روزهای خونین بورس ادامه دار هستند؟

حباب بزرگ بورس ایران میلیون‌ها سهام‌دار جدید را در خود جای داده بود، سهام‌دارانی که اکثر آنها خرد، کم تجربه و کم دانش بودند و فقط برای اینکه بتوانند دارایی‌هایشان را چند برابر کنند، وارد بازار سرمایه شده بودند و نکته تاسف بار آنجا بود که برخی بجز دارایی مازاد، خانه و خودروشان را هم فروخته و به بورس آورده بودند.

در آن روزها دولت نیز این بازار اغواگر را بیش از پیش برای مردم بَزَک می‌کرد و وعده‌های حمایت و آینده درخشان برای بورس می‌داد، اما ناگهان اواسط تابستان سال گذشته حباب عظیم بورس ایران ترکید و میلیون‌ها سهام‌دار از ارتفاع شاخص دو میلیون واحدی سقوط آزاد کردند.

حالا با گذشت بیش از یک سال هنوز حال بورس ایران خوب نشده و شاخص هم در محدود یک میلیون و 250 هزار واحد تا یک میلیون و 500 هزار واحد در نوسان است.

یکی از مهمترین وعده‌های دولت سیزدهم کمک به بازار سرمایه بود که تاکنون و با گذشت چند ماه از شروع کار رسمی دولت چندان محققق نشده و به استثنای چند روز اخیر، بازار سرمایه حال خوشی نداشته است.

اما برخی کارشناسان عقیده دارند، زمانی که از شروع کار دولت گذشته هنوز آنقدر زیاد نیست که برنامه‌های احتمالی که برای حمایت از بورس در نظر گرفته شده آثار خود را نشان دهد.

یک کارشناس بازار سرمایه زمان کافی برای اینکه دولت برنامه‌های خود را برای بازار بورس عملیاتی کند و مردم نتیجه آن را ببینند را بین شش تا 9 ماه اعلام کرد و افزود: بهبود بورس نیازمند بهبود شاخص‌های اقتصاد کلان ایران است.

محمد ماهیدشتی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به تغییرات بورس ایران همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، اظهار کرد: بازارهای اقتصادی از جمله بورس نسبت به مسائل سیاسی زودتر از آنکه رخ دهد واکنش نشان می‌دهد و از همین رو واکنش بورس نیز به انتخابات پیش از موعد بود.

وی ادامه داد: روند نزولی شاخص بورس قبل از انتخابات آغاز شد و در روز انتخابات به پایین‌ترین میزان خود رسید، اما تا زمان تشکیل کابینه کمی روندی صعودی پیدا کرد.

به گفته این کارشناس مسائل اقتصادی، پس از تشکیل کابینه دولت سیزدهم و شروع فعالیت رسمی آن باز هم شاهد کاهش شاخص بورس و موج نزولی آن بودیم.

ماهیدشتی با اشاره به اینکه این روند کاهشی در شاخص هم وزن بیشتر خود را نشان داد، عنوان کرد: شاخص هم وزن بهتر از شاخص کل وضعیت شرکت‌ها خصوصا شرکت‌های کوچک را نشان می‌دهد، زیرا عمده سرمایه‌های مردم عادی نیز بیشتر در همین شرکت‌های کوچک تجمیع شده بود.

90 درصد سهام‌داران از بورس خارج شدند

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه مجموع این شرایط باعث شد نزدیک به 90 درصد سهام‌داران در همین کف قیمت و با زیان‌های عظیم سهام خود را بفروشند، افزود: نیاز مالی، بالا رفتن نرخ تورم، دشواری دریافت تسهیلات بانکی و... از عواملی بود که باعث شد مردم با وجود زیان زیاد سهام خود را بفروشند و از بازار خارج شوند.

ماهیدشتی اضافه کرد: بسیاری از این افراد کسانی هستند که در اوج قیمت‌ها و در بهار سال 1399 در ایامی که تبلیغات زیادی برای بورس می‌شد، وارد بازار شدند.

وی گفت: اگر اکنون وضعیت بازار سرمایه بهتر هم بشود، دیگر برای این تعداد زیاد سرمایه‌گذاران که از بورس خارج شدند نمی‌توان کاری کرد.

این کارشناس بورس سپس به وضعیت کنونی بازار و چشم‌انداز آن اشاره و اظهار کرد: به نظر می‌رسد اکنون رکود بورس که واقعا سقوطی تاریخی از زمان شروع بورس ایران بود به اتمام رسیده باشد.

