برنامه دولت دوازدهم برای یارانه نقدی چیست؟

 دولت یازدهم اگرچه در ابتدا با وعده هدفمندسازی یارانه‌ها و قطع یارانه نقدی ثروتمندان روی کار آمد، اما حداقل در چهار سال عمرش نتوانست برنامه‌ای جامع برای پرداخت یارانه‌های هدفمند داشته باشد؛ به نحوی که سعی و خطا و بخصوص برنامه‌ریزی برای جا نماندن از رقبای انتخاباتی حتی این برنامه دست و پا شکسته را نیز به سلامت به مقصد نرساند.

درست هفته‌های پیش از انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم بود که حسن روحانی به هم‌تیمانش این چراغ سبز را نشان داد که یکبار دیگر یارانه نقدی افرادی که تا پیش از این نام آنها در فهرست متمولان و متمکنان قرار گرفته بود، بار دیگر بدون ملاحظه مشمول دریافت یارانه نقدی شوند و بتوانند همین رقم اندک را هم دریافت کنند؛ رقمی که البته شاید جمع آنها می‌توانست وضعیت بسیاری از خانوارها را بهبود بخشد.

حال اما دولت دوازدهم روی کار آمده و رقابت‌های انتخاباتی هم تمام شده است. حسن روحانی نیز باز هم رئیس‌جمهور ایران شد، اما برنامه غیرهدفمند پرداخت یارانه‌های نقدی همچنان ادامه دارد و مشخص هم نیست که در دولت جدید راه به کجا خواهد برد؛ بخصوص اینکه هنوز هیچ برنامه مشخصی از سوی وزرا برای اجرای دقیق و زمانبندی شده قانون هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام نشده و به نظر می‌رسد طی چهار سال آینده نیز همچنان حرکت‌های پوپولیستی در حوزه‌ یارانه‌های نقدی ادامه پیدا خواهد کرد.

طبق آمار منتشر شده یارانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر خانوار که حدود چهار میلیون نفر است، قطع شد که این کار عمدتاً از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صورت گرفت، اما در بحبوحه انتخابات یارانه تمام این افراد واریز می‌شد؛ در حالی که دولت پیش از آن اعلام کرده بود که قطع یارانه برای افرادی همچون پزشکان، وکلا، اعضای هیأت علمی، دارندگان خودروهای لوکس، هیأت مدیره بانک‌ها و افرادی از این دست صورت گرفته بود که البته در بین حذف‌شدگان، افرادی نیز حضور داشتند که نامشان اگرچه در فهرست پردرآمدها عنوان شده بود، اما در حقیقت جزو اقشار آسیب‌پذیر بودند.

امسال نیز مطابق با تبصره ۱۴ قانون بودجه سال ۱۳۹۶، سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها مجاز است، فقط ۳۳.۵ هزار میلیارد تومان از منابع خود را صرف پرداخت یارانه نقدی به خانوارها کند. به عبارت دیگر، اگر قرار باشد در سال ۱۳۹۶ ماهیانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به هر نفر یارانه پرداخت شود، دولت فقط می‌تواند به ۶۱ میلیون یارانه نقدی پرداخت کند و این در حالی است که در اسفند ماه ۱۳۹۵ به حدود ۷۵ میلیون یارانه پرداخت می‌شد؛ این یعنی در سال ۱۳۹۶، دولت باید یارانه حدود ۱۴ میلیون تن را قطع نماید.

علی طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در پاسخ به این سوال که با توجه به پیروزی گفتمان حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری، آیا دولت برنامه‌ای برای حذف یارانه‌ها در دوره دوازدهم خود خواهد داشت یا خیر گفت:‌ یارانه‌ها حذف نخواهند شد.

وی در عین حال تاکید کرد که پرداخت یارانه‌ها هدفمند می‌شود.

تا به امروز و با گذشت حدود پنج ماه از سال ۱۳۹۶، دولت هنوز یارانه هیچ شخصی را قطع نکرده است. در همین زمینه عبدالله رضیان، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در ۱۷ مرداد ۱۳۹۶، علت عدم اقدام دولت برای قطع یارانه‌ها را انتخابات ۹۶ عنوان کرد و گفت: طی ماه‌های گذشته، به دلیل انتخاباتی شدن فضای کشور، حذف یارانه دهک‌های بالای درآمدی به تعویق افتاد. به همین منظور، انتظار می‌رود با اقدامات مؤثر دولت شاهد تحقق این امر باشیم.

تمام اینها در شرایطی است که دولت یازدهم در دوران چهار ساله خود، بارها تلاش کرده است با استفاده از شیوه‌های مختلف، قشرهای پردرآمد را شناسایی و یارانه آن‌ها را قطع کند. امسال نیز با توجه به کاهش میزان منابع پرداخت یارانه در بودجه ۹۶، دولت باید تا پایان سال یارانه ۱۴ میلیون را قطع کند که تا به امروز و با گذشت حدود پنج ماه از سال ۹۶، خبری در زمینه حذف یارانه قشرهای پردرآمد منتشر نشده است.