پیامدهای زیان بار تحریم نفت ایران در بازار جهانی انرژی

 تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و دعوت خریداران نفت ایران، نگرانی ها و ابهاماتی را درباره پیامدهای منفی این سیاست واشنگتن بر بازارهای انرژی ایجاد کرده است.

به نظر کارشناسان، تصمیم آمریکا برای خارج کردن نفت ایران از بازار های جهانی باعث ایجاد خلاء در بازارهای نفتی شده و رشد شدید قیمت ها را به دنبال خواهد داشت.

موسسه های بین المللی انرژی یادآور می شوند که عربستان و سایر تولیدکنندگان از توان کافی برای پر کردن خلاء ناشی از تحریم احتمالی نفت ایران برخوردار نیستند و بازارهای جهانی با کمبود عرضه مواجه خواهد شد.

بر این اساس، برخی برآوردها از افزایش قیمت نفت به بالای بشکه ای 90 و حتی 100 دلار و همچنین افزایش نرخ بنزین و سایر فرآورده های حکایت دارد.

** خیز ترامپ برای تحریم صادرات نفت ایران

آمریکا 18 اردیبهشت ماه امسال با تکرار اتهام هایی علیه ایران، از برجام خارج شد و اعلام کرد تحریم های یکجانبه تعلیق شده کشورش علیه ایران را در فرصتی 90 تا 180 روزه باز می گرداند؛ این تصمیم با موضع گیری های متعدد از سوی کشورهای مختلف بویژه اتحادیه اروپا مواجه شد.

همچنین، خبرگزاری رویترز چندی پیش به نقل از یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد: دولت این کشور به کشورهای مشتری نفت ایران گفته که باید از ماه نوامبر (آبان) همه خرید نفت خود از تهران را متوقف کنند و بعید است که معافیتی در این زمینه به کشورها داده شود.

** درخواست آمریکا از عربستان برای افزایش 2 میلیون بشکه ای تولید نفت

آنگونه که خبرگزاری رویترز گزارش داده، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در توئیتی نوشت: به تازگی با ملک سلمان پادشاه عربستان رایزنی کردم و توضیح دادم به دلیل آشفتگی و ناکارآمدی در ایران و ونزوئلا، درخواست دارم که عربستان تولید نفت خود را تا 2 میلیون بشکه افزایش دهد تا این اختلاف (عرضه و تقاضا) را جبران کند. قیمت ها خیلی بالاست و وی موافقت کرد.

اگرچه وی توضیح نداد آیا منظورش 2 میلیون بشکه در روز بوده است یا نه.

گرچه طبق گزارش رسانه های سعودی، در جریان این مکالمه تلفنی، پادشاه عربستان و ترامپ بر ضرورت حفاظت از ثبات بازار نفت و تلاش کشورهای تولیدکننده برای جبران هرگونه کمبود احتمالی در عرضه نفت تاکید کردند، اما اشاره ای به تصمیم عربستان مبنی بر افزایش 2 میلیون بشکه ای تولید نفت این کشور نشده است و مقام های نفتی عربستان اظهارنظری در این باره نکرده اند.

** ناتوانی تولیدکنندگان نفت در پر کردن خلاء ایران

با وجود هماهنگی گسترده آمریکا با عربستان و هم پیمانانش برای افزایش عرضه نفت، هنوز ابهامات گسترده ای درباره جایگزینی نفت این کشورها با ایران وجود دارد.

بر این اساس، نشریه وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت: آمریکا و کشورهای غربی برای جبران کسری نفت ناشی از تحریم ایران باید از ذخایر راهبردی خود استفاده کنند.

این نشریه با اشاره به هشدار وزارت خارجه آمریکا به کشورهای خریدار نفت از ایران برای قطع کامل واردات خود تا 4 نوامبر (13 آبان ماه)، به تبعات تحریم نفتی واشنگتن علیه تهران در بازار جهانی نفت پرداخت.

این نشریه نوشت که تصمیم واشنگتن برای جلو انداختن ضرب الاجل قطع صادرات نفت ایران، تامین نیاز جهانی برای نفت را زودتر از آنچه انتظار می رفت با تهدید مواجه کرده است. با وجود کاهش صادرات نفت ایران پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، همچنان 2 درصد نیاز جهانی برای نفت را ایران تامین می کند که مقداری قابل توجه است.

براساس این گزارش، مقام های آمریکایی با رایزنی با کشورهای صادرکننده نفت همچون عربستان سعودی، خواستار افزایش تولید این کشورهای برای جبران کسری ناشی از تحریم ایران شده اند. اما بسیاری از این کشورها انتظار داشتند واشنگتن مهلت بیشتری به کشورهای واردکننده نفت از ایران بدهد تا منابع جایگزین را بررسی کنند.

به نوشته وال استریت ژورنال، عربستان تنها کشوری است که امکان افزایش قابل توجه تولید نفت را دارد و ریاض گفته ظرفیت تولید 12 میلیون بشکه در روز را دارد. عربستان ماه پیش 10 میلیون بشکه در روز تولید داشته و در ماه جاری میلادی این مقدار را به 10.6 میلیون بشکه در روز افزایش داده است.

اما مقام های منطقه خلیج فارس می گویند عربستان با وجود داشتن ظرفیت تولید 12.5 میلیون بشکه در روز، این امکان را ندارد که تولید خود را برای مدت پایداری در این میزان نگاه دارد. همچنین مقام های سعودی گفتند لازمه تولید بیش از 11 میلیون بشکه نفت در روز، استخراج نفت خام سنگین است که بسیاری از پالایشگاه ها امکان فراوری آن را ندارند.