ماهیدشتی روند مثبت بازار طی چند روز اخیر را گواهی بر این مدعا دانست و ادامه داد: البته باید منتظر ماند و دید طی روزهای آینده در بازار چه اتفاقی رخ می‌دهد.

2 ماه زمان کافی برای نجات بورس نیست

وی در پاسخ به این پرسش که چرا با گذشت چند ماه از شروع به کار دولت و با توجه به تاکیداتی که دولت سیزدهم برای حمایت از بورس داشته هنوز شاهد بهبود وضعیت این بازار نیستیم، عنوان کرد: باید این واقعیت را بپذیریم که گذشت دو ماه از استقرار کابینه، زمان کافی نیست که بخواهیم عملکرد دولت را در زمینه بازار سرمایه ارزیابی کنیم.

این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: یک فصل زمان نیاز است تا دولت دقیقا و با استفاده از کار کارشناسی مشخص کند باید برای بورس چکار کرد، یک فصل برای اجرای این برنامه‌ها زمان نیاز است و یک فصل نیز طول می‌کشد تا نتایج عینی آن را در بهبود بازار سرمایه ببینیم.

ماهیدشتی حداقل زمان مورد نیاز برای بهبود بازار سرمایه را شش تا 9 ماه اعلام کرد و یادآور شد: موضوع دیگر این است که برای بورس دو کار باید انجام شود، اول اینکه بورس را به بازار پر رشد، کم نوسان و با ثبات تبدیل کنیم و دوم بخشی از زیان عظیم سهام‌داران بازیابی شود.

وی تاکید کرد: هرکدام از این دو بخش ابزارها و سیاست‌های خاص خود را نیاز دارد.

چند راهکار برای نجات بورس ایران

این کارشناس بازار سرمایه سپس به بیان راهکارهایی که می‌تواند بورس ایران را نجات دهد پرداخت و با بیان اینکه بازار سرمایه جزیی از اقتصاد کلان کشور و یک نماگر اقتصادی است، اظهار کرد: اگر بخواهیم وضعیت بورس بهتر شود ابتدا باید شاخص‌های اقتصاد کلان را اصلاح کنیم.

ماهیدشتی نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ بهره را مهمترین شاخص‌های اقتصادی دانست که باید اصلاح شود تا بتوانیم نتایج آن را در بازار سرمایه ببینیم.

وی معتقد است، تا زمانی که نرخ تورم تا این اندازه در کشور صعودی باشد، نمی‌توان به بهبود بورس امیدوار بود.

راهکار دیگری که این کارشناس مسائل اقتصادی به آن اشاره کرد اتصال ایران به بازارهای جهانی نفت و فراهم شدن امکان فروش نفت ایران و تامین منابع ارزی بود.

ماهیدشتی با بیان اینکه برای اصلاح این روند نیازمند تعامل سازنده با جهان هستیم، خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد دولت طی دو ماه اخیر باب مناسبی در بهبود مذاکرات سیاست خارجی باز کرده است.

وی یکی از دلایل بهبود شاخص بورس طی چند روز اخیر را پالس‌های مثبتی دانست که از مذاکرات به گوش می‌رسد و اضافه کرد: بهتر است سخنگوی اقتصادی دولت تا جایی که امکان دارد اخبار پیشرفت مذاکرات را به اطلاع فعالان اقتصادی برساند، زیرا این امر تاثیر بسزایی در مثبت شدن شرایط خواهد داشت.

یکی دیگر از پیشنهادات ماهیدشتی برای بهبود بازار سرمایه جلوگیری از استقراض پول از سوی دولت بود و گفت: بهتر است دولت برای اینکه منابع مالی به دست بیاورد نسبت به فروش سریع دارایی های مازاد خود اقدام کند.

وی تاکید کرد: همچنین در نظر گرفتن سیاست‌های انبساطی صرفا برای بازار سرمایه از جمله تسهیل دریافت تسهیلات برای سهام داران خرد و یا قبول کردن سهام به عنوان وثیقه بانکی نیز می‌تواند در بهبود شرایط بورس راهگشا باشد.

این کارشناس مسائل اقتصادی راهکار دیگر را نیز اصلاح قیمت‌گذاری شرکت‌ها خصوصا شرکت‌های خودرویی که سهم بسزایی در بازار سرمایه ایران دارند دانست و گفت: تا زمانی که قیمت‌گذاری دستوری وجود دارد و شرکت‌ها زیان ده هستند، تاثیر منفی آن در بورس نمود خواهد داشت.