علت استقبال مردم از بورس چیست؟

محمّد رضایی دکترای اقتصاد مالی و عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج‌فارس عنوان کرد: در کنار تحلیل ها، گزارشات و تبلیغاتی که در رسانه های پر مخاطب و دنیای مجازی در ارتباط با بورس تهیه شده است، آن چیزی که بیشتر موجب تبلیغ بورس شده بازدهی این بازار در مقایسه با سایر بازارها در سال گذشته بوده، علاوه بر این سیاست های دولت نسبت به بازار سرمایه نیز تغییر کرده است.

وی افزود: دولت از یک سو تلاش می کند نقدینگی به سمت بازارهایی همچون طلا و ارز نرود و از سویی با توجه به اتفاقات سالهای اخیر اقتصاد ایران به این بازار با دید تامین مالی نیز نگاه می کند. کاهش قیمت نفت و بازگشت تحریم ها موجب شده که دولت برای تامین بودجه خود به سمت بازار سرمایه گرایش پیدا کند و بارها مردم را به سرمایه گذاری در این بازار تشویق کرده است.

چقدر می توان بر روی بازار بورس حساب کرد

این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه چقدر می توان برای مدیریت اوضاع بحرانی رکود اقتصادی بر روی این بازار حساب کرد، اظهار کرد: این استقبال از بازار که در ۵۲ سال اخیر بی سابقه بوده است و ارزش بالا و بی سابقه معاملات بورس می تواند در شرایط بحرانی کاهش قیمت نفت و تحریم، کمک حال دولت باشد، ولی نمی توان از آن به عنوان ابزاری بلندمدت برای خروج از رکود نگاه کرد. در شرایط فعلی آنچه مهم است، مدیریت این بازار و حفظ اعتماد صورت گرفته است.

از او می پرسیم با توجه به احتمال کاهش نرخ سود بانک ها چقدر احتمال دارد سرمایه ها به سمت بورس برود؟ رضایی پاسخ می‌دهد: همانطور که می دانید از اول اردیبهشت نرخ سپرده‌های بلندمدت یک ساله کاهش یافته و به میزان ۱۵ درصد تعیین گردید. در ارتباط با اثر آن بر بازار سرمایه باید توجه داشت که درصدی از این پول های سرمایه گذاری شده در سیستم بانکی همواره مشتری دائمی بانکها هستند. بدین معنی که سپرده گذار فرصت سرمایه گذاری دیگری به جز سیستم بانکی ندارد. این افراد ممکن است حتی با نرخ های پایین تر نیز همچنان سپرده گذار در سیستم بانکی باشند، چرا که اگر فرصت سرمایه گذاری بهتری می شناختند، با تورم بالای ۴۰ درصد، با دریافت سود زیر ۲۰ درصد پول خود را در بانک سپرده گذاری نمی کردند. اما این کاهش نرخ سود برای بازارهای دیگر قطعا اثرگذار است و انتظار می رود که به سمت بازارهایی همچون طلا و ارز و بورس حرکت کند. در این بین به دلیل رونق فعلی بازار بورس، این بازار درصد زیادی از این پول را جذب خواهد کرد.

محرک اصلی رشد بازار بورس، تورم است

این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد مالی با اشاره وضعیت بورس در سال جاری گفت: قبل از هر چیز توجه شما را به سیاست های دولت در سال‌های اخیر جلب می کنم. از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۷ دولت سیاست های کنترل تورم را اجرا می کرد و از آن به عنوان یکی از دستاوردهای مهم خود نام می برد. فشرده شدن فنر تورمی در طی این سالها در کنار انتظارات تورمی شکل گرفته، زمینه را برای شروع دوران تورمی فراهم نمود. در سال ۱۳۹۷ تورمی که بسیاری از کارشناسان آن را پیش بینی کرده بودند، محقق شد. در بازارها نیز ابتدا بازار مسکن و سپس ارز و طلا نسبت به این تورم واکنش نشان دادند و در نهایت بازار سرمایه‌ نیز متاثر گردید. در حقیقت یکی از دلایل رشد ۲ سال اخیر بازار سرمایه، رشد تورم و نرخ ارز بوده است.

