تورم ۹درصدی ؛ سود بانکی ۱۸درصدی؟!

 در حالی نرخ تورم بنا به آمارهای رسمی دولت به کمتر از 10 درصد کاهش یافته و تک‌رقمی شده که در طول یک‌سال گذشته هیچ‌گونه سیاستی برای تغییر نرخ سود بانکی اتخاذ نشده است.

آخرین باری که نرخ سود کاهش یافت، تیرماه سال گذشته بود که با توجه به کاهش نرخ تورم، بانک‌های خصوصی و دولتی توافق کردند که نرخ سود سپرده بانکی را به 15 درصد کاهش دهند. در آن زمان که این تصمیم گرفته شد، یعنی خردادماه، نرخ تورم 10.4 درصد اعلام شده بود. پس از آن، نرخ سود تسهیلات بانکی نیز به 18 درصد کاهش یافت.

حالا تقریبا یک‌سال از این تصمیم می‌گذرد و اگرچه بانک‌ها نرخ‌های سود مصوب شورای پول و اعتبار را اعمال نمی‌کنند و عملا با نرخ‌های دیگری و بالاتر در بانک‌ها مواجه می‌شویم، اما با این‌که به نظر می‌رسید دولت در طول این یک‌سال تصمیم دوباره‌ای برای کاهش نرخ سود بگیرد، اما با این وجود، هیچ‌گونه رفتاری در این جهت دیده نمی‌شود.

این در شرایطی است که مردادماه سال گذشته ولی‌الله سیف، رییس‌کل بانک مرکزی درباره کاهش نرخ سود بانکی گفته بود: «بانک مرکزی حساسیت ویژه‌ای درباره نرخ سود بانکی داشته و تاکنون روند خوبی در این زمینه طی کرده، اما هدف نهایی ما کاهش نرخ سود بانکی تا مرز نرخ تورم است.»

وی متذکر شده بود: «کاهش نرخ سود بانکی تا حد فعلی رها نخواهد شد و هدف بانک مرکزی، کاهش و رساندن این نرخ به مرز یک‌رقمی و همسو با نرخ تورم است.»

از سوی دیگر، رییس‌کل بانک مرکزی در فروردین‌ماه امسال در حاشیه دهمین نمایشگاه بورس، بانک و بیمه، از احتمال کاهش نرخ سود بانکی در سال‌جاری خبر داده و گفته بود: «گزارشی در این رابطه به شورای پول و اعتبار ارائه خواهیم کرد.»

پیش از این، در بهمن‌ماه سال گذشته رییس کمیسیون اقتصادی مجلس از فاجعه‌ای به نام نرخ سود بین‌بانکی 25 درصدی خبر داده بود. وی متذکر شده بود: «به دلیل عدم نظارت بانک مرکزی، شنیده‌ها حکایت از این دارد که نرخ سود بین بانکی تا 25درصد افزایش یافته که این موضوع برای نظام بانکی فاجعه است، یعنی نرخ تامین مالی بانک تا 30درصد هم می‌رسد.» اما پیمان قربانی، معاون اقتصادی بانک مرکزی در واکنش به این اظهارنظر عنوان کرده بود که «میانگین نرخ سود بین‌بانکی 18.9 درصد است و نرخ 25 درصد صحت ندارد.» وی متذکر شده بود: «نرخ سود بین‌بانکی از ۱۷ تا ۲۴ درصد متغیر است و میانگین آن ۱۸.۹ درصد است. بانک‌ها هم ممکن است برای افراد مختلف نرخ‌های گوناگونی بین همین ارقام در نظر بگیرند.»

با توجه به این شرایط، در حال حاضر نرخ تورم با نرخ سود سپرده بانکی شکاف حدود 5.5 درصد و با نرخ سود تسهیلات بانکی 8.5 درصدی دارد. به عبارتی، با نرخ تورم اعلامی دولت و نرخ سودی که در ظاهر بانک‌ها می‌گیرد –در عمل رقمی بالاتر است- تناقض آماری وجود دارد.

این رفتارهای متناقض می‌تواند این ابهام را ایجاد کند که نرخ تورم اعلامی با تورم واقعی جامعه کاملا متفاوت باشد؛ همان‌طور که بارها گزارش‌هایی منتشر شد که نرخ تورم 9.5 درصد با سفره‌های مردم همخوانی ندارد.