احتمال بروز خاموشی در تابستان ۹۶ / بدون اصلاح تعرفه مشکلات همچنان پابرجاست

 «محمودرضا حقی فام» معاون هماهنگی توزیع شرکت توانیر در 11 اردیبهشت 96 عنوان داشته است که اگر رشد مصرف برق در تابستان امسال، بیشتر از 5 درصد شود برای تامین برق در فشار هستیم. این گفته بدین معناست که در صورت رشد بیش از 5 درصدی مصرف برق در تابستان امسال نسبت به تابستان گذشته، احتمال بروز خاموشی در کشور وجود دارد. وی همچنین عنوان داشته است که امسال 4 هزار مگاوات برای مدیریت مصرف در نظر گرفته شده و حدود 3 هزار مگاوات نیروگاه جدید نیز تا زمان اوج تابستان 96 به مدار خواهد آمد.

در سالهای گذشته مسئولین با نزدیک شدن فصل تابستان همواره سیاستهای مشابهی را برای گذر از پیک مصرف برق اتخاذ کرده‌اند. درخواست از مردم برای صرفه‌جویی در مصرف برق، تلاش برای ورود ظرفیت‌های جدید نیروگاهی به مدار، مذاکره برای کاهش مصرف برق توسط مصرف‌کنندگان بزرگ برق و خرید برق از بخش خصوصی به عنوان راهکاری برای گذر از دوران مصرف پیک معرفی شده است.

اما کارشناسان معتقدند تا زمانی که تعرفه نادرست برق به عنوان ریشه عدم توسعه صنعت برق مورد توجه قرار نگیرد، کشور هر ساله شاهد مشکلاتی در تامین برق در تابستان خواهد بود.

مشکل از این قرار است که در حال حاضر برای تولید، انتقال و توزیع هرکیلووات ساعت برق بدون در نظر گرفتن هزینه سوخت، حدود 100 تومان هزینه می‌شود در حالیکه میانگین هزینه پرداختی از سوی مشترکین حدود 60 تومان برای هر کیلووات ساعت برق است. این  اختلاف در قیمت تولید برق و هزینه دریافتی از مشترکین به صورت یارانه از طرف دولت پرداخت می‌گردد.

به عبارتی ناتوانی صنعت برق برای اتکا به خود در تامین مالی مورد نیاز سبب توسعه کند این صنعت شده و حجم انبوهی از بدهی را برای دولت به همراه داشته است.

اگرچه حالت نهایی اصلاح تعرفه برق، رسیدن تعرفه تولید برق به قیمت تمام شده آن و بیشتر از آن است اما اولین قدم برای اصلاح تعرفه برق و حرکت به سمت ایجاد بنگاهی اقتصادی در این حوزه افزایش تعرفه برق مشترکین پرمصرف و اجرای نظام تعرفه گذاری پلکانی - افزایشی است. بر مبنای این روش میزان مشخصی از مصرف به عنوان الگو تعریف می‎شود و هزینه مصرف مازاد بر الگو افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و مصرف کمتر از کانون افزایش قیمت خارج می‌شود. اگرچه در حال حاضر تعرفه برق خانگی به صورت پلکانی است اما فاصله تعرفه پله‌های مصرف به نحوی نیست که صرفه‌جویی را تشویق کند و مشترکین پرمصرف را از مصرف بی‌رویه بازدارد. گفتنی است که با در نظر قیمت برق صادراتی (350 تومان به ازای هرکیلووات ساعت) هر مشترک پرمصرف ماهیانه 130 هزار تومان یارانه پنهان برق دریافت می‌کند؛ اما حداکثر تعرفه پلکانهای فعلی برق 293 تومان برای هر کیلووات ساعت است.

در حالی مصرف برق بیشتر با یارانه بیشتری همراه است که بررسی‌ها نشان می دهد که مشترکین پرمصرف 17 درصد از کل مشترکین را شامل می‌شوند و در صورتی که الگوی مصرف برق (با توجه به میزان مصرف اکثریت مشترکین) را رعایت کنند، نیازی به اجرای طرح‌های تشویقی برای کاهش مصرف برق نخواهد بود.

بنابر این لازم است که به جای برنامه‌ریزی سالانه در ابتدای فصل گرما برای رفع پیک مصرف برق، ریشه عدم توسعه صنعت برق و مصرف بهینه این انرژی مورد توجه قرار گیرد تا علاوه بر ایجاد انگیزه برای مشترکین پرمصرف، هزینه بالای رفع پیک برق در کشور نیز کاهش یابد.