وی یادآور شد: از سوی دیگر بنا بر آمارهای رسمی بانک مرکزی همچنان شاهد نرخ رشد بالای نقدینگی هستیم، به طوری که نقدینگی در آذر ماه سال ۱۳۹۸ نسبت به آذرماه سال ۱۳۹۷ بیش از ۲۸ درصد رشد داشته است. همچنین با توجه به اینکه فعالان بازار، انتظارات خود را نسبت به دلار ۱۰ هزار تومانی شکل داده بودند، لذا در کنار رشد نقدینگی و رشد اخیر نرخ ارز و همچنین بودجه تورمی سال ۱۳۹۹ همچنان انتظار این تورم وجود دارد.

محمّد رضایی خاطرنشان کرد: در کنار تورمی که در سالهای اخیر یکی از محرک‌های اصلی رشد بازار بوده است، تغییر نگرش مسئولان دولتی به بازار سرمایه و تلاش در واگذاری ۱۸ شرکت بزرگ دولتی در قالب صندوق های قابل معامله (ETF) در بورس از جمله محرک های دیگر بازار است. مطمئنا دولت برای موفقیت در واگذاری این شرکت ها همچنان نیازمند به رونق بورس است.

علت استقبال مردم از بورس چیست؟

این مدرس دانشگاه عنوان می کند: با توجه به آنچه گفته شد، اگر مؤلفه های اثرگذار بر بورس تغییر جدی نداشته باشند، این پیش بینی انتظار می رود که بازار سرمایه صعودی برای سال ۱۳۹۹ شاهد باشیم که البته تا کنون درصد زیادی از آن محقق شده است. در این بین ورود یکباره حجم بالای نقدینگی با هیجان بسیار بالا و رشد بی محابای شاخص در کنار عدم آگاهی این افراد جدیدالورود نگران کننده است. متاسفانه این افراد فاقد آموزش و دانش کافی برای حضور در بازار هستند و بعضا چیزی از ارزش بازار و سهام نمی دانند.

وی عنوان کرد: این امر موجب شده رشد بازار شتابان باشد که اصلا برای بازار مناسب نیست. بازار برای ادامه حرکت خود نیازمند یک اصلاح و کاهش هیجانات است.

عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر در پاسخ به اینکه علت استقبال مردم از بورس چیست و چرا مردم‌ پولشان را برای خرید دارایی های دیگر مثل خودرو، سکه و مسکن نمی گذارند، توضیح داد: آنچه بازار سرمایه را از سایر بازارها متمایز کرده است، تنوع سهام از صنایع مختلف برای سرمایه گذاران با ریسک پذیری متفاوت و همچنین وجود صندوق های سرمایه گذاری برای افراد کم ریسک در کنار عرضه های اولیه است که فرصت های مختلفی را در مقابل سرمایه گذاران قرار داده و از سویی این بازار نسبت به بازارهای دیگر نقدشوندگی بالاتری نیز داراست.

جو روانی ناشی از رشد بازار، سیاست های دولت و کاهش جذابیت سایر بازارها

وی ادامه داد: در کنار عوامل ذکر شده که در سالهای قبل نیز وجود داشت، آنچه موجب استقبال بی سابقه مردم به بازار شده است را باید در جو روانی شکل گرفته ناشی از رشد بازار و به طور ویژه سیاست های دولت و نیز کاهش جذابیت سایر بازارها جستجو کرد.

این دانش آموخته اقتصاد تصریح کرد: برنامه سیاست حمایتی دولت از بازار سرمایه به گونه ای است که علاوه بر حمایت مکرر رئیس جمهور و وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی به عنوان رئیس نهاد ناظر بازار پول نیز در مصاحبه ها و یادداشت های خود سعی در هدایت پول به سمت بازار سرمایه دارد. البته ذکر این نکته هم ضرورت دارد که نهایتا آنچه موجب رشد این بازار شده سیل بالای نقدینگی است، اما دولت نیز حامی بوده و سعی در هدایت آن به این سمت داشته است.

