به همدان خیانت نکنید! / «کاسی‌شهر» مناسب‌ترین نام برای تپه پیسا

در این نشست دکتر پرویز اذکایی؛ پژوهشگر همدانی در حوزه تاریخ و فلسفه، به ریشه تاریخی این تپه اشاره کرد و گفت: تپه پیسا قدیمی‌ترین سکونت‌گاهی است که در همدان شناسایی شده و دست‌کم 5 هزار سال سابقه و قدمت دارد.

 دکتر اذکایی با ذکر اینکه اولین کاوش‌ها بر روی این تپه در زمان مظفرالدین‌شاه توسط هیئتی فرانسوی و آخرین کاوش بر روی آن توسط دکتر صراف صورت گرفته بیان کرد: اولین بار در تپه پیسا آثاری را یافتند که مربوط به 3500 سال پیش از میلاد است و دکتر صراف نیزپس از گمانه‌زنی به این نتیجه رسید که در این تپه آثار قبل مادی وجود دارد. اذکایی با اشاره به اینکه هرجا مفرغ یافت شود، ممکن است مربوط به کاسیان باشد، ادامه داد: آثاری از این تپه پیدا شده که مربوط به عصر مفرغ است و این نشان می‌دهد که منظور از «کارکاسی»  که در کتیبه‌های آشوری و بابلی ذکر شده، همان تپه پیسا بوده است. این پژوهشگر بنام همدانی توضیح داد: «کار» در زبان بابلی به معنای «کلونی» یا «قرارگاه» است و کارکاسی یعنی مقر و قرارگاه کاشی‌ها یا همان کاسیان.

وی ادامه داد: در سده‌های گذشته نیز این تپه محل نگهداری و سکونت جذامیان همدان بوده از آنجا نام پیسا را به خود گرفت زیرا «پیس» به معنای «جذام» است. در جنگ‌های بین ایران و روسیه نیز روس‌ها کنار این تپه را به عنوان میدان مشق انتخاب کرده و اردوگاه زده بودند.

دکتر پرویز اذکایی در راستای بحث انتخاب اسم جدید بجای پیسا برای این تپه، با اشاره به اینکه اولین اسمی که برای همدان به کار برده شده «کاسی‌شهر» است، بیان کرد: نام باستانی« کاسی‌شهر» مناسب‌ترین نامی است که باید برای همدان برگزیده شود.

اذکایی با اشاره به لزوم حفظ خندق‌ طبیعی آبی که پیرامون این تپه وجو دارد، گفت: آثار این خندق هنوز در قسمت‌های غربی و جنوبی باقی است و مناسب خواهد بود که این خندق طبیعی نیز حفظ شود. وی اضافه کرد: به سمت غرب تپه که حرکت کنیم به حصار دزه یا دیزج برمی‌خوریم، آنسوتر روستایی به نام سیج‌آباد هست که از آن در متون مختلف از جمله سفرنامه ناصرالدین‌شاه نام برده شده و یکی از آثار تاریخی همدان است. سیج‌آباد در کتیبه داریوش هم ذکر شده و به معنای گنج‌خانه دولتی بوده است و جایی بوده که اسناد دولتی را در آن نگهداری می‌کرده‌اند. بر این اساس اگر این روستا نیز مرمت شده و در قلمرو تپه کاسی‌ها (پیسا) قرار بگیرد، سایتی باستان‌شناسی بزرگتر از تپه هگمتانه خواهیم داشت.

دکتر اذکایی با انتقاد از عملکرد یکی از نمایندگان همدان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: برای اینکه زمین‌هایشان قیمت و ارزش افزوده پیدا کند مدام دست به تخریب باغ‌های همدان زده و مشغول جاده‌کشی‌های بیجا هستند! آقایان از امامزاده‌کوه تا روستای خودشان جاده می‌کشند و خواب جاده برگشت گنجنامه و جاده سلامت را می‌بینند!

وی افزود: بر روی این پروژه‌ها نام عمران نگذاریم. اینها ویرانی و ویران‌گری فرهنگ است. باید بدانیم کشورهایی که دچار توسعه شده‌اند، از آثار تاریخی و طبیعی خود به شدت حراست کرده‌اند اما ما چه عملکردی داشته‌ایم؟ این پژوهشگر همدانی که بیش از 400 عنوان اثر از وی طبع و نشر شده در پایان تأکید کرد: در همدان کنونی، اثری از آن همدانی که مایه فخر و مباهات بود، نیست. همدان زمانی جزء جنات اربعه بوده است اما به این شهر از گذشته خیانت کردند و هنوز هم دارند به آن خیانت می‌کنند!

گزارش : سمانه اسکندری