واکنش ضعیف سازمان های مالی جهان نسبت به تبعات اقتصادی بحران کرونا

سایت خبری بلومبرگ در یک یادداشت اقتصادی به واکنش ضعیف کشورها در مقابله با تبعات ناشی از بحران ویروس کرونا اشاره کرد و اعلام کرد که سازمان های بین المللی مانند بانک جهانی و صندوق بین المللی پول حتی واکنش بدتری نشان داده اند.

وزرای دارایی و رؤسای بانک مرکزی کشورها برای جلسات مجازی این هفته صندوق بین المللی پول و بانک جهانی در حالی آماده می شوند که قرار است وعده های درستی را برای مقابله با عواقب اقتصادی کرونا و همکاری با یکدیگر مطرح کنند. اما سوال این است که آیا به این وعده ها عمل خواهند کرد و آیا اقدامات مشخصی را برای همکاری و هماهنگی لازم انجام خواهند یا خیر.

بسیاری از کشورها نسبت به این بیماری همه گیر و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن واکنش ضعیفی نشان داده اند. واکنش سازمان های بین المللی حتی بدتر است. نه فقط اینکه مردد باشند و یا برنامه ریزی نکرده باشند، بلکه تقریباً اقداماتشان نامرئی است. یکی از غفلت های صورت گرفته در این زمینه از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به هدف نهایی صندوق بین المللی پول مربوط می شود: جهان نیاز به یک وام دهنده مؤثر به عنوان آخرین راه حل دارد.

وقتی بانکی که پایه و اساس درستی دارد، با کمبود سپرده ها مواجه می شود، بانک مرکزی کشورش برای جبران کاهش تقاضا تا زمان عادی شدن شرایط، نقدینگی بانک را تأمین می کند. ظرفیت بانک مرکزی برای انجام این کار نامحدود است چراکه نقدینگی را کنترل می کند. اما فرض کنید پول مورد نیاز برای جبران این کمبود ارز خارجی است نه داخلی. در این صورت مسائل پیچیده می شود.

جلوگیری از بروز بحران هایی مانند مشکلات ناشی از بحران کرونا، یکی از وظایف اصلی صندوق بین المللی پول است. اما ابزارهای آن به اندازه کافی خوب نیستند. اگرچه ورود و خروج سرمایه ها از کشورها در دهه های اخیر رو به افزایش بوده است اما منابع و روش هایی که صندوق بین المللی پول برای مقابله با پیامد بحران ها به کار می برد، از سرعت خوبی برخوردار نبوده است.

با توجه به اینکه چشم انداز جهانی بسیار وخیم به نظر می رسد، بانک های مرکزی بزرگ برای محافظت از خود و یکدیگر گام هایی برداشته اند اما این اقدامات به اقتصادهای کوچکتر و فقیرتر کمک نمی کند. ایالات متحده، اروپا و ژاپن نیز از ضربه اقتصادی در سایر نقاط جهان مصون نخواهند بود. یک هدف مشترک برای خنثی کردن این ضربه وجود دارد.

هنوز بیشتر ظرفیت یک تریلیون دلاری وام صندوق بین المللی پول استفاده نشده است. بعید است که کافی باشد، اما این وام یک شروع است. در وهله اول، تمرکز باید بر حداکثر سرعت و انعطاف پذیری در پشتیبانی از کشورهایی که به آن نیاز دارند، باشد.

این هفته دولتها باید توافق کنند که هر ظرفیت بیشتری که ممکن است لازم باشد را فراهم خواهند کرد. حق برداشت ویژه ( اس دی آر) یا همان ارز اختصاصی صندوق بین المللی پول نیز در این زمینه کمک خواهد کرد. برخی از دولت ها نیاز فوری به تسویه بدهی دارند چراکه آنها نه تنها فاقد نقدینگی هستند بلکه ورشکسته شده اند.

فراتر از همه اینها، ارتباطات مالی بین المللی نیاز به اصلاح دارد. نیاز به یک سیستم خطوط مبادله برای بانک های مرکزی جهان است که تحت نظارت صندوق بین المللی پول قرار گیرد.

ادوین ترومن از انستیتوی اقتصاد بین المللی پترسون اخیرا، طرحی را برای انجام این اصلاحات ارائه کرد. ایده او این بود که یک برنامه نهادینه شده و قابل پیش بینی جایگزین شیوه مرسوم "ابهام سازنده" مورد استفاده برای خطوط مبادله ای شود.

اما این ایده هنوز در حد حرف است. کریستالینا جورجیوا، رئیس صندوق بین المللی پول می گوید که وی در مورد نوعی ابزار مبادله صندوق بین المللی پول" مذاکره کرده است. با این حال، جزئیات مهم هستند: صندوق بین المللی پول به خودی خود نمی تواند قول حمایت نقدینگی را در مقیاس مورد نیاز بدهد. این حمایت نقدینگی باید از بانکهای مرکزی صورت گیرد و ترجیحاً با هماهنگی صندوق بین المللی پول.