مسئولان از اعتماد و سرمایه اجتماعی شکل گرفته استفاده کنند

رضایی دلایل سودآور بودن بازار سرمایه را اینگونه بیان می کند: یک سهامدار ممکن است در بازار بورس از خرید یک سهم از دو محل بازدهی به دست ­آورد، نخست سود تقسیمی در مجمع عمومی شرکت و دیگری افزایش قیمت، که البته هیچ کدام یک از اینها قطعیت ندارد. به لحاظ بنیادی به جز چند صنعت و شرکت خاص تغییر مهمی در بازار رخ نداده و سود تقسیمی چندان تغییر نکرده و بیشتر سودی که سرمایه گذاران طی سال قبل و ماه نخست امسال به دست آورده اند از محل افزایش قیمت سهام ها بوده است.

این عضو هیات علمی می گوید: همچنان که در پاسخ به سوالات قبل گفتم آن چیزی که موجب شد طی سال گذشته و امسال بورس اوراق بهادار نسبت به بازارهای دیگر بازدهی بهتری داشته باشد، عقب ماندگی آن از سایر بازارها بوده است که این عقب ماندگی با افزایش قیمت و تورم تا حدودی جبران شد. اما بودجه تورمی در کنار سیاست دولت در تامین کسری بودجه از بازار بورس و نوع سیاست انتخابی و تشویق مردم به سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار موجب شد شاهد هجوم نقدینگی به بازار باشیم. این هجوم نقدینگی و افزایش تقاضا خود موجب رشد قیمت سهام ها و رشد شاخص قیمت شده است. به نظرم مسئولان می بایست از اعتماد و سرمایه اجتماعی شکل گرفته حداکثر استفاده را کنند و با استفاده از راهکارها و ابزارهای مختلف سعی در مدیریت بازار نمایند.

توصیه به تازه واردان بورس

توصیه این استاد دانشگاه به تازه واردان بورس این است که سعی کنید هیجانی عمل نکنید و علاوه بر سرمایه گذاری در بازار بر روی خود نیز سرمایه گذاری کنید. به این معنی که درصدی از پول خود را خرج دوره ها و کلاس های آموزشی کنید. چرا که این بازار، بازار علمی است و فردی موفق خواهد شد که با دانش سرمایه گذاری آشنا باشد. البته بسیاری از دوره ها و کارگاه های رایگان آنلاین و آفلاین در کانال ها و شبکه های اجتماعی وجود دارد که می تواند به آنها کمک کند.

وی اظهار کرد: بر خلاف بانک که سود تضمین شده ای پرداخت می کند، در این بازار ممکن است با ضرر مواجه شوید و لذا اگر فرد ریسک پذیری نیستید و در عین حال مایل به حضور در بازار سرمایه هستید، علاوه بر خرید عرضه اولیه ها، سرمایه گذاری بر روی صندوق های سرمایه گذاری و صندوق های با درآمد ثابت جز بهترین گزینه ها برای شماست.

رشد سهام های کوچک با حباب مواجه است

 محمد رضایی عنوان می کند: همچنین پول قرض، وام، فروش املاک و خودرو و به طور کلی پول ترسو را وارد بورس نکنید، چرا که نهایتا محکوم به باخت خواهید بود، و نیز به اندازه ای پول وارد بورس کنید که تحمل از دست دادن آن را داشته باشید. سعی کنید در ابتدای ورود به بورس کل این سرمایه را وارد نکنید و با مبلغ پایین شروع کنید.

این استاد دانشگاه ادامه داد: سعی کنید از افراد با تجربه و دانش مشاوره بگیرد و سهام های بنیادی رشد نکرده، پیشرو و با قدرت نقد شوندگی بالا را انتخاب کنید. در شرایط فعلی بسیاری از سهام های کوچک رشد زیادی کرده اند و با حباب مواجه هستند.