منتظر بحران اقتصادی جدید باشیم؟

از ابتدای دهه ۹۰ تاکنون هر سال سرمایه‌گذاری کمتری در کشور شکل گرفته و طبق گزارش اتاق بازرگانی تهران در سال گذشته رقم منفی ۴٫۷۹ درصد را نشان می‌دهد. با ۱۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در سال ۹۹ کمترین رقم سرمایه‌گذاری در کشور ثبت شده و کاهشی محسوس را نشان می‌دهد.

شکافت سرمایه‌گذاری به حدی است که حتی اگر از امسال سالانه سرمایه‌گذاری در کشور ۱۰ درصد رشد کند، در سال ۱۴۰۶ به ابتدای دهه ۹۰ برمی‌گردد.

کاهش سرمایه‌گذاری در همه‌ی حوزه‌های دهه ۹۰ رخ داده، میزان سرمایه‌گذاری در حوزه ماشین‌آلات به طور میانگین منفی ۷.۳ و در حوزه ساختمان منفی ۳.۶ درصد بوده است.

منتظر چه اتفاقاتی در اقتصاد باشیم؟

سرمایه‌گذاران نه تنها تمایلی به اضافه کردن سرمایه‌شان ندارند بلکه میزانی استهلاک شده را هم جایگزین نمی‌کنند که به گفته یک کارشناس اقتصادی همه این موارد نشان دهنده چشم‌انداز منفی نسبت به آینده است.

کامران ندری می‌گوید: استهلاک سرمایه تاثیر خود را روی کل اقتصاد کشور می‌گذارد، رشد اقتصادی افت می‌کند، افزایش نرخ تورم در آینده و به دنبال آن سطح رفاه جامعه پایین می‌یابد. زیرساخت‌ها تخریب می‌شوند و کشور نمی‌تواند آن را جایگزین کند چون وضعیت اقتصادی اجازه این کار را نمی‌دهد.

دومین اثر عدم سرمایه‌گذاری در نظر او این است که چالش‌های اساسی اقتصاد که از گذشته مانده، بدون راه‌حل باقی می‌ماند. به طور مثال کشور قصد دارد نظام مالیاتی را اصلاح کند یا وضعیت محیط‌زیست را سامان دهد؛ حل این چالش‌ها هزینه دارد ولی منابعی برای آن وجود ندارد. در نهایت مشکلات پیچیده‌تر می‌شود و نارضایتی داخلی افزایش می‌یابد.

به گفته ندری عدم سرمایه‌گذاری جدید خطر مهم دیگر در بعد سیاسی به همراه دارد. با کاهش سرمایه‌گذاری ایران حامیان منطقه‌ای خود را از دست می‌دهد و جسارت کشورهای منطقه بیشتر می‌شود.

این کارشناس اقتصادی در پایان به این موضوع اشاره می‌کند که اگر انتظارات مثبت و نگرانی برطرف شود، این مشکل حل می‌شود.

۴ تهدید برای آینده ایران

در مجموع استهلاک سرمایه‌ای که در ایران رخ داده و هر ساله بیشتر می‌شود که کشور را از چند بعد تهدید می‌کند:

۱- ناامیدی و چشم‌انداز منفی سرمایه‌گذاری

۲- چالش‌های اقتصادی قبلی پابرجا می‌ماند

۳- کشور در منطقه ضعیف می‌شود

۴- شاخص‌های اقتصادی وارد بحران می‌شوند و سطح رفاه خانواده‌ها افت می‌کند