دشتِ مستقیم به کوهستانِ مرتفع وصل می شود بدون آنکه برای رفتن به ارتفاع کوهستان شاهد ایجاد شیب در دشت باشیم این موضوعی است که سالها تعجب باستان شناسانی که به کرمانشاه آمده اند را باعث شده است. علاوه براین، از آنجایی که منابع غذایی طبیعی از دو منبع کوه و دشت تامین می شوند و هرچه این دو به هم نزدیک باشند برای زندگی ایده آل تر خواهند شد، لذا چنین منطقه ای همواره بهترین مکان برای زندگی انسان ها از ابتدا تاکنون بوده و از این نظر کرمانشاه از دید باستان شناسی بسیار مورد توجه است.

جدیدترین نظریه‌ها درخصوص نئاندرتال‌ها چه می‌گویند؟

گوران همچنین به تشریح آخرین نظریه ها و مطالعات صورت گرفته در خصوص انسان های نئاندرتال پرداخت و گفت: حدود 39 هزار سال پیش گروهی از انسان ها در منطقه اوراسیا زندگی می کردند که بعدها به نئاندرتال مشهور شدند. براساس مدارک باستان شناسی نئاندرتال ها از حدود 450 هزار تا 39 هزار سال پیش در منطقه وسیعی زندگی می کرده و بعدها از بین رفته اند.

این باستان شناس پارینه سنگی با تاکید بر اینکه اجداد نئاندرتال ها و هوموساپینس ها (انسان امروزی) مشترک است، عنوان کرد: برخلاف عقایدی که رایج شده و نظریه هایی که 30 تا 40 سال پیش اعلام می شد، تفاوت انسان نئاندرتال و انسان امروزی از نظر فیزیکی و عقلی آن چنان هم نیست. علاوه براین، با اتفاقاتی که جدیدا در زمینه های مطالعاتی رخ داده حتی متوجه می شویم شباهت این دو انسان بگونه ای است که اگر یک انسان نئاندرتال با کت و شلوار در خیابان راه برود شاید اصلا متوجه نشویم که او یک نئاندرتال است.

وی درخصوص ویژگی های فیزیکی انسان های نئاندرتال براساس آخرین مطالعات و مدارک باستان شناسی بدست آمده و بازسازی های انجام شده برمبنای این مدارک، گفت: قد متوسط مردان نئاندرتال 165و قد متوسط زنان نیز 155 سانتی متر بوده است، همچنین ویژگی جسمانی و نوع زندگی آنها ایجاب می کرده که عضلانی تر از انسان امروزی باشند. قوس ابرویی یا پیشانی نئاندرتال ها برجسته تر بوده و پاهایشان نیز میزان راست قامتی انسان امروزی را نداشته که البته این میزان کمانی بودن پاهای آنها درحد بسیار ناچیزی بوده است.

گوران میانگین سنی انسان نئادرتال را با توجه به بیماری ها و مشکلات زیادی که داشته اند حدود 40 سال اعلام کرد و افزود: همچنین حجم مغز یک انسان نئاندرتال حدود 200 سی سی از انسان امروزی بزرگتر بوده که این نشان می دهد نئاندرتال ها دارای عقل، شعور و فرهنگ خاص خود بوده اند و نمی توان تلقی کرد که از این نظر به شدت با انسان امروزی فاصله داشته اند.

وی اضافه کرد: در آخرین نظریه های باستان شناسی که طبق مدارک ژنتیکی و آزمایش DNA  در سال 2010 بدست آمده، انسان نئاندرتال و انسان امروزی در مقاطعی و زمان هایی حتی رابطه خویشاوندی باهم پیدا کرده اند. از سوی دیگر در هفته های اخیر نیز یک پرفسور آلمانی در مقاله ای اذعان کرده که جمعیت نئاندرتال ها در اوراسیا به حدی کم و به شکل دسته های کوچک بوده اند که جمعیتی از انسان های امروزی که از آفریقا به این منطقه می آیند، نئاندرتال ها را در خود حل می کنند.

این باستان شناس ادامه داد: اینکه انسان های نئاندرتال چرا از بین رفتند، چه زمانی وارد منطقه شده اند و چه اتفاقی بین آنها و انسان های امروزی رخ داده، سوالاتی است که برای یافتن پاسخ آنها مشغول مطالعه هستیم.