همچنین نفت شیل آمریکا نیز با وجود آنکه در ماه اخیر رشد قابل توجهی داشته، به دلیل تنگناهای زیرساختی همچون محدودیت نیروی انسانی و نبود خطوط لوله کافی، دست کم در کوتاه مدت احتمال حفظ رشد تولید آن وجود ندارد.

انتخاب دیگر برای آمریکا و کشورهای غربی برای جبران کسری ناشی از تحریم نفتی ایران، استفاده از ذخایر راهبردی آنهاست که معمولا به عنوان آخرین گزینه مورد استفاده قرار می گیرد.

براساس گزارش آژانس بین المللی انرژی، ذخیره راهبردی نفت در کشورهای صنعتی در ماه آوریل (فروردین-اردیبهشت) 1.6 میلیارد بشکه و در آمریکا 660 میلیون بشکه در ماه ژوئن (خرداد-تیر) بوده است.

** افزایش قیمت نفت به بالای 90 دلار

کارشناسان هشدار می دهند تحریم نفتی ایران به دلیل عدم توان کشورهای تولید کننده برای پر کردن خلاء ایجاد شده در بازارهای جهانی باعث عقب ماندن میزان عرضه نسبت به تقاضا و به تبع آن، رشد قیمت ها می شود.

بر این اساس، بانک آمریکایی مریل لینچ اعلام کرد تحریم‌های ضدایرانی آمریکا می‌توانند قیمت نفت را به زودی به بالای 90 دلار برساند.

به گزارش شبکه سی ان بی سی، «هوتن یزهاری»، کارشناس آمریکایی مریل لینچ اعلام کرد، تلاش دونالد ترامپ برای اختلال در صادرات نفت ایران می‌تواند به زودی قیمت نفت را به بالای 90 دلار برای هر بشکه برساند.

افت فراتر از انتظار ذخیره‌سازی نفت در آمریکا، اختلال در تولید نفت کانادا، نگرانی درباره صادرات نفت لیبی در کنار تلاش ترامپ برای تحریم صادرات نفت ایران، سبب شدند قیمت نفت خام در هفته گذشته به بالاترین حد در چند سال اخیر نزدیک شود.

یزهاری گفت: فضای کنونی قیمت نفت بسیار جذاب و دیدگاه مؤسسه ما این است که قیمت نفت تا پایان سه ماهه دوم سال آینده میلادی به 90 دلار می‌رسد.

وی افزود: ما به سوی شرایطی حرکت می‌کنیم که اختلال در عرضه نفت در همه جای دنیا مشهود است و البته ترامپ در تلاش برای منزوی کردن ایران و وادار کردن متحدان آمریکا به توقف خرید نفت از ایران، بسیار فعال بوده است.

از سوی دیگر، کارشناسان مؤسسه انرژی اسپکتس اعلام کردند: عربستان درباره توقف عرضه نفت ایران و جهش محتمل قیمت نفت، واقعا نگران است و شاید حتی وحشت‌زده است، موضوعی که نمی‌تواند به طور علنی اعلام کند.

** واکنش نماینده ایران در اوپک به دستور نفتی ترامپ به عربستان

«حسن کاظم پور اردبیلی» نماینده ایران در هیات عامل اوپک در واکنش به درخواست «دونالد ترامپ» از «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان برای افزایش 2 میلیون بشکه نفت در روز گفت: ریاض چنین ظرفیتی ندارد.

نماینده ایران در هیات عامل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) پنجشنبه هفتم تیرماه گفته بود: وزارت امورخارجه آمریکا اعلام می کند تولید نفت اوپک کم و عربستان مدعی است، در ماه جولای (تیر/ مرداد)11 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند. متاسفانه باید بگویم هر دوی آن ها سازمان (اوپک)ما را به تمسخر گرفته اند.

** هشدار زنگنه به نقض توافق اوپک

وزیر نفت در نامه ای به رئیس دوره ای اوپک، اعلام کرد: هرگونه افزایش در تولید توسط هر عضوی از اوپک فراتر از تعهدات تعیین شده، ناقض توافق این سازمان است.

در نامه بیژن زنگنه به «سهیل محمد المزروعی» وزیر انرژی و صنعت امارات و رئیس دوره‌ای کنفرانس سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) آمده است: ایران در نشست اوپک اعلام کرد که هرگونه افزایش یک جانبه تولید توسط کشورهای عضو بیش از میزان تعهدات تعیین شده، آمریکا را تهییج می کند تا علیه ایران اقدام کند؛ متاسفانه رفتارهای یکجانبه برخی کشورهای عضو، باعث تضعیف بنیان و اساس سازمان اوپک می شود.

وی یادآور شد: تصمیم های اوپک به گونه‌ای نیست که بر پایه آن بتوان اقدام برخی از کشورهای غیراوپک را در دنباله‌روی از خواست آمریکا برای افزایش تولید که با انگیزه‌های سیاسی علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ شده و به صورت عمومی نیز اعلان شده، توجیه کند.

اعضای اوپک اویل خردادماه امسال در یکصدو هفتاد و چهارمین نشست عادی این سازمان، بر پایبندی 100 درصدی به توافق همکاری اوپک که نوامبر 2016 حاصل شده بود، تاکید کردند.

بر اساس بیانیه نشست، توافق همکاری کشورهای عضو و غیرعضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای کاهش در مجموع روزانه یک میلیون و 800 هزار بشکه‌ای (یک میلیون و 200 هزار بشکه اوپک و 600 هزار بشکه کشورهای غیرعضو اوپک) همچنان معتبر خواهد بود.